Σοκ προκαλούν τα στοιχεία που παραθέτει σε απαντητική επιστολή του προς τον ευρωβουλευτή Νότη Μαριά ο Ευρωπαίος Επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί, σχετικά με τις επιπτώσεις του φαινομένου της αιθαλομίχλης στη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με τον Επίτροπο, 11.000 πρόωροι θάνατοι στην Ελλάδα σχετίζονται με την έκθεση των κατοίκων της χώρας σε αιωρούμενα σωματίδια.
Να σημειωθεί ότι η απάντηση του κ. Μοσκοβισί, σύμφωνα με τον Έλληνα ευρωβουλευτή, ήρθε την 1η Αυγούστου και ενώ ο Ν. Μαριάς είχε καταθέσει τη σχετική ερώτηση στις 22 Δεκεμβρίου του 2015.
Στην ερώτηση του Νότη Μαριά, εάν η Κομισιόν αποδέχεται τη σύνδεση της αύξησης της συχνότητας εμφάνισης των φαινομένων αιθαλομίχλης στην Ελλάδα με τις μνημονιακές πολιτικές της τρόικας, ο Ευρωπαίος Επίτροπος απαντά: «Στην Ελλάδα θα πρέπει να μειωθεί η περιεκτικότητα σε άνθρακα του μείγματος καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων της θέρμανσης και της ψύξης, και να χρησιμοποιούνται αποδοτικότερες συσκευές, που θα μπορούσαν να περιορίσουν σημαντικά το πρόβλημα των αιωρούμενων σωματιδίων».
Όπως τονίζει ο Νότης Μαριάς στην Γραπτή Ερώτησή του, η συχνότητα εμφάνισης του φαινομένου της αιθαλομίχλης στην Ελλάδα έχει γιγαντωθεί από τον χειμώνα του 2011 και μετά, καθώς σχετίζεται άμεσα με την ενεργειακή φτώχεια που οφείλεται στις μνημονιακές πρακτικές.
«Γι’ αυτό και, ενώ η Επιτροπή αναγνωρίζει τόσο την τεράστια ζημιά για τη δημόσια υγεία που οφείλεται στις υψηλές τιμές αιωρούμενων σωματιδίων, όσο και την δυνατότητα της Ελλάδας να μειώσει τους συντελεστές ΕΦΚ και ΦΠΑ σε πετρέλαιο θέρμανσης, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο, όπως ζητά άλλωστε ο Έλληνας Ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής στην Ερώτησή του, ο κ. Moscovici στην Απάντησή του αποφεύγει να συσχετίσει το συγκεκριμένο φαινόμενο με τις μνημονιακές πρακτικές και επιμένει ότι η Ελλάδα πρέπει να εκπληρώσει τους δημοσιονομικούς στόχους που περιγράφονται στο μνημόνιο», αναφέρει σχετική ανακοίνωση του ευρωβουλευτή.
Και σχολιάζει: «Με άλλα λόγια, η Επιτροπή για μία ακόμη φορά υπεκφεύγει και αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν στην διόγκωση του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας που οδηγεί χιλιάδες Ελληνικά νοικοκυριά στην καύση ακατάλληλων υλών για θέρμανση, που προκαλούν την αιθαλομίχλη και τους χιλιάδες θανάτους που σχετίζονται με αυτήν».
«Μετά την παραπάνω κυνική ομολογία εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ενόψει του επικείμενου χειμώνα οφείλει τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Ελληνική κυβέρνηση να λάβουν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου της αιθαλομίχλης διαφορετικά θα φέρουν ακέραια την ευθύνη για όσα συμβούν στο μέλλον», συμπληρώνει.
