Τη θέση της κυβέρνησης για το ΠΔ85, τον πολιτισμό και τους καλλιτέχνες με αφορμή τις σφοδρές αντιδράσεις που επέφερε η νέα νομοθετική διάταξη της κυβέρνησης αναλύει ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος σε άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή».
Όπως εξηγεί ο κ. Σκέρτσος, το ΠΔ 85/2022 κωδικοποιεί όσα ισχύουν παγίως στην ελληνική νομοθεσία για την πρόσληψη και την αμοιβή νέων υπαλλήλων σε θέσεις διοικητικού και οικονομικού του δημοσίου.
Αφορά συνολικά 231 κλάδους και 680 ειδικότητες εργαζομένων και, όπως τονίζει, έπρεπε να δημοσιευθεί για να γίνονται απρόσκοπτα οι διαγωνισμοί και οι προσλήψεις εργαζομένων για την κάλυψη κρίσιμων θέσεων του κρατικού μηχανισμού.
«Και για αυτό και το ΠΔ δεν μπορεί να αποσυρθεί», αναφέρει και προσθέτει: «Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται ως προς το επίμαχο ζήτημα της "εξίσωσης" με τα απολυτήρια λυκείου: Αυτό που λέει το ΠΔ είναι ότι οποιοσδήποτε απόφοιτος μεταλυκειακής εκπαίδευσης δεν έχει πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ και επιθυμεί να εργαστεί στο δημόσιο σε θέση διοικητικού υπαλλήλου, προσλαμβάνεται και αμείβεται στην κατηγορία υπαλλήλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η κατάταξη αυτή είναι οριζόντια. Δεν αφορά μόνο τους καλλιτέχνες. Αφορά 71 κλάδους και 205 ειδικότητες συνολικά (πχ τους σπουδαστές πληροφορικής). Είναι ο τρόπος με τον οποίο κατατάσσει και αμείβει το ελληνικό κράτος όσους δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Θα έπρεπε το ελληνικό κράτος να έχει και μια ενδιάμεση οριζόντια βαθμίδα αμοιβών για τους κατόχους τίτλων μεταλυκειακής εκπαίδευσης; Ενδεχομένως ναι. Όμως δεν έχει. Δεν θα έπρεπε με την ίδια λογική, λοιπόν, σήμερα να βρίσκονται στους δρόμους και άλλες 200 περίπου ειδικότητες εναντίον του ίδιου ΠΔ; Όμως δεν βρίσκονται.
Αυτό θα έπρεπε κάτι να λέει στους καλλιτέχνες που είμαι βέβαιος ότι μπορούν να συναισθανθούν πιο εύκολα από τους υπόλοιπους το δίκαιο και το άδικο ενός αιτήματος.
Γιατί να μην διεκδικήσουν το ίδιο δικαίωμα της εκ των υστέρων "ανωτατοποίησης" των σπουδών τους και οι υπόλοιπες 200 ειδικότητες που ενδιαφέρονται να δουλέψουν ή δουλεύουν στο δημόσιο; Γιατί να παίρνουν υψηλότερο βαθμό και μισθό μόνον οι καλλιτέχνες που προσλαμβάνονται στο δημόσιο για μη καλλιτεχνικό έργο, έναντι άλλων ειδικοτήτων που επίσης δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ;
Η απάντηση είναι καθαρή: πολύ απλά διότι αυτό πηγαίνει κόντρα σε κάθε έννοια δικαίου, στο Σύνταγμα αλλά και σε κάθε κανόνα ακαδημαϊκής διαβάθμισης. Και είναι πλήρως αποδεκτό σήμερα από όλες τις ειδικότητες πλην των καλλιτεχνών.
Η πραγματικότητα είναι ότι με τις πρωτοβουλίες που έχουμε ήδη αναλάβει, βρισκόμαστε σήμερα στο status quo ante. Στην κατάσταση δηλαδή προ της δημοσίευσης του περίφημου ΠΔ 85/2022, σε ο,τι αφορά ειδικά τον καλλιτεχνικό κλάδο, όταν δεν υπήρχε καμία πρόθεση κινητοποιήσεων -για ένα επαναλαμβάνω διαχρονικό και δυσεπίλυτο πρόβλημα».
