Κρίσιμες αποφάσεις μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα καλείται να λάβει η νέα κυβέρνηση για τις αστικές συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης.
Ειδικότερα το θέμα των οδικών αστικών συγκοινωνιών, δηλαδή του ΟΑΣΘ, δεν χωρά ούτε μέρα αναβολή. Πληροφορούμαι ότι μέσα στην προσεχή εβδομάδα ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής θα προχωρήσει στον ορισμό νέας διοίκησης στον ΟΑΣΘ, αφού προηγουμένως ζητήσει τις παραιτήσεις της νυν διοίκησης. Όπως επίσης πληροφορούμαι πως τα μέλη της διοίκηση του Στέλιου Παππά θα υποβάλουν τελικά τις παραιτήσεις τους, έπειτα και από σχετική σύσταση εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις προ ημερών δηλώσεις του προέδρου του ΟΑΣΘ ότι σκοπεύει να παραμείνει στη θέση του.
Όμως αυτό είναι το εύκολο βήμα. Τα δύσκολα ξεκινούν από δω και πέρα. Η νέα κυβέρνηση καλείται να απαντήσει, και μάλιστα τάχιστα, σε ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα με το πλέον θεμελιώδες να είναι εάν θα διατηρήσει το δημόσιο χαρακτήρα των συγκοινωνιών ή εάν θα προχωρήσει σε διαγωνισμό για την παραχώρησή τους σε ιδιώτες.
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα κρίνει εν πολλοίς και τις επόμενες κινήσεις της. Για παράδειγμα, εάν σκοπεύει να ιδιωτικοποιήσει τις συγκοινωνίες είναι προφανές ότι δεν θα προχωρήσει σε αγορά νέων λεωφορείων και άρα θα προχωρήσει στην ακύρωση του σχετικού διαγωνισμού ο οποίος μετατέθηκε έτσι κι αλλιώς για τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, προφανές είναι επίσης ότι, ακόμη και στην περίπτωση της παραχώρησης σε ιδιώτες, θα απαιτηθεί ικανός χρόνος, στη διάρκεια του οποίου δεν είναι δυνατόν ο ΟΑΣΘ να παραμένει στη σημερινή τραγική κατάσταση.
Συνεπώς θα απαιτηθούν κάποιες άμεσες πρωτοβουλίες ώστε οι συγκοινωνίες να επανέλθουν σε ένα υποφερτό επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών. Από τις πλέον επείγουσες κινήσεις είναι η ενίσχυση του στόλου των λεωφορείων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με την επισκευή του υπάρχοντος στόλου, με τη συνδρομή και εξωτερικών συνεργείων, κάτι όμως που, όπως λένε οι γνωρίζοντες, είναι πολύ δύσκολο να συμβεί καθώς τα λεωφορεία στην πλειονότητά τους είναι σχεδόν άχρηστα πλέον∙ είτε με την ενοικίαση μεταχειρισμένων, αλλά σε πολύ καλή κατάσταση οχημάτων από αγορές του εξωτερικού.
Πέραν αυτού, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει αμέσως στην προκήρυξη διαγωνισμού για την εκπόνηση του νέου συγκοινωνιακού χάρτη της Θεσσαλονίκης ο οποίος θα περιλαμβάνει και το μετρό. Είναι προφανές ότι η λειτουργία του μετρό, πιθανότατα εντός του 2021, θα μεταβάλει σημαντικά και τις σημερινές λεωφορειακές γραμμές. Ο νέος συγκοινωνιακός χάρτης είναι το πολυτιμότερο εργαλείο, ασχέτως των τελικών αποφάσεων της κυβέρνησης σχετικά με τον χαρακτήρα, δημόσιο ή ιδιωτικό, των συγκοινωνιών. Διότι και τυχόν ιδιωτικοποίηση προϋποθέτει συγκεκριμένο σχέδιο πάνω στο οποίο θα κληθούν να καταθέσουν τις προσφορές τους οι ιδιώτες.
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα κρίνει εν πολλοίς και τις επόμενες κινήσεις της. Για παράδειγμα, εάν σκοπεύει να ιδιωτικοποιήσει τις συγκοινωνίες είναι προφανές ότι δεν θα προχωρήσει σε αγορά νέων λεωφορείων και άρα θα προχωρήσει στην ακύρωση του σχετικού διαγωνισμού ο οποίος μετατέθηκε έτσι κι αλλιώς για τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, προφανές είναι επίσης ότι, ακόμη και στην περίπτωση της παραχώρησης σε ιδιώτες, θα απαιτηθεί ικανός χρόνος, στη διάρκεια του οποίου δεν είναι δυνατόν ο ΟΑΣΘ να παραμένει στη σημερινή τραγική κατάσταση.
