Του Νίκου Ηλιάδη
Έπειτα από απόφαση την οποία υπέγραψε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης ξεκινά ουσιαστικά η διαδικασία διεξαγωγής του διεθνούς διαγωνισμού για την «Εγκατάσταση πλήρους ηλεκτρονικού συστήματος αναλογικής χρέωσης διοδίων τελών, δορυφορικής τεχνολογίας με οπτική αναγνώριση» σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους της χώρας. Με βάση τον προγραμματισμό ο διαγωνισμός θα διεξαχθεί στα μέσα του προσεχούς Φεβρουαρίου, ενώ το σύστημα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2018, αρχής γενομένης από την Εγνατία οδό.
Τα ηλεκτρονικά αναλογικά διόδια θα έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί εδώ και πολλά χρόνια κυρίως για τέσσερις λόγους:
1. Είναι το δικαιότερο σύστημα χρέωσης καθώς ο χρήστης πληρώνει ανάλογα με την απόσταση την οποία διανύει.
2. Μειώνει τον κίνδυνο ατυχημάτων καθώς τα τροχοφόρα δεν θα αναγκάζονται να σταματούν κάθε σαράντα με πενήντα χιλιόμετρα, στους μετωπικούς σταθμούς διοδίων.
3. Μειώνει το χρόνο ταξιδίου καθώς και την κατά τόπους περιβαλλοντική επιβάρυνση λόγω των συχνών στάσεων στα σημερινά συμβατικά διόδια.
4. Αποφορτίζει το παράλληλο επαρχιακό οδικό δίκτυο στο οποίο καταφεύγουν αρκετοί αυτοκινητιστές προκειμένου να αποφύγουν τα διόδια.
Παρά τα προφανή πλεονεκτήματα αλλά και την ανάλογη ευρωπαϊκή εμπειρία, τα αναλογικά διόδια δεν προβλέφθηκαν στις συμβάσεις παραχώρησης των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων. Ο λόγος ήταν ότι οι ανάδοχοι εργολάβοι ήταν αντίθετοι προς αυτή τη λύση καθώς η εφαρμογή της θα συνεπαγόταν μείωση του τζίρου των διοδίων στον άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης που είναι και ο πλέον προσοδοφόρος (περίπου το 70% με 80% του συνολικού τζίρου).
Η επιχειρούμενη θέσπιση των ηλεκτρονικών αναλογικών διοδίων αποτελεί ασφαλώς θετικό μέτρο, υπό ορισμένες όμως προϋποθέσεις:
Α. Η σημαντικότερη παράμετρος από την οποία θα κριθεί η τελική αποτίμηση του εγχειρήματος είναι ασφαλώς η χιλιομετρική χρέωση. Εάν αυτή κυμανθεί στην περιοχή των έξι ή και επτά λεπτών ανά χιλιόμετρο τότε το κέρδος για τον χρήστη θα είναι μηδενικό σε σχέση με την ισχύουσα κατάσταση, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις το κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο. Υπενθυμίζεται ότι η χρέωση στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη είναι σήμερα περίπου 6 λεπτά το χιλιόμετρο, αλλά είναι πολύ χαμηλότερη στους λοιπούς οδικούς άξονες. Συνεπώς, οποιαδήποτε χρέωση πάνω από τα τέσσερα με πέντε λεπτά ανά χιλιόμετρο αναιρεί το βασικότερο από τα πλεονεκτήματα των αναλογικών διοδίων, δηλαδή τη «δίκαιη χρέωση».
Β. Το σύστημα των αναλογικών διοδίων θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλους ανεξαιρέτως τους αυτοκινητοδρόμους, συμπεριλαμβανομένου και του άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης. Τυχόν εξαίρεση του τελευταίου ή μεταχρονολογημένη εφαρμογή του νέου συστήματος στον συγκεκριμένο οδικό άξονα, υποσκάπτει ουσιαστικά το όλο εγχείρημα, επ’ ωφελεία των εργολάβων.
Ο κ. Σπίρτζης δήλωσε ότι τα ηλεκτρονικά αναλογικά διόδια θα εφαρμοστούν πρώτα στον άξονα της Εγνατίας οδού, το αργότερο έως το τέλος του 2018. Υπό αυτό το δεδομένο καθίσταται απολύτως παράλογος ο σχεδιασμός για την κατασκευή μετωπικών σταθμών διοδίων στον εν λόγω άξονα, εντός του 2018. Πρόκειται για τέσσερις μετωπικούς και είκοσι πλευρικούς σταθμούς οι οποίοι μόλις ολοκληρωθούν στη συνέχεια θα καταργηθούν. Στο μεταξύ, το κράτος θα δαπανήσει περί τα 40 εκατ. ευρώ για την κατασκευή τους. Μάλιστα, ο σχετικός διαγωνισμός βγήκε χθες στον αέρα, κατόπιν απαιτήσεως του ΤΑΙΠΕΔ. Η κυβέρνηση οφείλει να παρέμβει και να σταματήσει αυτόν τον εξόφθαλμο παραλογισμό.