Καλημέρα σας!
Μία από τις πιο χαρακτηριστικές μεθόδους που χρησιμοποιούν οι Έλληνες πολιτικοί και κάνει θραύση στις προεκλογικές περιόδους του 2023 είναι η εργαλειοποίηση των καταστάσεων. Πρόκειται στην ουσία για τη γενίκευση μιας περίπτωσης και κάτι περισσότερο. Η γενίκευση μιας περίπτωσης που επιχειρείται να σηματοδοτήσει κάτι ευρύτερο, τις περισσότερες φορές αρνητικό. Γι’ αυτό και η… εργαλειοποίηση ταιριάζει περισσότερο στις αντιπολιτεύσεις, που στην Ελλάδα τουλάχιστον ειδικεύονται στο να μαυρίζουν την εικόνα κάθε κυβέρνησης, παρά να προβάλουν τις δικές τους λύσεις στα προβλήματα. Το δυστύχημα των Τεμπών έγινε αναφορά σε ένα ολόκληρο διαλυμένο κράτος και η προχθεσινή τραγωδία στην Κω με το θάνατο μιας 68χρονης πάνω στην καρότσα αγροτικού, που ελλείψει διαθέσιμου ασθενοφόρου τη μετέφερε στο νοσοκομείο, οριοθέτησε για κάποιους το χάλι του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για εξαιρετικά δυσάρεστα, δραματικά και εξοργιστικά περιστατικά, αλλά η γενίκευση δεν βολεύει παρά μόνο όσους πιστεύουν στην αξία του Μαοϊκού δόγματος «μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση». Διότι η πραγματικότητα στην Ελλάδα δεν δομείται (μόνο) από μεμονωμένα περιστατικά. Όπως όλοι αναγνωρίζουν στα πολύ δύσκολα χρόνια της πανδημίας το Εθνικό Σύστημα Υγείας άντεξε, μόνο που πολλοί πιστώνουν αυτή την αντοχή αποκλειστικά στον ηρωισμό των εργαζομένων. Ίσως αυτό τους βολεύει πολιτικά, διότι άλλο κριτήριο δεν υπάρχει. Οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ –γιατροί και νοσηλευτές- συμπεριφέρθηκαν κατά κανόνα αφενός εντός του οργανωτικού και κανονιστικού τους πλαισίου, αξιοποιώντας υπαρκτές εγκαταστάσεις και πραγματικά μηχανήματα και αφετέρου με τον τρόπο που λειτουργούν όσοι βρίσκονται υπό μεγάλη πίεση στο επίκεντρο μιας μεγάλης κρίσης, υπερέβαλαν εαυτούς. Δηλαδή οι πυροσβέστες κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης πυρκαγιάς δεν εξαντλούν τις δυνάμεις τους περισσότερο απ’ ότι μια συνηθισμένη μέρα στη δουλειά; Ή οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές δεν ζορίστηκαν υπέρμετρα κατά την τηλεκπαίδευση, αφού εκτός από την απόσταση και την προσωπική επαφή είχαν να ξεπεράσουν και τον τεχνολογικό τους αναλφαβητισμό; Πάντως, το ΕΣΥ της πανδημίας είναι το ίδιο με το ΕΣΥ της Κω ή το ΕΣΥ της Νέας Μάκρης, όπου χάθηκαν εντελώς άδικα μια 19χρονη έγκυος και το μωράκι που κυοφορούσε. Είναι το ίδιο ΕΣΥ που καλύπτει –ενδεχομένως όχι πάντα με την άνεση και την ταχύτητα που κάθε ασθενής στα δύσκολά του επιθυμεί- όποιον το ζητήσει. Σε όποιο νοσοκομείο, σε όποιο Κέντρο Υγείας και σε όποιο ΕΚΑΒ. Κι επειδή τη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες κυβέρνησαν και συγκυβέρνησαν όλες οι πολιτικές πτέρυγες και παρατάξεις ας είναι οι πάντες λίγο πιο προσεκτικοί στην… καταστροφολογία.
