Ενδεχόμενος δανεισμός της Ελλάδας από την Κίνα θα είναι καταστροφικός, καθώς αφενός προϋποθέτει κρυφά ανταλλάγματα και αφετέρου θα θέσει ουσιαστικά τη χώρα μας εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου, υποστηρίζει ο
Συνέντευξη στον Φώτη Λώλα
Την άποψη ότι ενδεχόμενος δανεισμός της Ελλάδας από την Κίνα θα είναι καταστροφικός, καθώς αφενός προϋποθέτει κρυφά ανταλλάγματα και αφετέρου θα θέσει ουσιαστικά τη χώρα μας εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στη Voria.gr ο καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής του Πανεπιστημίου George Mason των ΗΠΑ και εξειδικευμένος στους τομείς των διεθνών οικονομικών, της οικονομικής ανάπτυξης και της πολιτικής μεταρρύθμισης, Hilton Root, ο οποίος αυτές τις μέρες επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, ο κ. Root διαπιστώνει σοβαρό πρόβλημα τόσο στην παραγωγική διάρθρωση της Ελλάδος όσο και στην προώθηση των ποιοτικών ελληνικών προϊόντων, ενώ εκφράζει την πεποίθηση ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει κόμβο καινοτομίας και τεχνολογίας στην ευρύτερη περιοχή.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην πόλη μας, ο κ. Root συναντήθηκε χθες με εκπροσώπους της οργάνωσης «Νέοι Επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης», ενώ σήμερα θα μιλήσει σε εκδήλωση του τμήματος MBA του αμερικανικού κολεγίου Ανατόλια.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα λιτότητας και οι αντιδράσεις από τους πολίτες είναι έντονες. Είναι στη σωστή κατεύθυνση τα μέτρα αυτά;
Δεν υπάρχει αναίμακτος τρόπος διαφυγής. Θεωρητικά θα υπήρχαν δύο επιλογές, η μια θα ήταν η υποτίμηση του νομίσματος και η άλλη ένα σχέδιο περιοριστικής πολιτικής, κάτι που η διεθνής κοινότητα επιθυμεί να δει, επειδή θέλει να σταματήσει το πρόβλημα εδώ. Συνεπώς δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή πέρα από τη λιτότητα, αφού η Ελλάδα, δεδομένου ότι είναι μέλος της ευρωζώνης, δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της.
Πάντως τα άλλα κράτη της ΕΕ δεν είναι πεπεισμένα πως η Ελλάδα θα μείνει σταθερή στα μέτρα λιτότητας, διότι θεωρούν πως θα υπάρξουν αντιδράσεις, οι άνθρωποι θα βγουν στους δρόμους ενώ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να πέσει η κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι οι Αμερικανοί θα ήθελαν να αναλάβει δράση το ΔΝΤ, σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι είναι αντίθετοι, καθώς θεωρούν πως κάτι τέτοιο θα χαλάσει το προφίλ τους. Θέλουν μια ευρωπαϊκή λύση, αλλά δεν έχουν μια λύση. Δεν υπάρχει ένας μηχανισμός στην Ευρώπη σχεδιασμένος για να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα.