Όπως σημειώνει ο κ. Σκέρτσος, οι καλλιτέχνες εξαιρέθηκαν ρητά από το ΠΔ με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πριν 10 μέρες, εξηγώντας ότι το ΠΔ δεν αφορά προσλήψεις καλλιτεχνών για καλλιτεχνικό ή εκπαιδευτικό έργο στο δημόσιο, ούτε πραγματοποιεί ακαδημαϊκή εξίσωση των πτυχίων των καλλιτεχνικών σχολών με το απολυτήριο λυκείου.
«Οι προσλήψεις αυτές ρυθμίζονται με ειδικές διατάξεις που εξαιρούν τους καλλιτέχνες τόσο από το ΑΣΕΠ όσο και από το ενιαίο μισθολόγιο, αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες της εργασίας τους», σημειώνει και συμπληρώνει:
«Οι καλλιτέχνες έχουν δίκιο να αισθάνονται πληγωμένοι για την διαχρονική έλλειψη σύγχρονης και επαρκώς διαβαθμισμένης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Αυτό που είδαν στο ΠΔ και τους ανησύχησε, πλέον έχει ρητά απαλειφθεί με νόμο και ταυτόχρονα η κυβέρνηση έχει ανοίξει για πρώτη φορά ένα σοβαρό διάλογο για το παρόν και το μέλλον της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Σε αυτό το διάλογο είμαστε ανοιχτοί και θέλουμε ειλικρινά να λύσουμε προβλήματα. Ας πρυτανεύσει η λογική και η ψυχραιμία κι ας αφήσουμε την προεκλογική αντιπαράθεση έξω από την τέχνη που ανθίζει μόνο όταν είναι ελεύθερη και όχι στρατευμένη»
Αναλυτικά το άρθρο:
Αλήθεια, μισεί η κυβέρνηση τον πολιτισμό;
Ο πολιτισμός και η τέχνη είναι κάτι σαν οξυγόνο για τον άνθρωπο. Δεν υπάρχει ανθρώπινη κοινωνία χωρίς τέχνη. Οι καλλιτέχνες έχουν τη μοναδική ικανότητα να φωτίζουν και να μαλακώνουν την ανθρώπινη ψυχή. Να δημιουργούν ομορφιά και χαρά εκεί που οι περισσότεροι βλέπουμε μια γκρίζα καθημερινότητα. Να αμφισβητούν κάθε εξουσία. Να διευρύνουν τους ορίζοντες μας.
Ενδιαφέρεται η κυβέρνηση για την τέχνη και τον πολιτισμό; Πολύ. Το αποδεικνύει η αύξηση των εργαζομένων στον πολιτισμό κατα 17% το 2021 σε σύγκριση με το 2019, η μεγαλύτερη στην ΕΕ. Η νέα ΕΡΤ που παρουσιάζει πλέον ένα ποιοτικό ψυχαγωγικό πρόγραμμα -με εκπομπές διαμάντια από το μουσικό κουτί του Ν. Πορτοκάλογλου έως τα Νούμερα του Φ. Δεληβοριά- που τιμούν το σύγχρονο πολιτισμό και το ρόλο μιας δημοκρατικής δημόσιας τηλεόρασης.
Το αποδεικνύει η πετυχημένη πολιτική του cash rebate, δηλαδή της κρατικής χρηματοδότησης κατά 40% στο κόστος παραγωγής 216 κινηματογραφικών και τηλεοπτικών διεθνών και ελληνικών παραγωγών που οι περισσότεροι χαιρόμαστε να παρακολουθούμε και μας κάνουν πλέον περήφανους και στο εξωτερικό (βλ. Μαέστρο ή Μέλισσες).
Το επιβεβαιώνει η μείωση του ΦΠΑ σε κινηματογράφο, έργα τέχνης και e-books μαζί με τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος, μόνο για τους καλλιτέχνες. Τα 458 εκ. Ευρώ που δόθηκαν ως έκτακτη ενίσχυση στους ανθρώπους του πολιτισμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων.
