Για μια αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισε ιδιαίτερα τα συνεχιζόμενα σοκ και στη «σκιά» της ενεργειακής κρίσης έκανε λόγο ο επίτροπος Οικονομικών, Πάολο Τζεντιλόνι, κατά την παρουσίαση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν, που δημοσιεύθηκαν σήμερα. Ωστόσο, δεν παρέλειψε να προειδοποιήσει για την διατήρηση του υψηλού πληθωρισμού αλλά και τις αξιοσημείωτες διαφορές ανάμεσα στα κράτη – μέλη. Ανέφερε ότι θα παραμείνει υπό στενή παρακολούθηση η δημοσιονομική πορεία των κρατών – μελών της Ευρωζώνης αλλά και πως στόχος είναι να «διατηρηθεί το μομέντουμ της ανάπτυξης».
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα ανέφερε, όπως λέει η Καθημερινή, ότι τα περισσότερα στοιχεία είναι θετικά καθώς προβλέπεται ανάπτυξη για το 2023 στο 2,4% από 1,2% που ήταν οι χειμερινές προβλέψεις και που βρίσκεται πιο ψηλά από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. «Θα είναι δύσκολο για εμένα να καταδείξω αρνητικά στοιχεία» είπε ο Πάολο Τζεντιλόνι όταν υπάρχουν αρκετά θετικά για την Ελλάδα, ενώ ανέφερε ότι έχει διαβάσει και εκείνος τα δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο που μιλούν για ανοδική πορεία των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας, ωστόσο επίσης προειδοποίησε ότι δεν υπάρχει χώρος για εφησυχασμό.
Αναθεώρηση της ανάπτυξης στο 2,4%
Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η Κομισιόν προχώρησε σε αναθεώρηση της ανάπτυξης για το 2023 στο 2,4% από 1,2% που προέβλεπε στις χειμερινές της προβλέψεις αλλά και πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ και περαιτέρω μείωση του χρέους κατά 16,4% του ΑΕΠ ως το τέλος του 2024.
Εξάλλου, προβλέπει ότι το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,4% φέτος, παρά τη μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης από το 7,8% το 2022 στο 1,6%. Οδηγός της ανάπτυξης θα παραμένει η αξιοποίηση των πόρων του ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που θα οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων. Επίσης, εκφράζεται αισιοδοξία και για την ανάκαμψη του τουρισμού.
Σε ό,τι αφορά το 2024, η οικονομική ανάπτυξη εκτιμάται στο 1,9%, σταδιακά συγκλίνοντας με τη δυνητική ανάπτυξη της χώρας, με τις επενδύσεις να παραμένουν βασικός συντελεστής στην αύξηση της παραγωγής, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς από την τριετία 2021-2023, ενώ οι δαπάνες των νοικοκυριών είναι πιθανό να υποστηριχθούν από την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων.
Για ευρωπαϊκή οικονομία
Συγκεκριμένα, μέσω της έκθεσης που δημοσιεύθηκε σήμερα φαίνεται ότι οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας, η άμβλυνση των περιορισμών στην προσφορά και η ισχυρή αγορά εργασίας στήριξαν τη μέτρια ανάπτυξη, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, διαλύοντας τους φόβους για ύφεση.
Αυτή η καλύτερη από την αναμενόμενη έναρξη του έτους ανεβάζει τις προοπτικές ανάπτυξης για την οικονομία της Ε.Ε. σε 1% το 2023 (0,8% στις ενδιάμεσες χειμερινές προβλέψεις) και 1,7% το 2024 (1,6% στη χειμερινή ενδιάμεση πρόβλεψη).
Οι ανοδικές αναθεωρήσεις για τη ζώνη του ευρώ, που είναι παρόμοιου μεγέθους, με αύξηση του ΑΕΠ, αναμένεται τώρα στο 1,1% και 1,6% το 2023 και το 2024 αντίστοιχα.
Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων πιέσεων, στον πυρήνα των τιμών, ο πληθωρισμός αναθεωρήθηκε επίσης προς τα πάνω, σε σύγκριση με τον χειμώνα, σε 5,8% το 2023 και 2,8% το 2024 στη ζώνη του ευρώ.
Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή οικονομία κατάφερε να περιορίσει τις αρνητικές επιπτώσεις του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ξεπερνώντας την ενεργειακή κρίση χάρη στην ταχεία διαφοροποίηση του εφοδιασμού και τη σημαντική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου. Οι σημαντικά χαμηλότερες τιμές ενέργειας λειτουργούν μέσω της οικονομίας, μειώνοντας το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων. Οι καταναλωτές βλέπουν επίσης τους λογαριασμούς ενέργειας να μειώνονται, αν και η ιδιωτική κατανάλωση πρόκειται να παραμείνει υποτονική καθώς η αύξηση των μισθών καθυστερεί τον πληθωρισμό.
Καθώς ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, οι όροι χρηματοδότησης πρόκειται να ενισχυθούν περαιτέρω. Αν και η ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες της ΕΕ αναμένεται να πλησιάζουν στο τέλος του κύκλου αύξησης των επιτοκίων, οι πρόσφατες αναταράξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι πιθανό να προσθέσουν πίεση στο κόστος και την ευκολία πρόσβασης σε πιστώσεις, επιβραδύνοντας την αύξηση των επενδύσεων και πλήττοντας ιδιαίτερα τις επενδύσεις σε κατοικίες.
