Ένα νέο μοντέλο διοίκησης των Δήμων παρουσίασε ο ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος και υποψήφιος δήμαρχος Πυλαίας – Χορτιάτη με το συνδυασμό «Ορμή. Όραμα. Ομάδα», Πάρης Τσογκαρλίδης, στην ομιλία του κατά την εκδήλωση «Νέο Μοντέλο Διοίκησης: Εξωστρέφεια και Χρηματοδοτικά Εργαλεία», στο πλαίσιο του Money Show 2023.
Ομιλητές στην εκδήλωση, εκτός του κ. Τσογκαρλίδη, ήταν η Νομικός MSc, Γενική Γραμματέας του Δήμου Θέρμης, Παρασκευή Λάππα και ο Οικονομολόγος ΜΒΑ – Σύμβουλος ΟΤΑ και Χρηματοδοτήσεων – RESULT Business Consultants, Θεοδόσης Χατζηιωαννίδης. Η εκδήλωση υποστηρίχθηκε από την «ΠΡΩΤΕΑΣ ΑΕ Συμβουλευτικών και Διαμεσολαβητικών Υπηρεσιών».
«Εδώ και χρόνια είναι εμφανές, παρά τις όποιες μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει, ότι η Αυτοδιοίκηση οφείλει να περάσει σε ένα νέο μοντέλο, πιο σύγχρονο, πιο αποτελεσματικό, πιο προσφιλές στον πολίτη. Το σημερινό μοντέλο είναι παρωχημένο και τα διαρκή lifting δεν μπορούν να του δώσουν εκείνη την ώθηση, που απαιτεί η σύγχρονη κοινωνία, ώστε ο Δήμος να αντιπροσωπεύει τον πολίτη, να είναι ο πιο κοντινός διοικητικός θεσμός σε αυτόν και να έχει απαντήσεις στους προβληματισμούς και τις αγωνίες του, ειδικότερα δε να έχει απαντήσεις στα προβλήματα και τις ανάγκες της καθημερινότητας», επισήμανε ο κ. Τσογκαρλίδης.
Ένα νέο μοντέλο Αυτοδιοίκησης είναι ένας στόχος συλλογικός, σημείωσε ο κ. Τσογκαρλίδης, κάνοντας λόγο για μια ριζική μεταρρύθμιση, στα πρότυπα της ευρωπαϊκής αυτοδιοίκησης, με τη μετεξέλιξη σε τοπικές κυβερνήσεις.
«Για να βγουν οι Δήμοι από το σημερινό αδιέξοδο, που δεν είναι μόνο πολιτικό, όπως αποδείχτηκε από την εφαρμογή της απλής αναλογικής, αλλά κυρίως οικονομικό και λειτουργικό πρέπει να ληφθούν ρηξικέλευθες αποφάσεις. Μέχρι να φτάσουμε σε ένα νέο αυτοδιοικητικό μοντέλο, στις τοπικές κυβερνήσεις, όπου οι δημοτικές διοικήσεις και τα δημοτικά συμβούλια θα έχουν πραγματικά αποφασιστικές αρμοδιότητες για ό,τι συμβαίνει στον τόπο τους, απαιτούνται επείγουσες παρεμβάσεις στους οργανισμούς των Δήμων», υπογράμμισε ο κ. Τσογκαρλίδης.
Εν όψει μάλιστα των κρίσιμων αυτοδιοικητικών εκλογών, ο κ. Τσογκαρλίδης τόνισε ότι ο ξεκάθαρος στόχος είναι η ανάπτυξη, καθώς πέρα από τις κρίσεις και τις μεγάλες προκλήσεις, η συγκυρία έχει και ευκαιρίες, με σημαντικούς διαθέσιμους πόρους (νέο ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση κ.ά.). «Συνιστούν μια μεγάλη ευκαιρία και για τους Δήμους, αρκεί να έχουν την πρόνοια και την ετοιμότητα να διεκδικήσουν το μερίδιό τους στην ανάπτυξη», δήλωσε χαρακτητιστικά.