Την επόμενη ακριβώς ημέρα από την ανακοίνωση των νέων μέτρων, η Ελλάδα προχώρησε στην έκδοση ομολόγων, όμως το επιτόκιο ανήλθε σε 6,3%. Ασπάζεστε την άποψη ότι πρόκειται για κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος της Ελλάδας και του ευρώ;
Δεν μπορούν να υπάρξουν κερδοσκοπικές επιθέσεις, εκτός κι αν υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες που τις ευνοούν. Οι κερδοσκόποι ψάχνουν για ευκαιρίες. Εάν οι ευκαιρίες δεν υπάρχουν, δεν μπορούν τις εκμεταλλευτούν. Και νομίζω πως σε τέτοια περιβάλλοντα, όπου τα χρηματοοικονομικά θεμέλια καταρρέουν, οι κερδοσκόποι ποντάρουν σε μια σειρά από σενάρια, ορισμένα από τα οποία έχουν πολύ υψηλό κίνδυνο, όπως το να καταρρεύσει η κυβέρνηση. Έτσι, νομίζω πως οι πιθανότητες ήταν 1 προς 30 και τώρα είναι 1 προς 14, πράγμα που σημαίνει πως με λίγα χρήματα μπορείς να βγάλεις αρκετό κέρδος, εάν πέσει η κυβέρνηση…
Όσον αφορά στο κόστος του νέου δανείου, είναι πολύ υψηλό και αυτό στέλνει αρνητικά μηνύματα στην αγορά, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι ευάλωτη στις αγορές της Ευρώπης, αλλά και όλου του κόσμου. Όλοι σκέφτονται ότι η Ελλάδα έχει τα συγκεκριμένα προβλήματα και ίσως ακολουθήσει η Ισπανία ή η Πορτογαλία. Επομένως, κανείς δεν επενδύει σε αυτές τις χώρες και όλοι περιμένουν να δουν τι θα γίνει και όλο αυτό αυξάνει την πιθανότητα αρνητικού αποτελέσματος.
Ωστόσο, αν και το 6,3% είναι ένα υψηλό ποσοστό, υπάρχει κάποια αυτοπεποίθηση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να αφήσει την ευρωζώνη να καταρρεύσει. Πάντως ο λόγος για τον οποίο είναι θυμωμένοι οι Ευρωπαίοι είναι ότι πιστεύουν ότι η Ελλάδα λειτουργεί σαν “τσαμπατζής”.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και πολλά δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, και ιδιαίτερα από τη Γερμανία.
Διάβασα κάποιες πηγές. Δεν κάλυψα βέβαια όλα τα δημοσιεύματα. Πάντως, νομίζω ότι είναι αρκετά ισορροπημένα τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου και δεν νομίζω ότι υπάρχει ανθελληνική τάση στα διεθνή ΜΜΕ.
Σχετικά με τους Γερμανούς, πιστεύω ότι λειτουργούν έτσι, επειδή έχουν πιο αυστηρά στάνταρντς και περισσότερη ομοιομορφία, ενώ επιπλέον έχουν περισσότερα οφέλη από την ΕΕ. Παράλληλα, φοβούνται πως η Ελλάδα δεν είναι αξιόπιστη στις δημοσιονομικές της υποχρεώσεις, και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η χώρα σας μπήκε στην ΕΕ με ψευδή στοιχεία και με τη βοήθεια εξειδικευμένων χρηματοοικονομικών μεθόδων.
Από την άλλη, υπάρχουν πολλά ελληνικά δημοσιεύματα που κατηγορούν τη Goldman Sachs ότι βοήθησε την Ελλάδα να δανειστεί δισεκατομμύρια ευρώ με μυστικότητα και συμβούλεψε την Αθήνα να προσφύγει σε έξυπνα λογιστικά και χρηματοπιστωτικά τεχνάσματα, με αποτέλεσμα να διογκωθεί το χρέος της χώρας.
Πάντα μπορεί να βρεθεί κάποιος διαμεσολαβητής στην παροχή χρηματοοικονομικών εργαλείων όπως τα swaps, οπότε εάν δεν ήταν η Goldman Sachs, θα εμφανιζόταν κάποια άλλη όπως η Lehman Brothers. Είναι απλά ο διαμεσολαβητής, διευκολύνει τη διακίνηση κεφαλαίων.
Οι Έλληνες δεν είναι οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τέτοιες μεθόδους, κι άλλες κυβερνήσεις το έκαναν, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία. Αυτό όμως ασφαλώς δεν αρέσει στους Γερμανούς και τους Γάλλους, που νιώθουν ότι κουβαλούν το βάρος, αλλά και στους Βρετανούς, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα διαφανές λογιστικό σύστημα και πολύ υψηλά πρότυπα δημόσιας λογοδοσίας.
