Σφοδρές αντιδράσεις στους ανθρώπους της μουσικής και ευρύτερα του χώρου της τέχνης και του πολιτισμού, που προχωρούν σήμερα σε κινητοποιήσεις, έχει προκαλέσει άρθρο σχεδίου νόμου που αναμένεται να ψηφιστεί την ερχόμενη εβδομάδα από την Ολομέλεια της Βουλής, βάσει του οποίου, όπως καταγγέλλουν οι καλλιτέχνες, λογοκρίνεται το περιεχόμενο του έργου τους με αποτέλεσμα να απειλείται ευθεία η ελευθερία της έκφρασης.
Πρόκειται για το σχέδιο νόμου του υφυπουργού στον πρωθυπουργό, αρμόδιου για θέματα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, Θοδωρή Λιβάνιου, το οποίο προβλέπει την εναρμόνιση στην ελληνική νομοθεσία ευρωπαϊκής οδηγίας σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων.
Όπως προβλέπεται από το επίμαχο άρθρο 8 (Άρθρο 6 της ευρωπαϊκής οδηγίας 2010/13), «οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει:
α) να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού,
β) να εμπεριέχουν δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος, σύμφωνα με τα άρθρα 187Α ΠΚ, 187Β ΠΚ και 32 έως 35του ν. 4689/2020 (Α ́103)».
Οι άνθρωποι των τεχνών και του πολιτισμού κάνουν λόγο για διατάξεις που σχετίζονται με τον περιβόητο «τρομονόμο» και έχουν ως στόχο τη φίμωση των δημιουργών με τη λογοκρισία των έργων τους στη βάση της ερμηνείας του άρθρου.
«Το άρθρο 8 είναι μια προσπάθεια να γίνει λογοκρισία και να εφαρμοστεί ο τρομονόμος, που έχει υποστεί μεν κάποιες τροποποιήσεις, αλλά στην ουσία ποινικοποιεί το γεγονός πως κάποιος μπορεί να παροτρύνει σε βία» αναφέρει στη Voria.gr ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ), Κώστας Κεχαγιόγλου εξηγώντας πρακτικά την εφαρμογή μιας τέτοιας διάταξης: «Αυτό μπορεί να λογοκρίνει είτε μία κινηματογραφική ταινία που θα αναφέρεται στην Παλαιστίνη, είτε μία κινηματογραφική ταινία που θα αναφέρεται στη βία των απολύσεων, είτε ένα τραγούδι που θα μιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη και θα το λέει με έναν πιο άγριο τρόπο. Επειδή ο τρομονόμος είναι διατυπωμένος έτσι που χωράει πολύ μεγάλο εύρος ερμηνείας, μπορεί να περιλαμβάνει και να λογοκρίνει από τις πλατφόρμες και από τα οπτικοακουστικά μέσα κάτι το οποίο με αυθαίρετη τεκμηρίωση θα το θεωρεί παρακίνηση σε βία».
Ο κ. Κεχαγιόγλου σημειώνει πως το πρώτο μέρος του άρθρου αποτελεί τη Χάρτα Ευρωπαϊκών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «μία ολοκληρωμένη διάταξη που καλώς νομοθετείται». «Όταν όμως το συνδέει με τον τρομονόμο, σημαίνει πως με μία διασταλτική ερμηνεία μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι υποκίνηση σε βία διάφορα κοινωνικά ζητήματα. Μπορεί ένα τραγούδι να μιλάει για φυλακισμένους. Οι έκνομες πράξεις έχουν τιμωρηθεί όταν κάποιος μπει στη φυλακή, ωστόσο ένα τραγούδι μπορεί να αναφέρεται στον πόνο του φυλακισμένου. Μπορεί σε μία ταινία που μιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη, να δούμε σε μία σκηνή να πέφτει μία μολότοφ. Αυτό είναι στοιχείο που πρέπει να λογοκριθεί;» διερωτάται.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, Βασίλης Παρασκευόπουλος σημειώνει πως το υλικό που θα αναρτάται στο διαδίκτυο, όχι απλά θα «κατεβαίνει», αλλά ο δημιουργός - χρήστης θα διώκεται ποινικά. «Για μας είναι άλλη μία έκφραση μιας αντίληψης καταστολής μέσω του γενικευμένου όρου για υποκίνηση σε βία» αναφέρει χαρακτηριστικά στη Voria.gr, θέτοντας την προβληματική της ερμηνείας του άρθρου για «οτιδήποτε σχετίζεται με τη λεγόμενη ριζοσπαστικοποίηση».
«Είναι πραγματικά ανατριχιαστικό να σκεφτεί κανείς πως κάποιος δημιουργός θα δικαστεί με τον τρομονόμο με 3 και 5 χρόνια φυλάκιση» προσθέτει και φέρνει ως παράδειγμα σχετική απόφαση στη Γερμανία. «Ένας Γερμανός δημιουργός κυνηγήθηκε και καταδικάστηκε με αυτό τον νόμο για μία ταινία του η οποία έδειχνε ουσιαστικά τη φρίκη της ισραηλινής επίθεσης στους Παλαιστινίους». Αντίστοιχα στην Ισπανία, όπως αναφέρει ο Σύλλογος σε σχετική ανακοίνωσή του, «έχουν γίνει 76 διώξεις και πολλές από αυτές αφορούν καλλιτέχνες. Σε αρκετούς έχουν αποδοθεί ποινές φυλάκισης. Στίχοι τραγουδιού που λένε "Δεν θα καταφέρουν να με λυγίσουν" απέναντι στις ειδικές δυνάμεις, θεωρούνται έως και "ωραιοποίηση της τρομοκρατίας"». «Υπάρχει ένα κίνημα που θα παλέψει για αυτές τις ελευθερίες. Ακόμη και να ψηφιστεί το σχέδιο νόμου, θεωρούμε ότι δεν θα εφαρμοστεί» καταλήγει ο κ. Παρασκευόπουλος.
