Του Πάρι Μπίλλια*
Η σημαντικότητα του δημόσιου χώρου σε μία πόλη, ήταν πάντα προφανής. Τις εβδομάδες της πανδημίας, η αναγκαιότητα του δημόσιου χώρου, κατέστη καταφανής. Ο κορωνοϊός απέδειξε πράγματα που γνωρίζαμε, χρόνιες παθογένειες και προβλήματα, που πρέπει να επιλυθούν.
Ο δημόσιος χώρος αποτελεί βασική αστική υποδομή, υποδομή κοινής ωφέλειας και πρώτης προτεραιότητας για τη λειτουργία μίας πόλης στην καθημερινότητά της, αλλά κυρίως σε έκτακτες συνθήκες, π.χ. σεισμός (για την εφαρμογή σχεδίων αντιμετώπισης και διαχείρισής του) ή και, κανείς μας δεν μπορούσε να προβλέψει, ακόμα και για μία πανδημία.
Στη Θεσσαλονίκη, όπως άλλωστε στα περισσότερα αστικά κέντρα της Ελλάδας, οι δημόσιοι χώροι είναι λίγοι. Οι πολίτες που ένιωσαν την ανάγκη να βγουν για να περπατήσουν, έσπευσαν σε συγκεκριμένα σημεία, με αποτέλεσμα να υπάρξουν φαινόμενα συνωστισμού.
Η Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης, αποδείχθηκε «μικρή» για να χωρέσει τους Θεσσαλονικείς. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να φανταστεί πως θα ήταν σήμερα η Θεσσαλονίκη αν δεν είχε δημιουργηθεί τη δεκαετία του ’60, κατά μήκος της Λεωφόρου Αλεξάνδρου, η Νέα Παραλία. Ενδεχομένως η πόλη δεν θα είχε «ανάσα».
Ανάλογες εικόνες υπήρξαν και σε άλλα σημεία της πόλης. Αν όμως υπήρχαν επαρκείς δημόσιοι χώροι, ενδεχομένως να μην ήταν απαραίτητα τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν για την κυκλοφορία.
Η Θεσσαλονίκη έχει, δυστυχώς, ένα από τα μικρότερα ποσοστά πρασίνου. Μόλις 2,7 τ.μ. πρασίνου αναλογούν ανά κάτοικο, όταν στη Βιέννη αναλογούν 20 τ.μ., στη Χάγη 27,7 τ.μ., στο Άμστερνταμ 27 τ.μ., στο Βερολίνο 13 τ.μ., στη Ρώμη 9 τ.μ., στο Παρίσι 8 τ.μ.
Αντίστοιχα, οι Θεσσαλονικείς φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν τον δημόσιο χώρο μάλλον αδιάφορα. Δεν τον διεκδικούν, δεν τον αναγνωρίζουν ως κοινό αγαθό, για το οποίο έχουν αφενός δικαίωμα χρήσης, αφετέρου υποχρέωση προστασίας. Θεωρείται «ξένος», με αποτέλεσμα συχνά να ρυπαίνεται ή να κακοποιείται.
Σήμερα, παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως, υπάρχουν διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αλλάξουμε την εικόνα και οι πόλεις μας να αποκτήσουν πράσινο, αλλά και για να διαμορφώσουμε ελεύθερους χώρους. Και για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται τόλμη, βούληση, αποφασιστικότητα.
Στη Θεσσαλονίκη του 2020, υπάρχουν έργα τα οποία μπορούν να προχωρήσουν, δίνοντας ανάσες στους πολίτες, αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής όλων μας. Η ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, είναι ένα σημαντικότατο έργο, το οποίο μπορεί να αλλάξει την εικόνα στη δυτική Θεσσαλονίκη. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ήδη χρηματοδοτεί την περιβαλλοντική αναβάθμιση και απόδοση σε κοινή χρήση του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά μέσω ευρωπαϊκών πόρων. Πρόκειται για ένα χώρο 332 στρεμμάτων, η μετατροπή του οποίου σε υπερτοπικό πάρκο αποτελεί ένα εμβληματικό έργο για τη δυτική πλευρά της πόλης, ένα έργο που αφορά όλο το πολεοδομικό συγκρότημα.
Η αναδιάταξη του χώρου της ΔΕΘ και η δημιουργία ενός μεγάλου αστικού πάρκου στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, είναι εκ των ων ουκ άνευ όταν μιλάμε για δημόσιο χώρο στη Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, εν μέσω κορωνοϊού, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενέκρινε το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο ανοίγοντας πλέον τον δρόμο για την ανάπλαση.
Η ανάδειξη και αξιοποίηση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, μήκους 40 χιλιομέτρων, από το Καλοχώρι ως το Αγγελοχώρι, αποτελεί το μεγαλύτερο και εμβληματικότερο έργο της περιοχής για τη νέα εποχή, ένα έργο αναπτυξιακό, το οποίο ξεκίνησαν η Περιφέρεια, επτά παράκτιοι Δήμοι και το ΤΕΕ/ΤΚΜ. Το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο και για να προχωρήσει πρέπει να ξεπεραστούν πολλά προβλήματα. Το διακύβευμα, ωστόσο, είναι σπουδαίο, καθώς αφορά στην αναπτυξιακή ένταξη του παραλιακού μετώπου στην τοπική οικονομία και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Όλοι μαζί μπορούμε να κερδίσουμε και αυτό το «στοίχημα» και να αλλάξουμε την ποιότητα ζωής μας. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εργαζόμαστε συστηματικά πάνω σε αυτό. Και είμαι σίγουρος, ότι θα τα καταφέρουμε!
*Ο Πάρις Μπίλλιας είναι Αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων Κεντρικής Μακεδονίας
