«Θεσσαλονικέων Μητρόπολις. Μουσείο ευρημάτων του μητροπολιτικού σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης». Αυτός θα είναι ο τίτλος του τριώροφου υπόγειου μουσείου που κατασκευάζεται στη διασταύρωση των τροχιογραμμών (crossover) στον σταθμό Σιντριβάνι του μετρό.
Χθες το Κεντρικό Συμβούλιο Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού συζήτησε την οριστική αρχιτεκτονική, μουσειολογική-μουσειογραφική μελέτη για το κτήριο, το οποίο βρίσκεται στην πανεπιστημιούπολη του ΑΠΘ, νότια της Κεντρικής Βιβλιοθήκης.
Καθένας από τους τρεις υπόγειους ορόφους έχει καθαρό εμβαδόν περίπου 2.000 τ.μ., ενώ θα κατασκευαστεί και υπέργειο κτίσμα, μικρότερης έκτασης, για τις ανάγκες της υποδοχής και της εξυπηρέτησης των επισκεπτών, αλλά και του διοικητικού προσωπικού, καθώς και των φυλάκων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, στο ισόγειο θα υπάρχει η είσοδος, το εκδοτήριο εισιτηρίων, καφέ, χώροι υγιεινής, πωλητήριο και το κέντρο ελέγχου. Στα επίπεδα -1 και -2 θα είναι η μόνιμη έκθεση, στο πρώτο μάλιστα θα υπάρχει επιπλέον χώρος περιοδικών εκθέσεων, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και προβολής, χώρος και υποδομές για εκπαιδευτικά προγράμματα. Στο επίπεδο -3 θα εγκατασταθούν οι ανοιχτές αποθήκες, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να βλέπουν τις συλλογές που θα βρίσκονται εκεί, αλλά και δύο χώροι μελέτης, καθώς και χώρος αποθήκευσης αντικειμένων προσβάσιμος μόνο σε ειδικούς.
Ο Decumanus maximus και άλλα ενδιαφέροντα εκθέματα
Στο μουσείο θα εκτεθούν αρχαιότητες μεγάλης κλίμακας, μάρτυρες της οικοδομικής ιστορίας και τεχνολογίας της Θεσσαλονίκης από την ίδρυση της πόλης έως την πυρκαγιά του 1917, προερχόμενες από τους σταθμούς Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός, Πλατείας Δημοκρατίας, Βενιζέλου, Αγίας Σοφίας και Σιντριβάνι. Το κοινό θα μπορεί επίσης να βλέπει κινητά ευρήματα, πήλινα, μεταλλικά, οστά και όστρεα, που τεκμηριώνουν και διαφωτίζουν τη χρήση των αποσπασμένων αρχαιοτήτων.
Η έκθεση θα παρουσιάζει, μέσα από αρχαιότητες μεγάλης κλίμακας που εντυπωσιάζουν με το μέγεθός τους, εκθέματα μικρότερης κλίμακας, εποπτικό υλικό και ψηφιακές αναπαραστάσεις, την τεχνολογία και τις κατασκευαστικές τεχνικές της ιστορικής οικοδομικής του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου της Θεσσαλονίκης στα στρώματα-ιστορικές περιόδους που έγιναν οι ανασκαφές.
Ο τίτλος που προκρίνεται για τη μόνιμη έκθεση είναι «Οικοδομική και Τεχνολογική Ιστορία της Θεσσαλονίκης».
