Το εξαγωγικό συνέδριο που οργανώνει την επόμενη Πέμπτη στο «Μακεδονία Παλάς» ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος έχει εξ’ ορισμού ενδιαφέρον. Η εξωστρέφεια της χώρας –και ειδικότερα των επιχειρήσεων- είναι βασικός πυλώνας για την επίτευξη διατηρήσιμης ανάπτυξης και την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην κανονικότητα. Ταυτόχρονα οι εξαγωγές συνιστούν συγκριτικό πλεονέκτημα των επιχειρήσεων της Μακεδονίας, της Θράκης και της Ηπείρου, ειδικότερα του τομέα της μεταποίησης.
Ταυτόχρονα, όμως, το θέμα του συνεδρίου που στα ελληνικά είναι περίπου «Προσθέτοντας αξία στις εξαγωγές: Πιστοποίηση, σήμανση, συσκευασία, μεταφορά και δίκτυα διανομής» προβληματίζει. Όχι διότι το επέλεξαν οι οργανωτές, οι οποίοι κάτι περισσότερο γνωρίζουν. Αλλά διότι τα θέματα που θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν μοιάζουν αυτονόητα. Είναι προφανές ότι στο συγκεκριμένο πεδίο οι επιχειρήσεις έχουν να κάνουν πολλά. Πρόκειται για θέματα που (πρέπει να) βρίσκονται στον πυρήνα μιας εξαγωγικής δραστηριότητας στοιχειωδώς σοβαρής και οργανωμένης. Όπως εξήγησε κατά την παρουσίαση του προγράμματος του συνεδρίου ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ Κυριάκος Λουφάκης, «το 5ο Export Summit προσπαθεί να προσεγγίσει δημιουργικά το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των ελληνικών εξαγωγών, που είναι η χαμηλή τους προστιθέμενη αξία». Δικαίως κάποιος από τους δημοσιογράφους που παρακολουθούσαν τη Συνέντευξη Τύπου παρατήρησε ότι πρόκειται για ζητήματα, τα οποία στη Θεσσαλονίκη συζητιούνται συνεχώς –κυρίως εξαιτίας πρωτοβουλιών και εκδηλώσεων του ΣΕΒΕ- τα τελευταία 15 ή 20 χρόνια. Φαίνεται, όμως, ότι πολλές από τις επιχειρήσεις δεν καταλαβαίνουν. Ιδιαίτερα όσες «ανακάλυψαν» την αξία των εξαγωγών μετά το 2009 – 2010. Αντιμετωπίζουν το ζήτημα των εξαγωγών από λανθασμένη οπτική γωνία. Είτε ως κάτι απλό και εύκολο, που ενεργοποιείται με το πάτημα ενός κουμπιού, είτε ως… αρπαχτή, τώρα που η εσωτερική κατανάλωση έχει καταρρεύσει. Διότι εξαγωγές χωρίς τις κατάλληλες πιστοποιήσεις, σημάνσεις και συσκευασίες δεν μπορούν να υπάρξουν από μια χώρα της Ευρωζώνης. Ούτε φυσικά τα προϊόντα μπορούν να φτάσουν στους ξένους καταναλωτές χωρίς οργανωμένα δίκτυα μεταφορών και διανομών.
Σε πολλές περιπτώσεις ούτε χωρίς την κατάλληλη επικοινωνία. Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι ο καταναλωτής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό δεν έρχεται σε επαφή με ό,τι συμβαίνει κατά τη διαδικασία παραγωγής ενός προϊόντος, ώστε να το θαυμάσει και να το επιλέξει. Πρέπει να το βρει στο ράφι της γειτονιάς του, να τον… τραβήξει το περιτύλιγμα και να ενημερωθεί για το τι ακριβώς πρόκειται -και όσο λεπτομερώς επιθυμεί- από αξιόπιστες πληροφορίες που αναγράφονται στη συσκευασία. Πως αλλιώς, δηλαδή, μπορεί να γίνει πώληση; Έτσι ακριβώς δε συμβαίνει και στην ελληνική αγορά, όχι μόνο με τα εισαγόμενα, αλλά και με τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα;
Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, με περιορισμένη εσωτερική αγορά, ακόμη και στα καλύτερά της. Το μόνο που τη… σώζει είναι η εξωστρέφεια, στην οποία πρέπει να δίνει τον καλύτερο εαυτό της. Κάτι που σε σημαντικό βαθμό ισχύει στον τουρισμό και στη ναυτιλία και είναι απολύτως απαραίτητο να επεκταθεί στις εξαγωγές προϊόντων –κυρίως-, αλλά και υπηρεσιών. Μια διαδικασία αργή και επίπονη, όπως όλες οι σοβαρές προσπάθειες, που χρειάζονται υπομονή και επένδυση. Διότι κόντρα σε κάθε επιχειρηματική λογική κάποιοι Έλληνες επιχειρηματίες θεωρούν ότι οι εξαγωγές συνιστούν πωλήσεις εκτός χώρας, περίπου από τα… περισσευούμενα της εγχώριας αγοράς.
Συμπέρασμα: ο ΣΕBE καλά κάνει και επιμένει στα βασικά των εξαγωγών, αλλά κάποια στιγμή η εξωστρέφεια θα πρέπει να κυριαρχήσει επί της ουσίας στην εγχώρια επιχειρηματικότητα. Η Ελλάδα είναι πολύ μικρή για να πιστεύει ότι θα αναπτυχθεί ανακυκλώνοντας την εσωτερική αγορά. Άλλωστε οι εισαγωγές –από πρώτες ύλες μέχρι καταναλωτικά είδη- εξακολουθούν να είναι περισσότερες από τις εισαγωγές και το εμπορικό ισοζύγιο ελλειμματικό.
Ευχής έργον θα ήταν κάποτε η χώρα μας να μιμηθεί την Αυστραλία, όπου το γνωστό παιδικό επιτραπέζιο παιχνίδι «Φιδάκι» είναι προσαρμοσμένο στις εξαγωγές προϊόντων! Ίσως κάποιος επίσημος ή ημιεπίσημος φορέας θα έπρεπε να το προσαρμόσει στα ελληνικά και να το μοιράσει στα σχολεία για να μαθαίνουν τα παιδιά από νωρίς. Αλλά μέχρι τότε η αποδεδειγμένη επιχειρηματική δεινότητα, η προσαρμοστικότητα και ο επικοινωνιακός χαρακτήρας των Ελλήνων δεν πρέπει να πάει χαμένος. Στη Β. Ελλάδα υπάρχουν εκατοντάδες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε πολλούς τομείς και επί δεκαετίες οφείλουν μεγάλα ποσοστά του τζίρου τους –έως και 100%!- σε εξαγωγές. Μπορούν να βοηθήσουν με την εμπειρία τους ως παραδείγματα διδασκαλίας. Αρκεί αφενός να τους το ζητήσει κάποιος με θεσμικό τρόπο και αφετέρου να αποφασίσουν όλοι οι υπόλοιποι να τους πάρουν στα σοβαρά και να μάθουν από τις πρακτικές τους.