Ο κ. Τσογκαρλίδης προέκρινε δυο σημαντικές παραμέτρους, τονίζοντας ότι «χρειάζονται δυο πράγματα: καλύτερη οργάνωση στο πρότυπο αναπτυγμένων Δήμων του εξωτερικού για να αποκτήσουμε ετοιμότητα διεκδίκησης και αξιοποίησης των διαθέσιμων προγραμμάτων και πόρων και αξιοποίηση των σύγχρονων εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης για να καλύψουμε το έλλειμμα της μειωμένης κρατικής χρηματοδότησης και τελικά την αυτοτέλεια των Δήμων στην πράξη»:
1.«Η πρώτη είναι ένα νέο μοντέλο διοίκησης των Δήμων και η δεύτερη είναι η εξωστρέφεια και η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων. Θα καταθέσω τις δικές μου προτάσεις, με αναφορά στον Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη, τον οποίο αποφάσισα να διεκδικήσω ακριβώς με αυτό το στόχο: Να δώσω την αναπτυξιακή ώθηση που χρειάζεται, ώστε να πάψει να είναι ένας περιφερειακός Δήμος, ένα προάστιο είτε της Θεσσαλονίκης, είτε της Θέρμης και να μπει στο επίκεντρο της αναπτυξιακής διαδικασίας, στην πράξη. Με τη διεκδίκηση και την υλοποίηση έργων και δράσεων, που θα τον καταστήσουν έναν Δήμο πρότυπο, έναν αξιοζήλευτο Δήμο, ο οποίος προοδεύει με όραμα, με προοπτική, με σχέδιο και με αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του. Σήμερα στον Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη λειτουργούν οχτώ αντιδημαρχίες. Ο διαχωρισμός τους έγινε στη βάση των αντικειμένων τα οποία έχουν υπό την εποπτεία τους. Θεματικά. Τα αποτελέσματα είναι περιορισμένα θεματικά και πάντως όχι θεαματικά… Προσωπικά πιστεύω σε μια πιο συνεκτική διοίκηση. Γι’ αυτό και προτείνω τη μείωση των αντιδημαρχιών σε έξι. Αλλά ταυτόχρονα και την ποιοτική αναβάθμισή τους. Με το μοντέλο διοίκησης που έχουμε ως παράταξη “Ορμή. Όραμα. Ομάδα” δημιουργείται για πρώτη φορά Αντιδημαρχία Στρατηγικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης. Σκοπός της θα είναι να δώσει λύση σε ένα μείζον αναπτυξιακό ζήτημα, να θεραπεύσει εκεί που πονάει η σημερινή διοίκηση, εκεί που πονάνε οι περισσότερες δημοτικές αρχές: Στην εκπόνηση και ωρίμανση μελετών. Ακούγεται θεωρητικό, όμως είναι πολύ πρακτικό. Σήμερα χάνονται απίστευτα κονδύλια, που είναι προς διεκδίκηση, διότι οι Δήμοι δεν έχουν ώριμες μελέτες για να πάρουν χρηματοδότηση για έργα αναγκαία στην καθημερινότητα των πολιτών και στην ανάπτυξη του Δήμου. Χάνουμε πολύτιμους πόρους, χάνουμε έργα ή σωστότερα συσσωρεύουμε εκκρεμότητες, επειδή δεν έχουμε τις απαιτούμενες μελέτες για να μπορέσουμε να τα διεκδικήσουμε και να τα υλοποιήσουμε. Οι δημοτικές αρχές σε αυτό το έλλειμμα δεν είχαν απαντήσεις, παρά μόνο δικαιολογίες. Δεν φτάνει το προσωπικό του Δήμου, δεν έχουμε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, δεν έχουμε μηχανικούς, δεν μπορούμε να αναθέσουμε σε εξωτερικούς συνεργάτες και πάει λέγοντας. Δικαιολογίες. Όταν βάζεις έναν στόχο πρέπει να βρεις και τον τρόπο να τον πετύχεις. Μια εξειδικευμένη αντιδημαρχία, που θα ασχολείται ακριβώς με αυτό το αντικείμενο και θα έχει την υψηλή εποπτεία όλων των αντιδημαρχιών, όλων των αντικειμένων και των ευθυνών του Δήμου, ώστε να μπορέσει να ιεραρχήσει και να μελετήσει τα ζητήματα, αποτελεί κρίσιμο κρίκο στη διοικητική αλυσίδα. Η Αντιδημαρχία θα εκπονεί μελέτες διατμηματικά και θα αποτελείται από στελέχη όλων των υπηρεσιών, όπως των Τεχνικών Έργων και της Πολεοδομίας, της Καθαριότητας και του Πρασίνου κτλ. Με μετρήσιμο έργο και παραγωγή αναγκαίων μελετών, με προτεραιοποίηση των ζητημάτων ανάλογα με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, με γνώση των διαθέσιμων πόρων και προγραμμάτων, μια τέτοια Αντιδημαρχία θα δώσει λύση σε ένα πρόβλημα διοίκησης και λειτουργίας των Δήμων, που είναι πανθομολογούμενο. Όποιον δήμαρχο στην Ελλάδα ρωτήσει κάποιος σήμερα θα πάρει την ίδια απάντηση: Πρέπει να κάνουμε ή κάνουμε μια μελέτη. Μια μελέτη που θα μπορούσε να την έχει έτοιμη και να διεκδικήσει την υλοποίησή της στην πρώτη ευκαιρία. Να λοιπόν που η ευκαιρία ήρθε, αλλά οι μελέτες ακόμη είναι σε επίπεδο εκπόνησης στην καλύτερη περίπτωση…».
