Την ερχόμενη εβδομάδα, λόγω της Agrotica, της μεγάλης αγροτικής έκθεσης που οργανώνει η ΔΕΘ – Helexpo κάθε δύο χρόνια, η Θεσσαλονίκη θα υποδεχθεί και θα φιλοξενήσει πολύ κόσμο. Από διαμαρτυρόμενους αγρότες μέχρι πολιτικούς, αλλά κυρίως ανθρώπους του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα της οικονομία, που καίγονται να κάνουν δουλειές. Ήδη από καιρό τα αξιοπρεπή ξενοδοχεία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής είναι υπερπλήρη, με πολλούς «άστεγους» επισκέπτες να προσπαθούν να βρουν διεξόδους σε καταλύματα τύπου airbnb ή σε συγγενείς, φίλους και γνωστούς. Τις τελευταίες ημέρες ελλείψει άλλων επιλογών καπαρώνονται έως και οι πιο ακριβές σουίτες των πιο πολυτελών ξενοδοχείων. Το σκηνικό που διαμορφώνεται είναι σίγουρα καλό για την πόλη -την αγορά, την οικονομία και την κοινωνία της-, καθώς πέραν των αυτονόητων ωφελειών που προκύπτουν, διαμορφώνεται για μία ακόμη φορά το περιβάλλον για να συζητηθούν οι τουριστικές προοπτικές της Θεσσαλονίκης.
Το ιδανικό σενάριο θα ήταν κάθε Σαββατοκύριακο –σίγουρα από Παρασκευή, ίσως και από Πέμπτη- η Θεσσαλονίκη να πλημμύριζε με επισκέπτες. Τα ξενοδοχεία να ήταν sold out, οι δρόμοι και να πεζοδρόμια να ήταν γεμάτα κόσμο, ο οποίος θα κυκλοφορούσε, θα ψώνιζε, θα κατανάλωνε, θα διασκέδαζε. Θα περνούσε καλά σε τέτοιο βαθμό που θα επιζητούσε να επιστρέψει και πάλι, ενώ θα διαφήμιζε την εμπειρία στους φίλους του.
Μόνο που η Θεσσαλονίκη απέχει πολύ από αυτό το σημείο. Προφανώς η κοσμοπλημμύρα της Agrotica οφείλεται αποκλειστικά στην αγροτική έκθεση και ειδικότερα στο γεγονός ότι στη δεδομένη συγκυρία ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας πάει σχετικά καλά, συμπαρασύροντας και ότι συνδέεται μαζί του –μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, εξαγωγές κ.λπ. Πολύ περισσότερο που βρισκόμαστε εν αναμονή της προκήρυξης των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης, των περίφημων Σχεδίων Βελτίωσης. Κάτι που σημαίνει ότι το ευρωπαϊκό χρήμα θα αρχίσει να ρέει για την ενίσχυση των υποδομών των παραγωγών.
Εάν στις παραμέτρους του θέματος συνυπολογίσει κανείς και την μεγάλη πληρότητα των ξενοδοχείων την τελευταία εορταστική περίοδο –το τετραήμερο των Χριστουγέννων και το τριήμερο της Πρωτοχρονιάς- αντιλαμβάνεται ότι σιγά σιγά διαμορφώνονται οι όροι για τη σταθερή αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς τη Θεσσαλονίκη. Είναι σαφές ότι, επειδή η πόλη δεν έχει καταφέρει να κατοχυρώσει προς τα έξω μια σαφή τουριστική ταυτότητα, γνωρίζει μεγάλες επισκεψιμότητες όταν φιλοξενεί γεγονότα μείζονος σημασίας, από τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μέχρι σημαντικές εμπορικές εκθέσεις, μεγάλα συνέδρια και κάποια ξεχωριστά γεγονότα, όπως ήταν το 1997 η συναυλία των U2, του ροκ συγκροτήματος που τότε βρισκόταν στο απόγειο της δόξας του. Όταν δεν υπάρχει κάτι τέτοιο ο αριθμός των επισκεπτών –αν και σαφώς μεγαλύτερος απ’ ότι πριν από λίγα χρόνια- παραμένει σχετικά μικρός. Επομένως δε χρειάζονται θριαμβολογίες από κανέναν επειδή η φετινή Agrotica είναι η μεγαλύτερη της ιστορίας της κι επομένως είναι βέβαιον ότι για λίγες ημέρες η οικονομία της Θεσσαλονίκης θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα και το περιβάλλον της πόλης θα αποκτήσει ιδιαίτερη πολυχρωμία.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα περιθώρια ανάπτυξης του τουρισμού στη Θεσσαλονίκη είναι μεγάλα και μάλιστα χωρίς να απαιτούνται βαριές επενδύσεις. Εξίσου βέβαιο είναι ότι τα οφέλη του τουρισμού διαχέονται σχετικά εύκολα οριζοντίως κι επομένως η κοινωνία αντιλαμβάνεται τη χρησιμότητα από την ανάπτυξή του. Εκείνο που δεν είναι καθόλου σίγουρο είναι εάν στο επόμενο διάστημα η εικόνα μπορεί να βελτιωθεί, είτε λόγω της συστηματικής οργάνωσης μεγάλων –χρήσιμων ή εντυπωσιακών- γεγονότων που θα λειτουργούν ως… μαγνήτες, είτε λόγω της -επίσης συστηματικής- δουλειάς στο κομμάτι της δημιουργίας και ανάδειξης ενός οργανωμένου τουριστικού προσώπου. Σε κάθε περίπτωση το μυστικό κρύβεται στη λέξη σύστημα και στα παράγωγά της. Μόνο που στο συγκεκριμένο πεδίο οι επιδόσεις των Ελλήνων –των Θεσσαλονικέων συμπεριλαμβανομένων- δεν είναι εντυπωσιακές. Στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε καν στοιχειωδώς επαρκείς. Εκεί που η φυλή και η πόλη θριαμβεύουν είναι το ακριβώς αντίθετο του συστήματος, ο αυτοσχεδιασμός. Ίσως διότι λόγω της ευελιξίας του χωράει –ή έστω κάποιοι νομίζουν ότι χωράει- στα στενά χρονικά πλαίσια μιας υπουργικής, αυτοδιοικητικής, επιμελητηριακής ή συνδικαλιστικής θητείας.