Τα 501 έργα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης για την πολιτιστική κληρονομιά και την σύγχρονη δημιουργία υψους 1 δις ευρώ, που θα έχουν ολοκληρωθεί ως το 2025. Τα δεκάδες έργα πολιτισμού, που είναι ώριμα για ένταξη στην επόμενη προγραμματική περίοδο, που εκκινεί σε λίγους μήνες. Το ειδικό πρόγραμμα για την προστασία από τις απειλές της κλιματικής αλλαγής των παγκόσμιων μνημείων της ΟΥΝΕΣΚΟ που βρίσκονται στη χώρα μας, με 100 εκατ. ευρώ.
Ο νέος οργανισμός για την πολιτική βιβλίου. Η νέα Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που γεμίζει καθημερινά, τα νέα Αρχαιολογικά Μουσεία Χανίων, Μεσολογγίου και Αλεξανδρουπολης, το εξαιρετικό Μουσείο των Αιγών. Το εμβληματικό έργο της επέκτασης και αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που ήδη πήρε τον δρόμο του.
Όλα αυτά είναι πολιτικές και έργα που δρομολογήθηκαν τα προηγούμενα 3,5 χρόνια από το Υπουργείο Πολιτισμού και δίνουν δουλειές και εισόδημα στη δημιουργική μας βιομηχανία και τους ανθρώπους της.
Στην ερώτηση του τίτλου, συνεπώς, η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι». Αυτή η κυβέρνηση δεν είναι «απολίτιστη» ούτε μισεί τον πολιτισμό.
Σε τι άλλο συμφωνούμε; Συμφωνούμε πως η καλλιτεχνική εκπαίδευση των παραστατικών τεχνών είναι διαχρονικά παραμελημένη και αποτελεί μια ιδιαίτερη κατηγορία που δεν χωράει στο «καλούπι» της τυπικής εκπαίδευσης. Πως και γιατί να περάσεις από τις πανελλήνιες εξετάσεις που όλοι γνωρίζουμε, ένα εξαιρετικό ταλέντο όπως ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ή ο Λεωνίδας Καβάκος; Χρειάζεται ένα άλλο πλαίσιο εκπαίδευσης που δεν θα αναπαράγει λάθη του παρελθόντος και για το οποίο, κακά τα ψέμματα, κανείς δεν δούλεψε σοβαρά τα προηγούμενα πολλά χρόνια.
Συμφωνούμε, επίσης, και έχει υπάρξει για πρώτη φορά δέσμευση από τα χείλη Έλληνα πρωθυπουργού, ότι πρέπει να αποκτήσουμε έως το 2025 επιτέλους δημόσιες ανώτατες σπουδές παραστατικών τεχνών που να αναγνωρίζουν επαγγελματικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα. Οι τρεις σχετικές ομάδες εργασίας έχουν ήδη ξεκινήσει τη δουλειά τους από την περασμένη εβδομάδα.
Πολλοί αναρωτιούνται επομένως καλόπιστα: και γιατί εξισώνετε τότε τα πτυχία των καλλιτεχνών με το απολυτήριο λυκείου; Κάπου εδώ ξεκινά η παραπληροφόρηση που αγγίζει δυστυχώς τα όρια της πολιτικής εργαλειοποίησης.
Τι κάνει το περίφημο ΠΔ 85/2022; Κωδικοποιεί όσα ισχύουν παγίως στην ελληνική νομοθεσία για την πρόσληψη και την αμοιβή νέων υπαλλήλων σε θέσεις διοικητικού και οικονομικού του δημοσίου. Αφορά συνολικά 231 κλάδους και 680 ειδικότητες εργαζομένων και έπρεπε να δημοσιευθεί για να γίνονται απρόσκοπτα οι διαγωνισμοί και οι προσλήψεις εργαζομένων για την κάλυψη κρίσιμων θέσεων του κρατικού μηχανισμού. Γι’αυτο και το ΠΔ δεν μπορεί να αποσυρθεί.
Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται ως προς το επίμαχο ζήτημα της «εξίσωσης» με τα απολυτήρια λυκείου: Αυτό που λέει το ΠΔ είναι ότι οποιοσδήποτε απόφοιτος μεταλυκειακής εκπαίδευσης δεν έχει πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ και επιθυμεί να εργαστεί στο δημόσιο σε θέση διοικητικού υπαλλήλου, προσλαμβάνεται και αμείβεται στην κατηγορία υπαλλήλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η κατάταξη αυτή είναι οριζόντια. Δεν αφορά μόνο τους καλλιτέχνες. Αφορά 71 κλάδους και 205 ειδικότητες συνολικά (πχ τους σπουδαστές πληροφορικής). Είναι ο τρόπος με τον οποίο κατατάσσει και αμείβει το ελληνικο κράτος όσους δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Θα έπρεπε το ελληνικό κράτος να έχει και μια ενδιάμεση οριζόντια βαθμίδα αμοιβών για τους κατόχους τίτλων μεταλυκειακής εκπαίδευσης; Ενδεχομένως ναι. Όμως δεν έχει. Δεν θα έπρεπε με την ίδια λογική, λοιπόν, σήμερα να βρίσκονται στους δρόμους και άλλες 200 περίπου ειδικότητες εναντίον του ίδιου ΠΔ; Όμως δεν βρίσκονται.
Αυτό θα έπρεπε κάτι να λέει στους καλλιτέχνες που είμαι βέβαιος ότι μπορούν να συναισθανθούν πιο εύκολα από τους υπόλοιπους το δίκαιο και το άδικο ενός αιτήματος.
Γιατί να μην διεκδικήσουν το ίδιο δικαίωμα της εκ των υστέρων «ανωτατοποίησης» των σπουδών τους και οι υπόλοιπες 200 ειδικότητες που ενδιαφέρονται να δουλέψουν ή δουλεύουν στο δημόσιο; Γιατί να παίρνουν υψηλότερο βαθμό και μισθό μόνον οι καλλιτέχνες που προσλαμβάνονται στο δημόσιο για μη καλλιτεχνικό έργο, έναντι άλλων ειδικοτήτων που επίσης δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ;
Η απάντηση είναι καθαρή: πολύ απλά διότι αυτό πηγαίνει κόντρα σε κάθε έννοια δικαίου, στο Σύνταγμα αλλά και σε κάθε κανόνα ακαδημαϊκής διαβάθμισης. Και είναι πλήρως αποδεκτό σήμερα από όλες τις ειδικότητες πλην των καλλιτεχνών.
Πώς μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά όλοι;
Η πραγματικότητα είναι ότι με τις πρωτοβουλίες που έχουμε ήδη αναλάβει, βρισκόμαστε σήμερα στο status quo ante. Στην κατάσταση δηλαδή προ της δημοσίευσης του περίφημου ΠΔ 85/2022, σε ο,τι αφορά ειδικά τον καλλιτεχνικό κλάδο, όταν δεν υπήρχε καμία πρόθεση κινητοποιήσεων -για ένα επαναλαμβάνω διαχρονικό και δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Για την ακρίβεια οι καλλιτέχνες εξαιρέθηκαν ρητά από το ΠΔ με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πριν 10 μέρες και επιβεβαίωσε πανηγυρικά αυτό που λέγαμε εξαρχής: ότι το ΠΔ δεν αφορά προσλήψεις καλλιτεχνών για καλλιτεχνικό ή εκπαιδευτικό έργο στο δημόσιο, ούτε πραγματοποιεί ακαδημαϊκή εξίσωση των πτυχίων των καλλιτεχνικών σχολών με το απολυτήριο λυκείου. Οι προσλήψεις αυτές ρυθμίζονται με ειδικές διατάξεις που εξαιρούν τους καλλιτέχνες τόσο απο το ΑΣΕΠ όσο και από το ενιαίο μισθολόγιο, αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες της εργασίας τους.
Οι καλλιτέχνες έχουν δίκιο να αισθάνονται πληγωμένοι για την διαχρονική έλλειψη σύγχρονης και επαρκώς διαβαθμισμένης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Αυτό που είδαν στο ΠΔ και τους ανησύχησε, πλέον έχει ρητά απαλειφθεί με νόμο και ταυτόχρονα η κυβέρνηση έχει ανοίξει για πρώτη φορά ένα σοβαρό διάλογο για το παρόν και το μέλλον της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Σε αυτό το διάλογο είμαστε ανοιχτοί και θέλουμε ειλικρινά να λύσουμε προβλήματα. Ας πρυτανεύσει η λογική και η ψυχραιμία κι ας αφήσουμε την προεκλογική αντιπαράθεση έξω από την τέχνη που ανθίζει μόνο όταν είναι ελεύθερη και όχι στρατευμένη.