2.«Η δεύτερη κρίσιμη παράμετρος αφορά στα χρηματοδοτικά εργαλεία. Σήμερα οι Δήμοι καταντούν αναγκαστικά πολλές φορές επαίτες, είτε της οικείας Περιφέρειας, είτε του εκάστοτε Υπουργείου, προκειμένου να συμμετέχουν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες ενός ευρωπαϊκού προγράμματος και των πόρων που το συνοδεύουν. Ο ρόλος αυτός δεν αξίζει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οφείλουν οι Δήμοι να αποκτήσουν τη γνώση της λειτουργίας και της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων και προγραμμάτων και να διεκδικήσουν δυναμικά ό,τι τους αναλογεί. Με την προϋπόθεση πάντα ότι δε θα σκοντάψει η όποια διεκδίκησή τους στη δική τους μελετητική ανετοιμότητα. Η πρόνοια, η ετοιμότητα είναι το κλειδί. Υπάρχουν όμως και προγράμματα στα οποία η διαχείριση είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί οι ελληνικοί Δήμοι δεν έχουν πρόσβαση, δεν έχουν καν παρουσία. Τα κέντρα χρηματοδοτήσεων παραμένουν αναξιοποίητα, όπως και τα σύγχρονα εργαλεία χρηματοδότησης έργων και δράσεων σε τοπικό επίπεδο. Αξιοποιούν οι Δήμοι σήμερα εργαλεία όπως το crowdfunding και τα δημοτικά ομόλογα; Η απάντηση είναι εύκολη: Όχι. Επιλέγουν να φορτώνουν τους δημότες με δάνεια… Αναζητούν οι Δήμοι χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα; Είδαμε πώς οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, οι γνωστές ΣΔΙΤ, αποτέλεσαν τα τελευταία χρόνια σε κεντρικό επίπεδο μια αξιόπιστη λύση για την υλοποίηση έργων που σέρνονταν επί δεκαετίες. Η κυβέρνηση δρομολόγησε και βρήκε χρηματοδότηση σε μια σειρά από μείζονες υποδομές, μέσω του ιδιωτικού τομέα, ώστε να επισπευστεί η ολοκλήρωσή τους. Σε άλλη περίπτωση ακόμη θα περιμέναμε να… βρέξει ευρώ για να κάνουμε ένα σχολείο, έναν οδικό άξονα, ένα αντιπλημμυρικό έργο. Στον Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη για παράδειγμα εδρεύει η Pfizer, αυτός ο επενδυτικός κολοσσός έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τον Δήμο σε έργα και δράσεις, στο πλαίσιο είτε της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, είτε της ανταποδοτικότητας. Και δεν είναι η μόνη εταιρία... Έχουν οι Δήμοι αξιοποιήσει τα οφέλη της συνεκμετάλλευσης εγκαταστάσεων ή και δημοτικών ιδιοκτησιών; Τα έχουν προβάλλει αυτά τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα ώστε να προσελκύσουν κι άλλες επενδύσεις, κι άλλες θέσεις εργασίας, κι άλλο εισόδημα για τους δημότες; Η απάντηση είναι δυστυχώς γι’ ακόμη μια φορά “όχι”. Και η ευεργεσία; Ένας θεσμός που στην Ελλάδα ήταν ακμαίος και παράκμασε, ξεχάστηκε και την ευθύνη την έριξαν όλοι με ευκολία στους επιχειρηματίες. Δεν υπάρχουν πια οι επιχειρηματίες, που αφήνουν ένα μέρος των κερδών τους στην τοπική κοινωνία, λένε. Εγώ πάλι επειδή συναναστρέφομαι λόγω επαγγέλματος και με πολλούς επενδυτές και με πολλούς επιχειρηματίες λαμβάνω τη θετική στάση τους και τη διάθεση προσφοράς, μόνο που πολλές δημοτικές αρχές δεν ξέρουν καν τι να ζητήσουν. Όσες δε ζήτησαν έφτασαν σε σημείο να απολαμβάνουν σήμερα έργα πνοής, τα οποία ούτε στα όνειρά τους δεν υπήρχαν. Να σημειώσω απλά το παράδειγμα του Ιδρύματος Νιάρχος. Οι επιχειρηματίες, οι σύγχρονοι ευεργέτες θέλουν να πιστέψουν ένα ολοκληρωμένο πρότζεκτ για να το χρηματοδοτήσουν. Θέλουν το αυτονόητο: Τα χρήματα που θα διαθέσουν για το συλλογικό συμφέρον να πιάσουν τόπο και να αφήσουν πίσω τους παρακαταθήκη. Γι’ αυτό και πρέπει μια δημοτική αρχή να συνομιλεί μαζί τους, να τους καταθέτει σοβαρές υλοποιήσιμες προτάσεις. Η αναζήτηση δωρεών ή χορηγιών, με σκοπό αστικές αναπλάσεις, έργα πολιτισμού και αθλητισμού, κοινωνικές δράσεις δεν πρέπει να είναι το κερασάκι στην τούρτα μιας δημαρχιακής θητείας, αλλά ένας διαρκής οργανωμένος αγώνας, με συγκεκριμένους μετρήσιμους στόχους, με συγκεκριμένο αποτέλεσμα».