Τελικά μας έφταιγε ή όχι το «ορφανό» χιλιόμετρο στην Ποτίδαια για τα ατέρμονα μποτιλιαρίσματα και την απίστευτη ταλαιπωρία της μετάβασης στη Χαλκιδική; Φέτος ζούμε για πρώτη φορά ολοκληρωμένο τον δρόμο από τη Θεσσαλονίκη για την Κασσάνδρα και πάλι η επικαιρότητα του Παρασκευοσαββατοκύριακου είναι γεμάτη με «σταμάτα – ξεκίνα».
Ως συνήθως οι μεγάλες προσδοκίες από τα έργα υποδομής και κυρίως από τους νέους δρόμους περιορίζεται με την έναρξη χρήσης τους. Η ολοκλήρωση του «ορφανού» χιλιομέτρου, όπου δημιουργούταν το φαινόμενο του μπουκαλιού, όπως το ονόμασαν κάποιοι, δεν είχε το αναμενόμενο για πολλούς όφελος.
Όσοι ονειρεύονταν μετακινήσεις από και προς το πρώτο πόδι της Χαλκιδικής με υψηλές ταχύτητες, με άνεση, χωρίς καθυστερήσεις, είχαν ανεδαφικές προσδοκίες. Περίμεναν κάτι που δεν θα γινόταν. Κι έτσι τώρα, παρά το γεγονός ότι η ταλαιπωρία έχει περιοριστεί, παρά το γεγονός ότι η μετακίνηση είναι απρόσκοπτη και χωρίς ουρές χιλιομέτρων, γκρινιάζουν εκ νέου και τα έχουν με την Πολιτεία για τις χαμηλές ταχύτητες, για τις καθυστερήσεις, για την ανεπάρκεια των υποδομών.
Καλώς ή κακώς οι υποδομές έχουν πεπερασμένες δυνατότητες εξυπηρέτησης. Θα σκεφτεί κάποιος ότι το πρόβλημα είναι στον σχεδιασμό. Εν μέρει λογικό, διότι όταν σχεδιάζεται ένας δρόμος πρέπει να υπάρχει μια σαφής πρόβλεψη για το μέλλον. Για ποιο μέλλον όμως; Πενταετίας, δεκαετίας, πεντηκονταετίας; Ποιος είναι ο χρονικός ορίζοντας πάνω στον οποίο θα κληθεί να σχεδιάσει έναν δρόμο, μια υποδομή η Πολιτεία; Για πόσο κόσμο; Για πόσα οχήματα; Και πότε θα είναι ολοκληρωμένη η υποδομή; Σκεφτείτε μόνο πόσες δεκαετίες πέρασαν από τότε που κατασκευαζόταν ο δρόμος στην περιοχή της Καρδίας μέχρι σήμερα...
Εκεί κάπου μπαίνουν οι παραδοχές. Σε αυτές είναι υποχρεωμένοι να βασιστούν όσοι σχεδιάζουν κι όσοι αναλαμβάνουν την ευθύνη να πάρουν αποφάσεις για όλους μας, με τον περιορισμό πάντα της δαπάνης και της βιωσιμότητας μιας υποδομής.
Για τη σύνδεση Θεσσαλονίκης – Κασσάνδρας έχουν δαπανηθεί πολύ σημαντικοί πόροι, εθνικοί και ευρωπαϊκοί. Έχουν γίνει σημαντικότατες υποδομές και η κατάσταση στις μετακινήσεις έχει αλλάξει θεαματικά σε σχέση με δυο ή τρεις δεκαετίες πριν. Ο δρόμος μετατράπηκε σε εθνική οδό (ουσιαστικά όχι τύποις) τμηματικά. Πρώτα από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τη γέφυρα της Ποτίδαιας, μετά η ίδια η γέφυρα, μετά το τμήμα μέχρι την Κασσανδρεία και για πολλά χρόνια έμεινε ανολοκλήρωτο το χιλιόμετρο μεταξύ Μουδανιών και Ποτίδαιας.
Προφανώς όλα αυτά τα χρόνια που χρειάστηκαν για να γίνουν τα συγκεκριμένα τμήματα του δρόμου δεν είχαμε τις ίδιες συνθήκες. Πολλά άλλαξαν στις συνήθειες των μετακινήσεών μας. Και οι συγκεκριμένες υποδομές συνιστούν «υπερβολή» για τη Χαλκιδική σε ετήσια βάση, όμως δικαιολογούνται πλήρως από τις ανάγκες του καλοκαιριού, όταν ο νομός βουλιάζει από κόσμο. Άρα άπτονται και του συνολικότερου αναπτυξιακού σχεδιασμού.
Ο σχεδιασμός ήταν λογικός. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για μεγαλύτερη εθνική οδό; Προφανώς και ναι. Όμως το κόστος θα ήταν πολλαπλάσιο και στη ζυγαριά με το όφελος για άνετες μετακινήσεις δεν θα είχαμε ισορροπία.
Όλα αυτά συνυπολογίζονται, όπως συνυπολογίζεται και η ταλαιπωρία των μετακινουμένων. Των εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών του Σαββατοκύριακου, που έχουν μόνο μία δυνατότητα μετακίνησης κι όχι εναλλακτικές.
Στην περιοχή της Ποτίδαιας και των Μουδανιών πλέον δεν παρατηρούνται οι ουρές χιλιομέτρων. Προφανώς και τα οχήματα δεν αναπτύσσουν ικανοποιητικές ταχύτητες, όμως δεν έχουμε τα ζητήματα της Καρδίας ή της εισόδου και εξόδου στη Θεσσαλονίκη. Συνεπώς, η αξία της ολοκλήρωσης του «ορφανού» χιλιομέτρου είναι εξαιρετικά μεγάλη.
