Έκλεισε 60 χρόνια στο τραγούδι και τα… γιορτάζει, ανάμεσα στα άλλα με τέσσερις μοναδικές συναυλίες. Η μοναδική Μαρία Φαραντούρη έδωσε δύο ιδιαίτερες συναυλίες στο Φεστιβάλ Επταπυργίου στα μέσα Ιουλίου εδώ στη Θεσσαλονίκη. Τώρα ετοιμάζεται για την επόμενη, που θα γίνει μεθαύριο Κυριακή, μια παράσταση με τον Μανώλη Μητσιά στην Ελευσίνα – είναι και η φετινή Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης- στο πλαίσιο και των φετινών «Αισχυλείων». Όλοι οι δρόμοι όμως οδηγούν στην ξεχωριστή, πολυαναμενόμενη συναυλία που θα δώσουν με τον Ζυλφύ Λιβανελί στο Ηρώδειο, στις 7 Σεπτεμβρίου.
Μέσα σε αυτό το… κουαρτέτο γιορταστικών υποχρεώσεων η Μαρία Φαραντούρη μίλησε στη Voria για τη μουσική -αλίμονο-, για τον Μίκη, τον Μάνο, τον Ρίτσο και τον Ελύτη ανάμεσα σε τόσα που μπορεί να ξεχωρίσει από ένα ταξίδι στον κόσμο με διαβατήριο τη φωνή της.
Εξομολογείται πού στέλνει το «ευχαριστώ» της, όπως έκανε και η φίλη της Μερσέντες Σόσα στην εξαιρετική ερμηνεία της του “Gracias a la vida”, που ερμήνευσε και η ίδια.
Η Μαρία Φαραντούρη δεν κρύβει τα λόγια της -άλλωστε, δεν το έκανε και ποτέ- και αναφέρεται στη δημοκρατία και την πολιτική στην Ευρώπη. Όπως λέει, «συντηρητισμός υπάρχει και σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της τεχνολογίας επωφελείται οικονομικά παρουσιάζοντας πιο προοδευτικό πρόσωπο. Το χειρότερο είναι που αναπτύσσονται παντού ακροδεξιά κόμματα, τα οποία χρησιμοποιούν βία κι εκφράζουν με ευκολία ρατσιστικές πολιτικές δήθεν υπέρ του λαού…». Καταλήγει όμως πως «παρ’ όλα αυτά ας είμαστε αισιόδοξοι, οι νέες γενιές πάντα αντιδρούν μπροστά στα αδιέξοδα, όσα τείχη και να σηκώνονται γύρω τους».
-Τραγουδήσατε στη Θεσσαλονίκη στο Φεστιβάλ Επταπυργίου, τώρα ετοιμάζεστε για την Ελευσίνα με τον Μανώλη Μητσιά για να φτάσουμε στο Ηρώδειο με τον Ζυλφύ Λιβανελί το Σεπτέμβριο και συνεχίζετε τις συναυλίες σας συμπληρώνοντας 60 χρόνια στο τραγούδι. Τι κρατάτε αλήθεια, τι ξεχωρίζετε σε αυτήν την μουσική διαδρομή έξι δεκαετιών;
Όλα τα κρατάω το ίδιο και τα μικρά και τα μεγάλα, γιατί όλα ταυτίζονται με το μουσικό ταξίδι της ζωής μου. Από τα 16 μου χρόνια μέχρι σήμερα αφιερώθηκα στο τραγούδι. Από τις απλές γειτονιές της δεκαετίας του '60 βρέθηκα στα μεγάλα θέατρα του κόσμου, ερμηνεύοντας πάντα το έντεχνο ελληνικό τραγούδι, γνώρισα λαούς, συνεργάστηκα με εξαίρετες μουσικές προσωπικότητες της εποχής μας και το ταξίδι συνεχίζεται, όσο οι δυνάμεις μου το επιτρέπουν, κι εδώ και στο εξωτερικό. Ελπίζω οι νεώτεροι να πάρουν αυτή την πολιτιστική σκυτάλη και να συνεχίσουν δημιουργικά στο μέλλον γιατί το ελληνικό τραγούδι είναι ένας μοναδικός πλούτος μελωδίας και ποίησης.
-Ποιο είναι το ξεχωριστό μήνυμα που προκύπτει από τη συνύπαρξή σας, τη σύμπραξη θα λέγαμε με τον μοναδικό Τούρκο συνθέτη Λιβανελί στην Αθήνα;
Με τον Λιβανελί γνωριστήκαμε και συνεργαζόμαστε από το 1980. Δημιουργήθηκε μια φιλία και μια ώσμωση μέσα από τα τραγούδια μας. Κάναμε μαζί συναυλίες στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Ευρώπη και την Αμερική. Πολύ χαίρομαι που ξανασυναντιόμαστε στις 7 του Σεπτέμβρη στο Ηρώδειο. Οι μνήμες είναι πολλές και η τέχνη μας ζωντανή.
