Για να μην ξεχνιόμαστε…
Νοέμβριος 2018: Ο δήμαρχος Μπουτάρης δήλωσε ότι δεν θα είναι υποψήφιος στις εκλογές του 2019. Και πρωτοστάτησε στη σύσταση μιας διαπαραταξιακής επιτροπής με στόχο τη διαβούλευση για προγραμματική συμφωνία και την επιλογή ενός κοινά αποδεκτού προσώπου ως υποψήφιου δημάρχου Θεσσαλονίκης.
Σήκω εσύ να κάτσω εγώ!
Στη διαβούλευση συμμετείχαν δέκα δημοτικές παρατάξεις και κινήσεις πολιτών ευρέος πολιτικού και κοινωνικού φάσματος. Πραγματοποιήθηκαν πέντε συνεδριάσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων επιτεύχθηκε σημαντική σύγκλιση σε προγραμματικούς άξονες, αλλά το εγχείρημα δεν προχώρησε. Πού κόλλησε; Μα φυσικά, στον επικεφαλής!
2019: Δεκαεννέα υποψήφιοι δήμαρχοι!
Η συνέχεια είναι γνωστή. Στις εκλογές του 2019, βοηθούσης και της απλής αναλογικής, κατήλθαν τελικά 19 υποψήφιοι δήμαρχοι(!) και παρατάξεις. (Ακριβέστερα, κατήλθαν 19 προσωπικές φιλοδοξίες και κομματικές επιλογές!). Στο Δημοτικό Συμβούλιο εκπροσωπήθηκαν 16 παρατάξεις, οι 9 μονοπρόσωπες(!). Δήμαρχος αναδείχθηκε, τελικά, ο κ. Ζέρβας, καθώς ψηφίστηκε ως ανεξάρτητος από σημαντική μερίδα πολιτών που αγνοούσαν την προηγηθείσα ρήξη του με τον Γ. Μπουτάρη, από μεγάλον αριθμό δημοτικών υπαλλήλων που έφριτταν στη σκέψη της επανόδου του καθεστώτος Παπαγεωργόπουλου-Λεμούσια διαμέσου του υποψήφιου της Ν.Δ. κ. Ταχιάου και από πολλούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν ήθελαν την επάνοδο της δεξιάς στον δήμο.
Τα μεθεόρτια
Σε λιγότερο από έναν χρόνο θητείας του κ. Ζέρβα, εμφανίστηκαν οι πρώτοι κοψοχέρηδες. Στη συνέχεια αυγάτισαν, καθώς ο νυν απερχόμενος δήμαρχος δεν άφησε πλιάτσικο για πλιάτσικο και ίντριγκα για ίντριγκα προκειμένου να σκαρώσει ένα αλλοπρόσαλλο διοικητικό σχήμα προθύμων της αντιπολίτευσης, να απαξιώσει τους εργαζόμενους, να κάνει σκορποχώρι τις υπηρεσίες και μπάχαλο την πόλη. Είν’ αλήθεια ότι βοηθήθηκε σημαντικά από το τερατουργηματικό αντισυνταγματικό θεσμικό πλαίσιο Θεοδωρικάκου-Βορίδη, που το ξεζούμισε μέχρις αηδίας!
Πάμε και λίγο παλαιότερα
Είναι γεγονός, ότι, από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, έχει αποδυναμωθεί βαθμιαία η νοοτροπία που υπαγόρευε στα μέλη ενός κόμματος να ψηφίζουν μονοκούκι από τον βουλευτή και τον δήμαρχο ως τον πολιτιστικό σύλλογο της γειτονιάς.
Έτσι, βλέπουμε σήμερα τη συρρίκνωση της κομματικής πειθαρχίας υψηλού ποσοστού ψηφοφόρων, οι οποίοι ψηφίζουν πλέον με διαφορετικά κριτήρια στην κεντρική πολιτική σκηνή και στις τοπικές υποθέσεις. Αυτή η νέα τάση έφτασε στο ζενίθ της το 2010, όταν, στους πέντε μεγαλύτερους δήμους της χώρας, προτιμήθηκαν δήμαρχοι ανεξάρτητοι, χωρίς κομματικά χρίσματα. (Αθήνα: Καμίνης, Θεσσαλονίκη: Μπουτάρης, Πάτρα: Δημαράς, Βόλος: Σκοτινιώτης, Ιωάννινα: Φίλιος)
Παράλληλα, και εξαιτίας αυτής της στάσης της κοινωνίας των πολιτών, τα κομματικά χρίσματα περιορίστηκαν σημαντικά, και συχνά οι υποψήφιοι κομματικοί δήμαρχοι κρύβονταν πίσω από την ταμπέλα του «ανεξάρτητου». Σε περιπτώσεις, μάλιστα, όπου κάποια κόμματα επέμεναν στο χρίσμα, το αποτέλεσμα ήταν είτε η υποκαταγραφή των δυνάμεών τους είτε -στα καθ’ ημάς- η παταγώδης αποτυχία του κεχρισμένου πουλέν τους (Α. Τζιτζικώστας αντί του προταθέντος από τη Ν.Δ. Γ. Ιωαννίδη στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (2014), Κ. Ζέρβας αντί του προταθέντος Ν. Ταχιάου στον Δήμο Θεσσαλονίκης (2019) κ.ά.
2023: Να ‘μαστε πάλι εδώ!