Το πρόβλημα των καθυστερήσεων, των χαμηλών ταχυτήτων, των μποτιλιαρισμάτων σε ορισμένα σημεία, που παραμένει, δεν είναι θέμα της υποδομής, αλλά θέμα της εξέλιξης των πραγμάτων σχετικά με τη χρήση του ΙΧ. Τα κυκλοφορούντα οχήματα πολλαπλασιάστηκαν. Ο οδικός τουρισμός είναι σε φάση άνθισης και πάλι, μετά δυο καλοκαίρια πανδημίας, κι έτσι αναμένεται να συνεχίσει και τα επόμενα χρόνια. Εξάλλου, είναι και αναπτυξιακή στόχευση η προσέλκυση όσο το δυνατόν περισσότερων επισκεπτών (Βαλκάνιων και μη) ειδικά τα καλοκαίρια, ειδικά στη ναυαρχίδα του θερινού τουρισμού, τη Χαλκιδική. Κι επειδή η Χαλκιδική είναι «πρσβάσιμη» μόνον οδικώς...
Σήμερα, οι αρμόδιοι σκέφτονται τι άλλο μπορούν να κάνουν σε επίπεδο ρυθμίσεων, βελτιώσεων και νέων υποδομών, προκειμένου να καλύψουν όσο το δυνατόν καλύτερα τις αυξανόμενες ανάγκες για καλύτερους και μεγαλύτερους δρόμους, που να οδηγούν στη Χαλκιδική.
Το ζήτημα πια δεν είναι η χερσόνησος της Κασσάνδρας. Εκεί θα πάμε με τις υφιστάμενες υποδομές για δεκαετίες ακόμη στο μέλλον. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι πλέον ο δρόμος έγινε και το αποτέλεσμα είναι αυτό που ζούμε σήμερα. Αν υπάρχει κάποια εναλλακτική για τις μετακινήσεις, προφανώς αυτή πλέον δε θα αφορά στις οδικές υποδομές, αλλά στις θαλάσσιες και στις σιδηροδρομικές. Και οι δυο αυτές εναλλακτικές δεν προχωρούν και αν τυχόν προχωρήσουν θα πρέπει εκείνοι που θα τις σχεδιάσουν να σκεφτούν με χρονικό ορίζοντα σε βάθος αρκετών δεκαετιών. Τα επόμενα χρόνια το αγαπημένο διήμερο ή τριήμερο των Θεσσαλονικέων στο πρώτο πόδι της Χαλκιδικής θα έχει και μια ταλαιπωρία και μια καθυστέρηση και χαμηλές ταχύτητες και κάποια μποτιλιαρίσματα. Ας το συνηθίσουμε.
Το κεντρικό ζήτημα για τη Χαλκιδική των επόμενων χρόνων αφορά στο δεύτερο πόδι, τη χερσόνησο της Σιθωνίας. Εκεί οι βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν στις υποδομές (μήπως και απορροφήσει η περιοχή μεγαλύτερο μέρος της τουριστικής κίνησης από την Κασσάνδρα) είναι αρκετές. Προφανώς παραμένει στρεβλή η μετακίνηση των επισκεπτών στη Σιθωνία από τον ίδιο δρόμο που πηγαίνουν και στην Κασσάνδρα, μεταξύ Θεσσαλονίκης και Μουδανιών.
Το φετινό φθινόπωρο αναμένεται να ολοκληρωθεί επιτέλους η βελτίωση και η νέα χάραξη του δρόμου για τη Σιθωνία, δηλαδή η σύνδεση Θέρμης – Γαλάτιστας. Έτσι, το επόμενο καλοκαίρι αυτή η εναλλακτική για το δεύτερο πόδι θα είναι σε χρήση και θα είναι ένας δρόμος σύγχρονος, που θα μπορεί να εξυπηρετήσει πολύ περισσότερη κίνηση από τη σημερινή. Επίσης, έχουν βελτιωθεί πολύ σημαντικά τμήματα σε όλη τη Βόρεια Χαλκιδική και στη Σιθωνία, οπότε οι μετακινήσεις προμηνύονται, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, ταχύτερες, πιο άνετες και πιο ασφαλείς. Αυτό σημαίνει τουριστική ανάπτυξη, σημαίνει όμως και σταδιακό κορεσμό σε βάθος δεκαετίας, εφόσον η περιοχή συνεχίσει να προσελκύει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, χάρις στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Με τη σημερινή εξέλιξη των πραγμάτων και οι υποδομές για τη βόρεια Χαλκιδική και τη Σιθωνία θα μοιάσουν στον δρόμο Θεσσαλονίκη – Κασσανδρεία, όχι σε πολλά χρόνια από σήμερα. Από το επόμενο καλοκαίρι είναι πιθανό να βρεθούμε ενώπιον αντίστοιχων προβλημάτων με τη Μουδανιών και στην περιοχή της Θέρμης. Γι' αυτό και είναι αναγκαίος ο σχεδιασμός εναλλακτικών συνδέσεων του δρόμου Θέρμη – Γαλάτιστα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να μη μετατραπεί η Θέρμη σε... Καρδία.
Συμπερασματικά, οι δυο ολοκληρωμένοι άξονες για τη Χαλκιδική προσφέρουν καλύτερες συνθήκες μετακίνησης σε σχέση με το παρελθόν. Η ταλαιπωρία περιορίζεται, δεν εξαλείφεται. Οι υποδομές έχουν κόστος κι αυτό μπαίνει στο ζύγι σχετικά με το προσδοκώμενο όφελος. Τα δε μποτιλιαρίσματα κάποιους τους κάνουν έξαλλους, για κάποιους άλλους είναι κέρδος. Το τίμημα της ανάπτυξης...