Τα ευχάριστα από το ΑΕΠ
Η ανάπτυξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας κατά 2,1% στο α΄ τρίμηνο του 2023, που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, δεν συνιστά εντυπωσιακή εξέλιξη, αλλά στην πραγματικότητα είναι μέγεθος πολύ καλύτερο απ’ όσο φαίνεται με την πρώτη ματιά. Αυτό έχει να κάνει τόσο με τη συγκυρία, αφού η Ευρωζώνη κινείται φέτος μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας –η Γερμανία ήδη βρίσκεται σε ελαφρά ύφεση-, όσο και με το μείγμα που οδήγησε στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, δηλαδή στη βελτιωμένη ποιότητα των δεδομένων. Το γεγονός ότι σε αυτή τη φάση η ελληνική οικονομία δεν εξαρτά τη μεγέθυνσή της αποκλειστικά από την κατανάλωση είναι όχι μόνο ζητούμενο, αλλά και άκρως θετικό στοιχείο, αφού –σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ- ουσιαστική ώθηση στην ανάπτυξη της χώρας δίνουν πλέον πρωτίστως οι εξαγωγές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο τουρισμός, η μεταποίηση και εν μέρει η ναυτιλία, αλλά και οι επενδύσεις, που έχουν ανακάμψει για τα καλά από τα ιστορικά χαμηλά της εποχής των μνημονίων. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μετασχηματισμό, σε μεταβατική φάση και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς.
Η πολυπλοκότητα των εξαγωγών
Μετά από 26 μήνες συνεχούς ανόδου οι ελληνικές εξαγωγές υποχώρησαν τον Απρίλιο. Προφανώς και δεν υπάρχει λόγος πανικού, αφού η οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη, όπου κατευθύνεται το μεγάλο ποσοστό των ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και σε άλλα σημεία του ανεπτυγμένου κόσμου, εμφανίζεται προβληματική. Κυρίως λόγω της αύξησης του πληθωρισμού και των επιτοκίων, αλλά και της ενεργειακής κρίσης ή… μισό-κρίσης που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Από την άλλη, οι… πανηγυρισμοί διαρκείας των εξαγωγικών φορέων την περασμένη διετία, προεξάρχοντος του εν Θεσσαλονίκη και στην Πλατεία Μοριχόβου εδρεύοντος Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) επίσης δεν δικαιολογούνται απολύτως. Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν και πολύ δουλειά να κάνουν μέχρι η εξωστρέφεια να γίνει κομμάτι του DNA τους και της μακροχρόνιας επενδυτικής στρατηγικής τους. Ας μη ξεχνάμε ότι ακόμη και σήμερα που οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί αισθητά σε σύγκριση με δέκα χρόνια πριν, το 20% των μεγαλύτερων εξαγωγικών επιχειρήσεων πραγματοποιεί το 80% των εξαγωγών. Ασφαλώς μέσα στην εγχώρια οικονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 οι εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας βελτιώθηκαν –εν μέρει και εξ’ ανάγκης μιας και η εσωτερική αγορά είχε καταρρεύσει-, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν, αλλά η Ελλάδα παραμένει εισαγωγική χώρα, με έντονα ελλειμματικό ισοζύγιο. Εν μέρει επειδή ακόμη και όσες μεταποιητικές επιχειρήσεις εξάγουν χρησιμοποιούν εισαγόμενες πρώτες ύλες, ενώ σχεδόν το σύνολο της ενέργειας που χρησιμοποιούν είναι εισαγωγής. Εν κατακλείδι: το θέμα της εξωστρέφειας της χώρας είναι πιο πολύπλοκο απ’ ότι ακούγεται και συνδέεται απολύτως με την αλλαγή παραγωγικού προτύπου, το οποίο εξελίσσεται μεν, με χαμηλές ταχύτητες δε. Ο διεθνής ανταγωνισμός είναι μεγάλος και σκληρός γι’ αυτό και τα σταθερά βήματα (πρέπει να) γίνονται σταδιακά.