Συνεπώς θα απαιτηθούν κάποιες άμεσες πρωτοβουλίες ώστε οι συγκοινωνίες να επανέλθουν σε ένα υποφερτό επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών. Από τις πλέον επείγουσες κινήσεις είναι η ενίσχυση του στόλου των λεωφορείων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με την επισκευή του υπάρχοντος στόλου, με τη συνδρομή και εξωτερικών συνεργείων, κάτι όμως που, όπως λένε οι γνωρίζοντες, είναι πολύ δύσκολο να συμβεί καθώς τα λεωφορεία στην πλειονότητά τους είναι σχεδόν άχρηστα πλέον∙ είτε με την ενοικίαση μεταχειρισμένων, αλλά σε πολύ καλή κατάσταση οχημάτων από αγορές του εξωτερικού.
Πέραν αυτού, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει αμέσως στην προκήρυξη διαγωνισμού για την εκπόνηση του νέου συγκοινωνιακού χάρτη της Θεσσαλονίκης ο οποίος θα περιλαμβάνει και το μετρό. Είναι προφανές ότι η λειτουργία του μετρό, πιθανότατα εντός του 2021, θα μεταβάλει σημαντικά και τις σημερινές λεωφορειακές γραμμές. Ο νέος συγκοινωνιακός χάρτης είναι το πολυτιμότερο εργαλείο, ασχέτως των τελικών αποφάσεων της κυβέρνησης σχετικά με τον χαρακτήρα, δημόσιο ή ιδιωτικό, των συγκοινωνιών. Διότι και τυχόν ιδιωτικοποίηση προϋποθέτει συγκεκριμένο σχέδιο πάνω στο οποίο θα κληθούν να καταθέσουν τις προσφορές τους οι ιδιώτες.
Το επόμενο ερώτημα στο οποίο θα κληθεί να απαντήσει η κυβέρνηση αφορά τον φορέα ο οποίος θα υλοποιεί τις οδικές αστικές συγκοινωνίες. Η απάντηση σε αυτό εξαρτάται προφανώς από την απόφασή της σχετικά με την ιδιωτικοποίηση ή μη των συγκοινωνιών. Οι διαθέσιμες λύσεις που έχει είναι δύο:
- Εάν αποφασίσει να παραχωρήσει τις συγκοινωνίες σε ιδιώτες μια λύση είναι να παρατείνει το σημερινό καθεστώς του ΟΑΣΘ, ως εταιρείας η οποία βρίσκεται σε εκκαθάριση εν λειτουργία, και για μετά τον Δεκέμβριο του 2019, έως ότου δοθεί σε ιδιώτες. Η λύση αυτή είναι βέβαιο πως θα βρει σκληρά απέναντι τους εργαζόμενους καθώς, σε αυτήν την περίπτωση, ουδείς μπορεί να εγγυηθεί το εργασιακό μέλλον τους μετά την ιδιωτικοποίηση. Βεβαίως, υπάρχει και η δυνατότητα της μετάταξης μέρους αυτών ή και του συνόλου, στο μετρό, αλλά και αυτό είναι υπό συζήτηση.
- Η άλλη λύση είναι να προχωρήσει κανονικά στη συγκρότηση της εταιρείας «Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης» (ΑΣΥΘ Α.Ε.) την οποία «πάγωσε» ο προηγούμενος υπουργός. Σε αυτήν θα περιέλθουν αμέσως τα περιουσιακά στοιχεία του ΟΑΣΘ, μαζί και το προσωπικό και θα είναι εκείνη η οποία θα αναλάβει τις συγκοινωνίες σε περίπτωση που αυτές θα παραμείνουν δημόσιες. Στην περίπτωση παραχώρησης των συγκοινωνιών σε ιδιώτες υπάρχει η δυνατότητα πώλησης της ΑΣΥΘ, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται και πάλι για τους εργαζόμενους.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ώρα των αποφάσεων είναι τώρα. Η κατάσταση δεν επιτρέπει ολιγωρίες. Η 1η Σεπτεμβρίου που η Θεσσαλονίκη επανέρχεται σε απαιτητικούς ρυθμούς, απέχει μόλις ενάμιση μήνα…