Ο βασικός πληθωρισμός αναθεωρήθηκε υψηλότερα, αλλά αναμένεται να μειωθεί σταδιακά
Μετά την κορύφωσή του το 2022, ο ονομαστικός πληθωρισμός συνέχισε να μειώνεται το πρώτο τρίμηνο του 2023 εν μέσω απότομης επιβράδυνσης των τιμών της ενέργειας. Ο βασικός πληθωρισμός (ο ονομαστικός πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των μη επεξεργασμένων τροφίμων) αποδεικνύεται, ωστόσο, πιο επίμονος.
Τον Μάρτιο έφτασε σε ιστορικό υψηλό 7,6%, αλλά προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά στον ορίζοντα πρόβλεψης, καθώς τα περιθώρια κέρδους απορροφούν υψηλότερες μισθολογικές πιέσεις και οι συνθήκες χρηματοδότησης σφίγγουν. Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή του Απριλίου για τη ζώνη του ευρώ, που δημοσιεύθηκε μετά την καταληκτική ημερομηνία αυτής της πρόβλεψης, δείχνει οριακή μείωση του ρυθμού του βασικού πληθωρισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι ενδέχεται να είχε κορυφωθεί το πρώτο τρίμηνο, όπως προβλέπεται. Σε ετήσια βάση, ο βασικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ το 2023 θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 6,1%, πριν μειωθεί στο 3,2% το 2024, παραμένοντας πάνω από τον ονομαστικό πληθωρισμό και τα δύο προβλεπόμενα έτη.
Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική
Μια ισχυρή αγορά εργασίας ενισχύει την ανθεκτικότητα της οικονομίας της ΕΕ. Το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ σημείωσε νέο χαμηλό ρεκόρ 6,0% τον Μάρτιο του 2023 και τα ποσοστά συμμετοχής και απασχόλησης βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα.
Η αγορά εργασίας της ΕΕ αναμένεται να αντιδράσει ελάχιστα στον βραδύτερο ρυθμό οικονομικής επέκτασης. Η αύξηση της απασχόλησης προβλέπεται στο 0,5% φέτος, πριν μειωθεί στο 0,4% το 2024. Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να παραμείνει λίγο πάνω από το 6%. Η αύξηση των μισθών έχει αυξηθεί από τις αρχές του 2022, αλλά μέχρι στιγμής παρέμεινε πολύ κάτω από τον πληθωρισμό. Αναμένονται πιο διαρκείς αυξήσεις μισθών λόγω της επίμονης στενότητας των αγορών εργασίας, των ισχυρών αυξήσεων των κατώτατων μισθών σε αρκετές χώρες και, γενικότερα, της πίεσης των εργαζομένων για την ανάκτηση της χαμένης αγοραστικής δύναμης.
Τα δημόσια ελλείμματα αναμένεται να μειωθούν ιδιαίτερα το 2024
Παρά την εισαγωγή μέτρων στήριξης για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών ενέργειας, η ισχυρή ονομαστική ανάπτυξη και η χαλάρωση των υπολειπόμενων μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία οδήγησαν το συνολικό δημόσιο έλλειμμα της ΕΕ το 2022 να μειωθεί περαιτέρω στο 3,4% του ΑΕΠ. Το 2023 και πιο έντονα το 2024, η πτώση των τιμών της ενέργειας θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να καταργήσουν σταδιακά τα μέτρα στήριξης της ενέργειας, οδηγώντας περαιτέρω μειώσεις του ελλείμματος, στο 3,1% και στο 2,4% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Ο δείκτης συνολικού χρέους της ΕΕ προς το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί σταθερά κάτω από το 83% το 2024 (90% στη ζώνη του ευρώ), ο οποίος εξακολουθεί να είναι πάνω από τα επίπεδα πριν από την πανδημία. Υπάρχει μεγάλη ετερογένεια των δημοσιονομικών τροχιών μεταξύ των κρατών μελών.
Ενώ ο πληθωρισμός μπορεί να στηρίξει τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών βραχυπρόθεσμα, αυτό το αποτέλεσμα είναι βέβαιο ότι θα εξαφανιστεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς το κόστος αποπληρωμής του χρέους αυξάνεται και οι δημόσιες δαπάνες προσαρμόζονται προοδευτικά στο υψηλότερο επίπεδο τιμών.
Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές έχουν αυξηθεί
Ο πιο επίμονος βασικός πληθωρισμός θα μπορούσε να συνεχίσει να περιορίζει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και να επιβάλει ισχυρότερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής, με ευρείες μακροοικονομικές επιπτώσεις. Επιπλέον, τα ανανεωμένα επεισόδια οικονομικής πίεσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση της αποστροφής του κινδύνου, προκαλώντας μια πιο έντονη σύσφιξη των προτύπων δανεισμού από ό, τι υποτίθεται σε αυτή την πρόβλεψη. Μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα τροφοδοτούσε περαιτέρω τον πληθωρισμό, κλίνει ενάντια στη δράση της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, ενδέχεται να προκύψουν νέες προκλήσεις για την παγκόσμια οικονομία μετά την αναταραχή του τραπεζικού τομέα ή που σχετίζονται με ευρύτερες γεωπολιτικές εντάσεις. Από τη θετική πλευρά, οι πιο καλοήθεις εξελίξεις στις τιμές της ενέργειας θα οδηγούσαν σε ταχύτερη μείωση του ονομαστικού πληθωρισμού, με θετικές επιπτώσεις στην εγχώρια ζήτηση. Τέλος, υπάρχει επίμονη αβεβαιότητα που απορρέει από τη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.