Στο επίπεδο -1 θα υπάρχουν τρεις εκθεσιακές ενότητες με κτήρια ή τμήματα κτηρίων που φανερώνουν διαφορετικούς τρόπους οικοδόμησης και χρήσης κτηρίων διαχρονικά στη Θεσσαλονίκη, καθώς επίσης και σημαντικά τεκμήρια για τη διάρθρωση του πολεοδομικού ιστού της πόλης γύρω από τους κεντρικούς οδικούς άξονες. Συγκεκριμένα το κοινό θα μπορεί να δει μια εντυπωσιακή πρόσοψη κτηρίου του 7ου αι. σε μήκος 11μ. με εσωτερικές κόγχες και τμήμα στυλοβάτη του μαρμαρόστρωτου cardo από τον σταθμό Βενιζέλου, καθώς επίσης τοίχους ως δείγματα τοιχοποιίας των ρωμαϊκών, πρωτοβυζαντινών, βυζαντινών και νεότερων χρόνων, ενώ όλες οι αρχαιότητες συνοδεύονται από πλούσιο εποπτικό υλικό. Στο ίδιο επίπεδο θα υπάρχει προθήκη με οικοδομικά υλικά διαφόρων εποχών, όπως πλίνθοι εγχάρακτες με σταυρούς, με αυλακώσεις και ενσφράγιστες, εργαλεία (μυστρί, καλέμι, τσεκούρι κ.ά.), ενώ ξεχωρίζει ένα οικοδομικό βαρίδιο (σαούλι). Σε άλλο σημείο του επιπέδου -1 θα εκτίθενται τα λείψανα της ρωμαϊκής φάσης του λουτρού που ανασκάφηκε στη νότια οικοδομική νησίδα του σταθμού Βενιζέλου με διάρκεια ζωής από τη ρωμαϊκή εποχή έως και τον 7ο αι. Στο crossover θα εκτεθούν οι πρωιμότεροι χώροι του λουτρού με πλίνθινα δάπεδα καθώς και ένα εξαιρετικό ψηφιδωτό, αλλά και κινητά ευρήματα, όπως μυροδοχεία, ληκύθια κλπ. που περιείχαν αρωματικά έλαια. Μια ειδική ενότητα φιλοξενεί κλίβανους, έναν κεραμικό του 3ου π.Χ. αιώνα και έναν μεταλλευτικός της ρωμαϊκής εποχής και μία άλλη ταφικές κατασκευές και συγκεκριμένα καμαροσκεπείς τάφους, έναν βωμό και κιβωτιόσχημο τάφο από τον σταθμό Πλατείας Δημοκρατίας.
Στο επίπεδο -2 θα μεταφερθεί ο Decumanus maximus, η κεντρική Λεωφόρος της πόλης, και συγκεκριμένα ο αποσπασμένος από τον σταθμό της Αγίας Σοφίας δρόμος του β΄ μισού του 4ου αι., σε μήκος 82μ., με τον στυλοβάτη του στα νότια που διαμόρφωνε στοά και μαζί δύο τμήματα αγωγών, ένας αποχετευτικός και ένας υδροδοτικός. Πρόκειται για το σπουδαιότερο εύρημα του μουσείου που καταλαμβάνει όλο το μήκος του επιπέδου -2.
Θα εκτεθούν επίσης μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, ένας θησαυρός 24 χάλκινων νομισμάτων, πήλινοι πεσσοί, λυχνάρια της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, ένα πρόπλασμα του νυμφαίου / κρηναίου οικοδομήματος, το οποίο επανατοποθετήθηκε στην αρχική του θέση στον σταθμό Αγίας Σοφίας.
Δύο μεγάλα μνημεία στον περιβάλλοντα χώρο
Παράλληλα με την κατασκευή του μουσείου θα γίνει και υπαίθρια διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, ενώ προβλέπεται και η διαμόρφωση δύο δρόμων για τη διέλευση των αυτοκινήτων.
Στο τμήμα που εκτείνεται ώς την οδό Εγνατία θα διαμορφωθούν εκτεταμένες επιφάνειες πράσινου και θα τοποθετηθούν δύο μεγάλα σε μέγεθος και πολύ σημαντικά μνημεία, ένας ναός της πρωτοβυζαντινής περιόδου από τον σταθμό Πλατείας Δημοκρατίας και το ταφικό οικοδόμημα από την ανασκαφή του σταθμού Σιντριβανίου.
Στον μονόχωρο ναό του 5ου αιώνα από τον σταθμό Πλατείας Δημοκρατίας, ο οποίος θα μεταφερθεί στο υπαίθριο του μουσείου, βρέθηκε υπόσκαφο λατρευτικό ταφικό σύνολο με δύο τάφους -στον έναν μάλιστα εντοπίστηκαν δύο ακέραιοι αμφορείς-, το οποίο θα μεταφερθεί στην έκθεση του Μουσείου Παύλου Μελά.
Σημειώνεται ότι το κύριο μουσείο ευρημάτων του μετρό θα κατασκευαστεί στο πρώην κτήριο στρατωνισμού Α3 του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά στη Σταυρούπολη.
Επιπλέον, εκθεσιακές παρεμβάσεις θα υπάρχουν σε τέσσερις σταθμούς του μετρό: Πλατείας Δημοκρατίας, Αγίας Σοφίας, Σιντριβάνι και Φλέμινγκ.