Αισίως μέχρι στιγμής έχουν εμφανιστεί καμιά δεκαριά ποικίλων πολιτικών αποχρώσεων δηλωμένοι υποψήφιοι δήμαρχοι, ενώ καναδυό ακόμη το κλωθογυρίζουν. Ουδείς, πλην του υποψηφίου του Κ.Κ.Ε., έχει εξασφαλίσει κομματικό «χρίσμα» αλλά και ουδείς το επιζητεί, τουλάχιστον δημοσίως.
Με την αλλαγή δε του εκλογικού νόμου, το τοπίο έχει αλλάξει σημαντικά. Σήμερα ισχύει το εξής: α) 43%+1 ψήφοι για την εκλογή από την πρώτη Κυριακή, β) πλαφόν 3% (± 3.500 ψήφοι) προκειμένου κάποιος συνδυασμός να αποκτήσει απλώς δικαίωμα συμμετοχής στην κατανομή των 43 εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου. Για την εκλογή, όμως, έστω και ενός συμβούλου, το εκλογικό μέτρο ανεβαίνει στους 4.500+ ψήφους (±4%), με βάση την απογραφή του 2021 και τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών του 2019.
Ο νικητής συνδυασμός θα πάρει τα 3/5 (26 δημοτικούς συμβούλους) και οι υπόλοιποι θα μοιραστούν τα 2/5 (17) από το σύνολο των 43 εδρών του επόμενου Δημοτικού Συμβουλίου. Αν, δηλαδή, επιμείνουν στην κάθοδό τους καμιά ντουζίνα υποψήφιοι, αρκετοί δεν θα εκλέξουν ούτε τον εαυτό τους και θα έχουν ξοδέψει τζάμπα τα λεφτουδάκια τους. Το ξέρουν, άραγε, όλοι οι υποψήφιοι αυτό; Κι αν ναι, ελπίζουν όλοι ότι θα είναι δήμαρχοι την επόμενη των εκλογών, με πρώτο βήμα το πλασάρισμά τους την Α’ Κυριακή στη δυάδα που θα αναμετρηθεί τη Β’ Κυριακή για την επικράτηση; (Η είσοδος στη δυάδα απαιτεί ±20.000 ψήφους). Ελπίζουν, όντως;
Αλλά ακόμη και αν κάποιοι εκλέξουν τους εαυτούς τους, ο νικητής δήμαρχος, διαθέτοντας πλειοψηφία 3/5, δεν θα έχει ανάγκη να αποπειραθεί να τους δελεάσει με αντιμισθίες και αξιώματα πλιατσικολογώντας τις παρατάξεις της μειοψηφίας, όπως έκανε ο κ. Ζέρβας το 2019.
Πέραν αυτού, η πολυδιάσπαση της αντιπολίτευσης, ειδικότερα του κεντροαριστερού φάσματος, εγκυμονεί τη βάσιμη πιθανότητα της μη εισόδου των υποψηφίων της στη δυάδα της Β’ Κυριακής και, ως συνέπεια, την επανεκλογή του νυν δημάρχου, τον οποίο άπαντες θεωρούν ως καταστροφέα της πόλης.
Τι δέον γενέσθαι;
Οι φιλοδοξίες των υποψηφίων δημάρχων που θα τεθούν αντιμέτωποι προς τον νυν δήμαρχο, αν και παραφουσκωμένες υπό τις συνθήκες του ισχύοντος εκλογικού συστήματος, εντούτοις είναι θεμιτές στη δημοκρατία και αφορούν τους ίδιους. Ας ξεδιπλώσουν, λοιπόν, τις προεκλογικές τους καμπάνιες και τα προγράμματά τους μέχρι τις βουλευτικές εκλογές.
Μετά, όμως, καθώς τα εκλογικά αποτελέσματα θα οδηγήσουν και τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις σε κάποιες επιλογές, ας συμφωνήσουν από κοινού να μετρηθούν. Και όποιος αναδειχτεί ως διακριτά πρώτος, ας στηριχτεί από τους υπόλοιπους στη βάση της προγραμματικής συνεργασίας. Άλλο 2019 δεν θα αντέξει η πόλη. Ή, μάλλον, θα αντέξει, όπως το έκανε επί 2.338 χρόνια. Αλλά βρείτε μου έναν καλό λόγο για τον οποίο θα πρέπει να αρκεστεί στο να συνεχίσει να αντέχει τα επόμενα πέντε ζόρικα χρόνια. Οι προσωπικές φιλοδοξίες και οι κομματικές καταγραφές δεν είναι επαρκείς λόγοι!
Προσωπικά, δεν έκρυψα ότι υποστηρίζω την ανεξάρτητη υποψηφιότητα του Σπύρου Πέγκα, επιτυχημένου επιχειρηματία της πόλης και έμπειρου αυτοδιοικητικού (συναδέλφου μου και επί επτά χρόνια αντιδημάρχου στη διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη και της «Πρωτοβουλίας»). Οι πολίτες είναι αυτοί, βέβαια, οι οποίοι θα επιλέξουν τελικά το πρόσωπο και το πρόγραμμα που θα κρίνουν ως το πιο ενδεδειγμένο για την προκοπή της Θεσσαλονίκης.
Ας προσέξουν, όμως, για να έχουν…
*Ο Νίκος Φωτίου είναι φιλόλογος, πρώην αντιδήμαρχος Θεσσαλονίκης