Ακολουθούν τα κείμενα της Γραπτής Ερώτησης του Νότη Μαριά και της Απάντησης του κ. Μοσκοβισί:
«Μνημονιακές πολιτικές, ενεργειακή φτώχεια και αιθαλομίχλη στην Ελλάδα – 22 Δεκεμβρίου 2015
Πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων μικροσωματιδίων (αιθαλομίχλη) καταγράφονται στην ατμόσφαιρα της Αθήνας και σε άλλες πόλεις, ειδικά στην Βόρεια Ελλάδα. Η αιθαλομίχλη οφείλεται στην καύση ακατάλληλων καύσιμων υλών για οικιακή θέρμανση και σχετίζεται με την ενεργειακή φτώχεια. Οι υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων μικροσωματιδίων είναι άκρως επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία. Η ΕΕ έχει, υποτίθεται, λάβει ειδική μέριμνα (άρθρα της ΣΛΕΕ, Oδηγίες, θεματική στρατηγική) για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Η συχνότητα εμφάνισης του φαινομένου της αιθαλομίχλης στην Ελλάδα έχει γιγαντωθεί από τον χειμώνα του 2011 και μετά. Το γεγονός αυτό είναι συνδεδεμένο με την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών από την τρόικα, διότι τα μνημόνια αύξησαν τους φόρους κατανάλωσης και τον ΦΠΑ σε πετρέλαιο θέρμανσης, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο στην Ελλάδα.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Αποδέχεται τη σύνδεση της αύξησης της συχνότητας εμφάνισης των φαινομένων αιθαλομίχλης στην Ελλάδα με τις μνημονιακές πολιτικές της τρόικας;
2. Έχει εικόνα για τους κινδύνους και τη ζημιά στη δημόσια υγεία από το φαινόμενο της αιθαλομίχλης και ποια μέτρα προτίθεται να λάβει για την καταπολέμησή του;
3. Θα εισηγηθεί στην τρόικα τη μείωση των φόρων κατανάλωσης και του ΦΠΑ σε πετρέλαιο θέρμανσης, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο;
Απάντηση του κ. Moscovici εξ’ ονόματος της Επιτροπής – 1η Αυγούστου 2016
1. Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι στην Ελλάδα θα πρέπει να μειωθεί η περιεκτικότητα σε άνθρακα του μείγματος καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων της θέρμανσης και της ψύξης, και να χρησιμοποιούνται αποδοτικότερες συσκευές, που θα μπορούσαν να περιορίσουν σημαντικά το πρόβλημα των αιωρούμενων σωματιδίων.
2. Τα αιωρούμενα σωματίδια αυξάνουν τη θνησιμότητα λόγω αναπνευστικών και καρδιαγγειακών προβλημάτων, και η έκθεση σε αυτά ευθύνεται ετησίως για περισσότερους από 11 000 πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα. Η οδηγία 2008/50/ΕΚ προβλέπει οριακές τιμές για τα αιωρούμενα σωματίδια. Οι οριακές τιμές για αιωρούμενα σωματίδια μικρότερα των 10 μm (ΑΣ10) κατέστησαν δεσμευτικές την 1η Ιανουαρίου 2005· οι οριακές τιμές για αιωρούμενα σωματίδια μικρότερα των 2,5 μm (ΑΣ2,5) την 1η Ιανουαρίου 2015. Τον Οκτώβριο 2014, η Επιτροπή απηύθυνε αιτιολογημένη γνώμη στις ελληνικές αρχές για παράβαση των άρθρων 13 και 23 όσον αφορά τα αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ10). H Επιτροπή θα αξιολογήσει τη συμμόρφωση αφού λάβει τις ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την ποιότητα του αέρα για το ημερολογιακό έτος 2015 (πρέπει να υποβληθούν το αργότερο μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2016).
3. Στη νομοθεσία της ΕΕ καθορίζονται μόνο εναρμονισμένοι ελάχιστοι συντελεστές. Αποφάσεις των κρατών μελών για συντελεστές ειδικών φόρων κατανάλωσης και ΦΠΑ υψηλότερους των κατώτατων αυτών ορίων εξαρτώνται από τις εθνικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής πολιτικής. Η Ελλάδα μπορεί να μειώσει τους συντελεστές οι οποίοι εφαρμόζονται στα προϊόντα που αναφέρει ο κ. βουλευτής, αλλά πρέπει να εξασφαλίσει την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων της. Όλα τα δημοσιονομικά μέτρα που δεσμεύτηκε να λάβει η Ελλάδα για την εξασφάλιση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών και για την επίτευξη σημαντικών και βιώσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων μεσοπρόθεσμα περιγράφονται στο μνημόνιο συνεννόησης (ΜΣ) που υπεγράφη μεταξύ της Ελλάδας και της Επιτροπής, η οποία ενεργούσε εξ ονόματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας».