* του Δημήτρη Μάρδα
Η αποβιομηχάνιση της χώρας συνεχίζεται και το επενδυτικό κενό σε σχέση με τον μέσο κοινοτικό παραμένει γύρω στα 100 δις ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό η θέση του νομού Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας ειδικότερα επιδεινώνεται τόσο ως προς το ειδικό βάρος που κατέχει η βιομηχανία όσο και ως προς το ΑΕΠ της.
Η Μακεδονία έχει χάσει γύρω στο 60% του ΑΕΠ της από το 2000, ενώ η χώρα έχασε μόνο 25%. Η Κεντρική Μακεδονία πριν την λαίλαπα της αποβιομηχάνισης που άρχισε στα μέσα του 1990, φιλοξενούσε πολλές σύγχρονες παραγωγικές μονάδας. Από 1η θέση μεταξύ των Περιφερειών σε κατά κεφαλή ΑΕΠ “βυθίστηκε” στη 8η θέση σήμερα.
Οι στρατηγικές επιλογές για τον προσανατολισμό της εθνικής παραγωγής αποτελούν την αιχμή του δόρατος της κάθε αναπτυξιακής πορείας. Οι πολιτικές υπέρ των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ), των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σε συνδυασμό με τα μέτρα υπέρ της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, οφείλουν να εντάσσονται στο σύνολο αυτών των επιλογών.
Επίσης, η πολιτική υπέρ των νεοφυών επιχειρήσεων, αν και με μεγάλη καθυστέρηση, αρχίζει να αποδίνει καρπούς. Απαιτείται όμως το κτίσιμο εκείνης της βιομηχανίας που θα απορροφήσει τις νέες καινοτόμες λύσεις που προτείνονται. Η Θεσσαλονίκη έχει όλα τα προσόντα να γίνει κέντρο τέτοιων επιχειρήσεων.
Παρόλα αυτά, η οικονομία απαιτεί θεαματικές προσπάθειες αναζωογόνησής της μέσω της εκλογικευμένης ελάφρυνσης των φόρων, της εξάλειψης των γραφειοκρατικών διαδικασιών που αφορούν στην αδειοδότηση των νέων επενδύσεων και στην επιτάχυνση απόδοσης Δικαιοσύνης. (Βασικοί παράγοντες δημιουργίας μη φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος σύμφωνα με το Global Competitiveness Report).
Τόσο η οικονομική θεωρία, όσο κι η παγκόσμια εμπειρία οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: Όποια χώρα θέλει να αναπτύξει ένα δυναμικό συγκριτικό πλεονέκτημα, αυτό μπορεί να το κάνει. Ή διαφορετικά αν μια χώρα, θέλει να αναπτύξει έναν κλάδο ή ένα προϊόν, όπου παρουσιάζει υστέρηση, αυτό είναι εφικτό, αρκεί να το θέλει και να ακολουθήσει τους προβλεπόμενους κανόνες.
Η Θεσσαλονίκη έχασε έδαφος στη βιομηχανία μπορεί όμως να επανακτήσει τον χαμένο αυτόν χρόνο σε χώρους που συνδέονται με την τεχνολογία και την ανάπτυξη του πλούσιου ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει.
Έχοντας υπόψη το παραπάνω σημειώνεται το εξής: Καρδιά της ηλεκτρομηχανικής είναι η αεροναυπηγική και η πολεμική βιομηχανία. Πριν κάποια χρόνια η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) ήταν η κυρίαρχή του είδους της στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενώ η ΕΛΒΟ συναρμολογούσε άρματα και οχήματα. Η ΕΑΒ έχει όλα τα εχέγγυα να κατακτήσει την πρότερη θέση της, δίνοντας ζωή σε δεκάδες επιχειρήσεις της ηλεκτρομηχανικής όλης της χώρας. Λαμβάνοντας τέλος κατά νου τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας, η αναγέννηση της ΕΑΒ, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας με εξωστρεφή προσανατολισμό, εύλογα θα εξυπηρετήσει κι άλλους σκοπούς.
Από την άλλη, πέρα από τον τουρισμό, τη γεωργία, την ενέργεια και των logistics (ενός νέου δυναμικού κλάδου λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στα δυο κεντρικά λιμάνια της χώρας), δεκάδες προκλήσεις μπορούν να οδηγήσουν στην αναβίωση της ελληνικής βιομηχανίας, από τα ναυπηγεία, την κλωστοϋφαντουργία, τα οχήματα κ.ά..
Ως προς τους νέους κλάδους που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, οι επιλογές υπέρ της παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων που δημιουργούν είτε νέα δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα ή αναδεικνύουν τα υφιστάμενα παραδοσιακά, χαράσσουν το σημείο εκκίνησης κάθε προσπάθειας. Κύριο πλεονέκτημα της χώρας στο χώρο αυτό παραμένει το πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιό της, ικανό να οδηγήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων. Και εδώ η Θεσσαλονίκη κατέχει μια σημαντική θέση με τα πανεπιστήμιά της και τον πόλο καινοτομίας που κτίζει.
Σημειώνεται βέβαια, ότι τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων που χρειάζεται η χώρα, δεν προσελκύονται μόνο με τις παραπάνω πολιτικές. Εδώ για να ξανακερδηθεί ο χρόνος που χάθηκε απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις, όχι πια σε δρόμους και γεφύρια, αλλά σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Οι πολιτικές που δίνουν έμφαση μόνο στο μικρό και το μέτριο δεν έχουν θέση σε αντιλήψεις, που επιδιώκουν να κτίσουν μια διαφορετική επενδυτική προσπάθεια βασιζόμενη σε μεγάλα νούμερα.
Πηγή της πολιτικής είναι ο άνθρωπος και ο τρόπος της σκέψης του. Διεθνώς παρατηρείται ότι πολιτικοί, που κινούνται όμως στις σιδηροτροχιές της πεπατημένης, δεν έδωσαν τις προσήκουσες λύσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα πολιτικά τζάκια με τους αιωνόβιους πολιτικούς της χώρας μας, οι οποίοι ζουν σε καθεστώς ατολμίας και παρωχημένων αντιλήψεων, χαρακτηριστικά που διαπερνούν κάθε εκτός των σύγχρονων αντιλήψεων μυαλό.
* Ο Δημήτρης Μάρδας είναι καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Α.Π.Θ, πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και υφυπουργός Εξωτερικών, υποψήφιος βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.