Είναι επίσημο. Η Ελλάδα είναι από τη μία τα ξημερώματα (18:00 ώρα Ουάσινγκτον) η πρώτη ανεπτυγμένη χώρα με ληξιπρόθεσμη οφειλή προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), καθώς δεν πληρώθηκε – όπως αναμενόταν – το σύνολο των δόσεων του Ιουνίου, ύψους 1,56 δισ. ευρώ. Η χώρα μας είναι, ακόμη, η δεύτερη τα τελευταία 14 χρόνια, μετά τη Ζιμπάμπουε, που μπαίνει σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμου χρέους», ενώ σε αυτό το καθεστώς βρίσκονται επίσης το Σουδάν από το 1984 και η Σομαλία από το 1987.
Η χώρα μας δεν έχει μπει επισήμως από το ΔΝΤ σε καθεστώς χρεοκοπίας, κάτι που ούτως ή άλλως δεν συνηθίζει να κάνει το Ταμείο. Ωστόσο, το θέμα είναι πώς θα εκληφθεί από τις διεθνείς αγορές η κατάσταση που διαμορφώνεται πλέον. Ενδεικτικό του παγκόσμιου ενδιαφέροντος είναι το γεγονός ότι ένα από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά δίκτυα, το CNN, είχε ρολόι που μετρούσε σε απευθείας μετάδοση αντίστροφα για την εκπνοή της σχετικής διορίας, χαρακτηρίζοντας το γεγονός ως "χρεοκοπία".
"Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι η αποπληρωμή των SDR 1,2 δισ. (περίπου 1,5 δισ.) η οποία οφειλόταν από την Ελλάδα προς το ΔΝΤ δεν έχει καταβληθεί", αναφέρει ο Gerry Rice, επικεφαλής Επικοινωνιών του ΔΝΤ σε ανακοίνωση που έδωσε πριν από λίγο στη δημοσιότητα, επιβεβαιώνοντας επίσης το ελληνικό αίτημα για παράταση της αποπληρωμής.
Πλέον, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, αναμένεται, όπως έχει η ίδια προαναγγείλλει, να συγκαλέσει άμεσα συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου, το οποίο θα ενημερώσει για τη μη πληρωμή της δόσης. Να σημειωθεί πως ο κανονισμός του Ταμείο της δίνει τη δυνατότητα να δώσει μια «περίοδο χάριτος» στην Ελλάδα και ενημερώσει στο τέλος Ιουλίου για την ληξιπρόθεσμη οφειλή της χώρας. Η ίδια πάντως έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα το κάνει.
Το τυπικό των κυρώσεων που ενεργοποιεί σε περιπτώσεις όπως της Ελλάδας το ΔΝΤ προβλέπει:
1. Αμέσως το ΔΝΤ στέλνει ειδοποίηση οφειλής στην Ελλάδα για την καθυστέρηση της πληρωμής της.
2. Διακόπτεται κάθε νέος δανεισμός στη χώρα (τα 3,6 δισ. που ανέμενε από πέρυσι η κυβέρνηση)
3. Μετά από δύο εβδομάδες, το ΔΝΤ στέλνει ένα μήνυμα προς την Ελλάδα, τονίζοντας τη σοβαρότητα της μη τήρησης των υποχρεώσεων και προτρέποντας για πλήρη και ταχεία διευθέτηση.
4. Μετά από ένα μήνα, η Λαγκάρντ έπρεπε να ειδοποιήσει το εκτελεστικό συμβούλιο της ότι η υποχρέωση αυτή είναι ληξιπρόθεσμη. Η ίδια όμως έχει πει πως θα περάσει αμέσως στο στάδιο αυτό -ενδεικτικό ίσως και του εκνευρισμού που έχει προκαλέσει η κυβέρνηση στους δανειστές!
5. Η Λαγκάρντ ειδοποιεί την Ελλάδα να πληρώσει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις αμέσως, ενώ εκδίδεται καταγγελία από το εκτελεστικό συμβούλιο του Ταμείου.
6. Μετά από τρεις μήνες καθυστέρησης, αναρτάται ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του ΔΝΤ για την ύπαρξη και το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Κόβεται η πρόσβαση στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα που αναλογούν στη χώρα βάσει των εισφορών της και μπαίνουν στο αποθεματικό του ΔΝΤ.
7. Για έξι έως 12 μηνών καθυστέρηση, το Ταμείο μπορεί να επανεξετάσει την πρόσβαση της Ελλάδας Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα.
8. Έως 15 μήνες καθυστέρηση, η τεχνική βοήθεια του ΔΝΤ μπορεί να ανασταλεί.
9. Στους 18 μήνες, λαμβάνεται απόφαση για την αναστολή δικαιώματος ψήφου και εκπροσώπησης της χώρας στο Ταμείο.
10. Στους 24 μήνες, ξεκινούν μέτρα για την έξοδο της χώρας από το ΔΝΤ.
Αξίζει να σημειωθεί πως στην δεκαετία του 1980 το Ταμείο είχε επιτρέψει σε Νικαράγουα και Γουιάνα να αποπληρώσουν ληξιπρόθεσμες οφειλές τους με καθυστέρηση επεκτείνοντας στο τέλος της πενταετίας το χρόνο εξόφλησης των δανείων τους.
Τα... πιστόλια
Σε δημοσίευμά του ο Guardian δημοσιεύει τη λίστα των χωρών που έχουν ιστορικό παρατεταμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών, δηλαδή τουλάχιστον έξι μηνών, προς το ΔΝΤ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από αυτές βρίσκονταν σε κατάσταση εγχώριας βίας ή ακόμη και σε πόλεμο, όταν βρέθηκαν σε αυτή τη θέση. Αναλυτικά:
Κούβα (1959-64)
Αίγυπτος (1966-68)
Καμπότζη (1975-92), 36.9 εκ. SDR
Νικαράγουα (1983-85), 14.4 εκ.
Γουιάνα (1983-90), 107.7 εκ.
Τσαντ (1984-94), 4.1 εκ.
Βιετνάμ (1984-93), 100.2 εκ.
Σιέρα Λεόνε (1984-86), 25.1 εκ.
Σουδάν (1984-σήμερα), 979.8
Λιβερία (1984-2008), 543 εκ.
Τανζανία (1985-86), 22.9 εκ.
Ζάμπια (1985-86), 115.1 εκ.
Γκάμπια (1985-86), 10.6 εκ.
Περού (1985-93), 621 εκ.
Τζαμάικα (1986-87), 50 εκ.
Ζάμπια (1986-95), 830.2 εκ.
Σιέρα Λεόνε (1987-94), 85.5 εκ.
Σομαλία (1987-σήμερα), 234.6 εκ.
Ονδούρα (1987-88), 3.3 εκ.
Παναμάς (1987-92), 180.9
Δημοκρατία Κονγκό (1988-89), 115.4 εκ.
Αϊτή (1988-89), 9.2 εκ.
Ονδούρα (1988-90), 27.5 εκ.
Ιράκ (1990-2004), 55.3 εκ.
Δομινικανή Δημοκρατία (1990-91), 24.3 εκ.
Δημοκρατία του Κονγκό (1990-2002), 403.6 εκ.
Αϊτή (1991-94), 24.8 εκ.
Βοσνία/Ερζεγοβίνη (1992-95), 25.1 εκ.