-Ακούτε μουσική; Τι αγαπάτε να ακούτε σήμερα;
Δεν υπάρχει μέρα χωρίς να ακούω μουσική, από κλασική μέχρι τζαζ και έντεχνη. Θέλω να είμαι άνθρωπος του καιρού μου, με ενδιαφέρουν οι αναζητήσεις στη μουσική και στο τραγούδι. Ταυτίζομαι με αυτό τον καλλιτεχνικό τρόπο ζωής και βέβαια με ενδιαφέρουν πάντα τα έργα και τα τραγούδια που τα διακρίνει η ποιότητα έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε μένα και εκδηλώνεται με τις επιλογές μου μέσα στα πολλά χρόνια της πορείας μου στο τραγούδι.
-Πολλοί σας έχουν ταυτίσει με το πολιτικό τραγούδι. Εσείς ποια ετικέτα θα επιχειρούσατε να βάλετε;
Είναι φυσικό γιατί σε καιρούς δύσκολους το τραγούδι όχι μόνο δεν υποτάχτηκε, αλλά έδωσε έμπνευση και κουράγιο στον κόσμο. Ο καλλιτέχνης δεν είναι ποτέ ξένος από τον καιρό του, συμμετέχει ενεργά κι εκφράζει με το έργο του την εποχή του, αυτό έκανε κι ο Μίκης Θεοδωράκης. Από μια άλλη πλευρά, αν το δει κανείς, όλα τα τραγούδια είναι κατά κάποιο τρόπο και πολιτικά, και του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι και του Λοΐζου, του Μαρκόπουλου, του Σαββόπουλου ασφαλώς κι όλων των άλλων. Ένα παράδειγμα: τι είναι η "Περσεφόνη" των Χατζιδάκι - Γκάτσου; Ένα τραγούδι πρωτοποριακό για την εποχή του, που προβλέπει την οικολογική-κλιματική κρίση, συνεπώς έχει πολιτική θέση. Σημασία έχει η καλλιτεχνική αξία του τραγουδιού, τα μηνύματα και τα αισθήματα που αποπνέει και προκαλεί στον ακροατή του. Τελικά, μας ενδιαφέρει το ωραίο αισθητικά τραγούδι με όποιο κοινωνικό η προσωπικό-υπαρξιακό μήνυμα μεταφέρει. Λόγου χάρη, πρέπει να χαρακτηρίσουμε το «Άξιον Εστί» των Ελύτη-Θεοδωράκη ή «Το Μυθιστόρημα» των Σεφέρη-Θεοδωράκη;
-Κύρια Φαραντούρη στην ταυτότητά σας, στο επάγγελμα τι γράφει;
Τραγουδίστρια – ερμηνεύτρια και τελικώς υπάρχει διαφορά σε αυτά;
Είμαι τραγουδίστρια. Αυτό ακούγεται γενικό, σημασία έχουν οι επιλογές μας κι ο προσωπικός τρόπος ερμηνείας κάθε τραγουδιού. Αυτό δηλαδή που δίνει την τελική σφραγίδα στο κάθε τραγούδι.
-Σας έχουν εμπιστευτεί τραγούδια τους συνθέτες με μυθικές δημιουργίες θα έλεγα της ελληνικής μουσικής: Μίκης Θεοδωράκης -σας έχουν ταυτίσει πολλοί μαζί του- Μάνος Χατζηδάκης, Μάνος Λοΐζος, Ξαρχάκος, Μούτσης, πού να σταματήσω. Τελικά το μουσικό διαβατήριο για να ταξιδέψει η φωνή σας, αλλά κι εσείς προσωπικά με συναυλίες, στα πέρατα της οικουμένης, από πού το πήρατε;
Το διαβατήριο το αφαίρεσε η δικτατορία αλλά το μουσικό διαβατήριο δεν μπορεί να το αφαιρέσει κανένας. Έτσι γύρισα όλο τον κόσμο τραγουδώντας πάντα ελληνικά με πρώτα τα τραγούδια και τα έργα του Μίκη, όταν ο ίδιος ήταν φυλακισμένος και εξόριστος στην ίδια του την πατρίδα.
-Την ελληνική μουσική σήμερα πως θα την περιγράφατε;
Δεν την παρακολουθώ λεπτομερώς, αλλά έχει νέους συνθέτες με πρωτοτυπία κι ενδιαφέρον, επίσης υπάρχουν καλές νέες φωνές. Πιστεύω ότι οι νέοι που ασχολούνται σοβαρά -με ζήλο κι αφοσίωση στο τραγούδι- θα βρουν το δρόμο τους. Έτσι συμβαίνει πάντα, πολύ περισσότερο τώρα που διαθέτουμε μια πρόσφατη μεγάλη κληρονομιά στο τραγούδι.
