Skip to main content

Τρία εμπόδια για το Ταμείο Ανάκαμψης: Ο χρόνος, ο χρόνος και… ο χρόνος

Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί για την Ευρώπη -και φυσικά για την Ελλάδα- την «ασημένια σφαίρα». Όμως η χώρα μας έχει να αντιμετωπίσει τρία εμπόδια

της Μαρίας Σπυράκη*

Ο χρόνος που μεσολαβεί για να προχωρήσει ο δανεισμός  της Κομισιόν ώστε να τροφοδοτηθεί με κεφάλαια το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εξελίσσεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αγορές χρειάζονται εγγυήσεις και η βασική εγγύηση για την αποπληρωμή των κοινών δανείων είναι οι περίφημοι «ίδιοι πόροι» οι οποίοι, αφού εγκρίθηκαν από το Ευρωκοινοβούλιο, πρέπει να εγκριθούν από τα Κοινοβούλια και των 27 κρατών - μελών. Ωστόσο φαίνεται πως συνολικά η διαδικασία καθυστερεί, κυρίως λόγω της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας. Στον αντίποδα οι ΗΠΑ που αποφάσισαν εννέα μήνες αργότερα από την ΕΕ το πακέτο στήριξης των 1,9 τρισ. δολ. βρίσκονται πλέον στη φάση της παροχής. Το Ταμείο  Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί για την Ευρώπη -και φυσικά για την Ελλάδα- την «ασημένια σφαίρα».

Όμως ειδικά στην Ελλάδα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τρία μεγάλα εμπόδια, τον χρόνο, τον χρόνο και τον χρόνο: 

  • Ο χρόνος που θα χρειαστεί για να ληφθεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Καρλσρούης είναι κρίσιμος. Στη συνέχεια πολλά θα κριθούν από το πως και με ποια ταχύτητα η πολιτική ηγεσία της Γερμανία θα υπερβεί, για άλλη μια φορά ,το εμπόδιο που βάζει το Συνταγματικό Δικαστήριο, επικαλούμενο τα όρια των αρμοδιοτήτων της ΕΕ. Σημειώνεται ότι στη Γερμανία το Σεπτέμβριο διεξάγονται ομοσπονδιακές εκλογές και στις Βρυξέλλες στοιχηματίζουν ότι τον τελευταίο λόγο στην πορεία προς τον ενιαίο ευρωπαϊκό δανεισμό για το Ταμείο Ανάκαμψης θα τον έχει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές. 
  • Ο χρόνος που θα χρειαστεί για την ωρίμανση των έργων που συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο της κυβέρνησης θα καθορίσει κυρίως την απορρόφηση των πόρων. Το παρελθόν της διοίκησης στην Ελλάδα δεν εγγυάται την ταχύτητα και το βέβαιο είναι πως η πρώτη αναγκαία υπέρβαση είναι η δημιουργίας  μιας νέας δομής για την ωρίμανση των έργων ,ενδεχομένως υπεράνω των κρατικών υπηρεσιών που ξέρουμε. Τα έργα πρέπει να συμβολαιοποιηθούν το 2023 και οι πόροι να απορροφηθούν ως το 2026. Διαφορετικά τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης θα επιστρέψουν σε ένα μεγάλο κουμπαρά στις Βρυξέλλες και θα καταλήξουν σε εκείνους που ξέρουν να κάνουν τη δουλειά των πρότζεκτ.
  • Ο χρόνος που θα χρειαστεί ώστε στην πατρίδα μας να λειτουργήσει η προσθετικότητα των πόρων. Η μεγίστη απόδοση του μετασχηματισμού της οικονομίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης προστεθούν στους πόρους του Προϋπολογισμού της ΕΕ 2021-2027 (κυρίως ΕΣΠΑ) καθώς και στους πόρους που θα διαθέσει ο ιδιωτικός τομέας για τα συγκεκριμένα έργα. Στις περιοχές σε μετάβαση από την οικονομία του άνθρακα στην πράσινη οικονομία είναι απαραίτητο να προστίθενται και οι διαθέσιμοι πόροι του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης που περιλαμβάνει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αλλά και το Εργαλείο Δημόσιου Δανεισμού που δεν απευθύνεται μόνο στο Δημόσιο Τομέα αλλά και σε επιχειρήσεις που προσφέρουν δημόσιες υπηρεσίες. Για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος χρειάζεται να αλλάξει πρώτα από όλα το modus operandi των περιφερειών και να εστιάσει σε μεγάλα έργα προοπτικής αντί των κατακερματισμένων μικρότερων σε δήμους και επαρχίες. 

Το στοίχημα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υπερβαίνει κατά πολύ τον εκλογικό κύκλο. Δεν είναι υπόθεση μιας κυβέρνησης, είναι προφανώς υπόθεση της χώρας. Αυτός είναι και ο λόγος που η πολιτική συμφωνία, τουλάχιστον επί της αρχής, για το μετασχηματισμό της οικονομίας σε πράσινη και ψηφιακή με την ανάπτυξη ευκαιριών και των απαραίτητων δεξιοτήτων για τους εργαζόμενους, είναι απαραίτητη. Σε αυτή τη συζήτηση δεν χωρούν ούτε  λαϊκισμός ούτε εύνοια για ημετέρους. Ξεκάθαρα το ταμείο δεν έχει επιλέξιμες δαπάνες για επιδόματα, προσλήψεις και ενισχύσεις. Έχει όμως επιλέξιμες δαπάνες για την ουσιαστική στήριξη των θέσεων εργασίας μέσω του μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, της αλλαγής του καταναλωτικού μοντέλου και της τελικής ανακατεύθυνσης του οικονομικού μοντέλου σε βιώσιμο και ανθεκτικό.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σε άθροισμα με τα κονδύλια που αντιστοιχούν στην πατρίδα μας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την ερχόμενη επταετία ,είναι μια μοναδική ευκαιρία για τη γενιά  μας και τα παιδιά μας. Αρκεί να στοχεύσουμε στην αλλαγή του μοντέλου που προκάλεσε όλα τα δεινά. 

*Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