Ως ένα ακόμη βήμα για να περιοριστεί η πολιτική στάση και δράση των καλλιτεχνών χαρακτηρίζει το άρθρο το μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος, Δημήτρης Ζερβουδάκης, υπογραμμίζοντας τη δεδομένη κατάργηση συνταγματικών ελευθεριών. «Πρέπει να υπάρξει μία ησυχία γι' αυτά που έρχονται και γι' αυτά που θα μείνουνε απ'όσα έχουν έρθει και έχουν νομοθετήσει» σχολιάζει σκωπτικά δηλώνοντας παράλληλα τη στήριξη του Συλλόγου στις κινητοποιήσεις ομοσπονδιών και συλλόγων.
Ανακοίνωση για το ζήτημα εξέδωσε και η εργατική ομάδα Stand-up κωμικών και ηθοποιών IMPROV, η οποία διατρανώνει πως «Δεν έχουμε ανάγκη από κανέναν “μπαμπούλα” ή “μέντορα” να μας νουθετεί πώς να γράψουμε ένα αστείο και πόσο μάλλον να καθοδηγεί τον κόσμο με τι να γελάσει. Τα όρια τα ανακαλύπτουμε, και τα επαναπροσδιορίζουμε, κάθε φορά μέσα από την αλληλεπίδρασή μας με το κοινό. Και μάλιστα, όσον αφορά την αυτοσχεδιαστική κωμωδία, είναι αδιανόητο να ποινικοποιηθεί ο "αυθορμητισμός" και οι χαρακτήρες που δημιουργούνται επί σκηνής». Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης προστίθεται: «Ο νόμος είναι επίτηδες τόσο γενικόλογος, ώστε το κράτος να αποφασίζει το ίδιο τι συνιστά, όχι μόνο τρομοκρατία και βία, αλλά και τι υποκίνηση σε αυτά. Στον φανταστικό κόσμο των κειμένων μας πάντως, πολλές φορές έχει πέσει το πολίτευμα, έχουν λιντσαριστεί πολιτικοί, έχει καταστραφεί η κοινωνία, κι έχει επικρατήσει ατελείωτο χάος. Δίνουμε άραγε έμπνευση για καταφυγή σε βία έτσι; Aναρωτιόμαστε αν μια κυβέρνηση, που με το ζόρι δέχεται την κριτική χωρίς να την μετασχηματίσει σε πύρινο πολιτικό λόγο αυτοχτυπήματος στην πλάτη, θα δεχτεί και λίγη σάτιρα ή αν θα αποφασίσει ότι υποκινούμε τη βίαιη αφαίρεση ψήφων της από το εκλογικό σώμα. Γνωρίζουμε ήδη ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί επιλεκτικά στοχεύοντας, όπως πάντα, την εργατική τάξη και τους αδυνάμους. Δε θα το ρισκάρουμε. Θα προτιμήσουμε να μπλοκάρουμε το νομοσχέδιο».
Σωρεία αντιδράσεων έχει προκληθεί και στα social media τόσο σε ομάδες και σελίδες που αφορούν τη μουσική και την τέχνη, όσο και από τους ίδιους τους καλλιτέχνες που ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου. Στο πλαίσιο μιας ευρείας διαδικτυακής κινητοποίησης δε, έχει δημιουργηθεί λογότυπο για τις εικόνες προφίλ των χρηστών, στο οποίο αναγράφεται το μήνυμα «Against Art Censorship» (Ενάντια στη λογοκρισία της τέχνης).
Να σημειωθεί πως σήμερα είναι προγραμματισμένη στις 12.00 στα Προπύλαια πανκαλλιτεχνική κινητοποίηση για την ελλιπή στήριξη των εργαζομένων στην τέχνη και τον πολιτισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας και στο πλαίσιο αυτής αναμένεται να επιδοθεί ψήφισμα της ΠΟΘΑ, που συνυπογράφουν καλλιτεχνικά σωματεία και σύλλογοι, με το οποίο ζητείται η απόσυρση του συνόλου του νομοσχεδίου. Κάλεσμα για συγκέντρωση κατά του νομοσχεδίου έχει απευθύνει και η rap κολεκτίβα Sedatephobia για σήμερα στις 18.00 στην Καμάρα.
Το σχέδιο νόμου με τίτλο «Ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2010/13 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 10ης Μαρτίου 2010 για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων, όπως έχει τροποποιηθεί με την Οδηγία (ΕΕ) 2018/1808 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2018 και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης» ψηφίστηκε εχθές επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολό του κατά πλειοψηφία από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής και σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση την προσεχή Τρίτη, 16 Φεβρουαρίου.