-Τι προσέχατε πρώτα σε ένα τραγούδι; Τον στίχο- γιατί είχατε να τιμή να συνεργαστείτε με μέγιστους ποιητές μας ή την μουσική;
Και τα δύο. Εν αρχή είναι η μεγάλη ποίηση και μετά η μουσική έμπνευση κι η μελωδία που αναδεικνύει τον λόγο. Στο τέλος δημιουργείται ένας δεσμός ακατάλυτος και διαχρονικός μεταξύ μουσικής και ποίησης που σφραγίζει το έργο. Μπορείτε να διαβάσετε το «Άξιον Εστί» του Ελύτη ή τον «Επιτάφιο» του Ρίτσου χωρίς να σας έρθει αυθόρμητα στα χείλη η μελωδία του Θεοδωράκη;
-Σήμερα, εάν σας ζητούσα να μου πείτε ποιο είναι το τραγούδι που σας ξεσηκώνει τι θα μου λέγατε;
Με ξεσηκώνουν πάντα τα τραγούδια που ερμηνεύω στη σκηνή γιατί τα έχω μέσα μου – αποτελούν κομμάτια της ύπαρξής μου. Από την άλλη πλευρά, για μένα τα τραγούδια αυτά είναι πάντα καινούργια, μου προκαλούν αισθήματα συγκίνησης όπως την πρώτη φορά.
-Εάν ένα μικρό κορίτσι, ας πούμε όπως ήσασταν εσείς στα 16 σας, μια μαθήτρια σας ρωτούσε τι νιώθετε όταν λέτε το τραγούδι «Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της Γης» κι εάν αυτή η γη μας είναι πληγωμένη σήμερα τι θα της λέγατε;
Νιώθω ότι ένιωθε ο Γκάτσος όταν το έγραφε κι ο Χατζιδάκις όταν το μελοποιούσε: τον κίνδυνο καταστροφής της φύσης από την απληστία του ανθρώπου. Η Γη είναι το σπίτι μας και το τραγούδι ο "Εφιάλτης της Περσεφόνης" αποτελεί ένα σήμα κινδύνου για την προστασία του περιβάλλοντος που ζούμε. Χαίρομαι που το τραγούδι αυτό αρέσει στους νέους ώστε να ευαισθητοποιηθούν και να αγωνιστούν για τη διατήρηση του περιβάλλοντος που σημαίνει διατήρηση της ζωής.
-Έχετε πει μεταξύ άλλων μοναδικά το «Gracias a la vida» που ερμήνευσε εξαιρετικά και η Μερσέντες Σόσα, ευχαριστώντας τη ζωή. Εσείς αυτό το «ευχαριστώ» πού το στέλνετε;
Είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια όπως αγαπημένη κι αξέχαστη είναι η φίλη μου Μερσέντες Σόσα. Ευχαριστώ τη ζωή που ήρθα σε αυτή και τη γνώρισα και μου επέτρεψε να βάλω κι εγώ το μικρό μου λιθαράκι όπως όλοι μας ώστε να την κάνουμε καλύτερη, πιο ωραία, πιο ανθρώπινη, πιο δημιουργική για όλους τους ανθρώπους. Ένα μοναδικό τραγούδι της Χιλιανής συνθέτριας και τραγουδίστριας Βιολέτα Πάρρα.
-Και κάτι τελευταίο: η δημοκρατία σήμερα στην Ευρώπη απειλείται; Υπάρχει στροφή προς τον συντηρητισμό; Σας ανησυχεί η πρόσφατη είσοδος στη Βουλή μας τριών κομμάτων που βρίσκονται δεξιότερα της ΝΔ; Πώς ερμηνεύετε το αποτέλεσμα των τελευταίων εθνικών εκλογών;
Συντηρητισμός υπάρχει και σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της τεχνολογίας επωφελείται οικονομικά παρουσιάζοντας πιο προοδευτικό πρόσωπο. Το χειρότερο είναι που αναπτύσσονται παντού ακροδεξιά κόμματα, τα οποία χρησιμοποιούν βία κι εκφράζουν με ευκολία ρατσιστικές πολιτικές δήθεν υπέρ του λαού. Δυστυχώς όλα αυτά δημιουργούν μια όλο και μεγαλύτερη ανισότητα και ανασφάλεια στους πολλούς, καλλιεργείται έτσι η αδιαφορία κι ο ατομισμός, καθόλου καλά σημάδια για το μέλλον. Οι άνθρωποι γίνονται κυνικοί, υποχωρούν οι αξίες, η πραγματική κοινωνική μόρφωση κι η αλληλεγγύη καταντούν ζητούμενο. Παρόλα αυτά ας είμαστε αισιόδοξοι, οι νέες γενιές πάντα αντιδρούν μπροστά στα αδιέξοδα όσα τείχη και να σηκώνονται γύρω τους.