Υποθετικά, εάν η Ελλάδα δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης, θα χειριζόταν αλλιώς αυτή την δύσκολη κατάσταση;
Η Ελλάδα είχε το ασθενέστερο νόμισμα στην Ευρώπη πριν την ΟΝΕ και η κεντρική τράπεζα είχε πολύ άσχημη φήμη. Ωστόσο υπήρχε η πεποίθηση πως εφόσον γινόταν μέλος της ΟΝΕ θα μπορούσε να προσεγγίσει τα ευρωπαϊκά στάνταρντ. Αλλά αυτό αποδεικνύεται τελικά πολύ πιο δύσκολο, επειδή κάποιες από τις υποθέσεις της ευρωπαϊκής κοινότητας δεν επαληθεύτηκαν λόγω της παγκόσμιας ύφεσης.
Παραδοσιακά σε μια αντίστοιχη κατάσταση, εάν η Ελλάδα διατηρούσε το νόμισμά της θα μπορούσε να το υποτιμήσει και να συγκρατούσε το ισοζύγιο πληρωμών μέσα από αυτό το μηχανισμό, παράγοντας περισσότερο και εισάγοντας νέα προϊόντα στο ισοζύγιο. Ωστόσο αυτό πλέον δεν μπορεί να γίνει, οπότε η Ελλάδα είναι κατά μία έννοια παγιδευμένη.
Αυτό ήταν γνωστό την εποχή που το ευρώ ήταν υπό διαπραγμάτευση, αλλά όλοι κοιτούσαν κατά βάση τη θετική πλευρά και τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια ύφεση και κάποιες από τις προβλέψεις τους αποδεικνύονται ανακριβείς. Αναπόφευκτα η Ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει πολύ σημαντικούς συμβιβασμούς και κάποιες μεγάλες αλλαγές, ώστε να βοηθηθούν χώρες που πρέπει να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις.
Στην Ελλάδα συζητείται έντονα ότι η χώρα θα πρέπει αναπόφευκτα πλέον να ενισχύσει την παραγωγικότητά της. Πόσο εύκολο είναι κάτι τέτοιο;
Χρειάζεται να βρεθεί το σημείο ισορροπίας. Από τη μία δεν πρέπει να αφεθεί η οικονομία να καταρρεύσει, αλλά από την άλλη δεν θέλουμε να στηρίζουμε επιχειρήσεις που δεν είναι πλέον ανταγωνιστικές.
Υπάρχουν πολλά προϊόντα στην Ελλάδα που είναι υψηλής ποιότητας και δεν είναι αρκετά καλά προωθημένα. Τα αγροτικά προϊόντα μπορείτε να τα προωθήσετε πολύ πιο αποτελεσματικά. Για παράδειγμα τα ελληνικά κρασιά, όπου δεν μπορείς να βρεις την ίδια ποικιλία σε δύο μαγαζιά. Υπάρχει πολύ αδύναμη αγορά και προώθηση. Οι επιχειρήσεις είναι κυρίως οικογενειακές και δραστηριοποιούνται τοπικά, δεν υπάρχει αρκετή συνεργασία, είναι δύσκολή η προμήθεια προϊόντων υψηλής ποιότητας επειδή είναι υποανάπτυκτα τα κανάλια διανομής.
Επίσης πολύ λίγα είναι όσα έχουν γίνει στον τομέα της τεχνολογίας, δεν ενθαρρύνονται οι νέες επιχειρήσεις, ενώ δεν υπάρχει και καλή υποδομή. Φυσικά, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν από πλευράς πολιτικής, για να βελτιωθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον και η ανταγωνιστικότητα. Άλλωστε πολλές καινοτόμες ιδέες προήλθαν από την ανάγκη αντιμετώπισης μιας κρίσης.
Έχοντας ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, πιστεύετε ότι η Θεσσαλονίκη ειδικότερα θα μπορούσε να διαδραματίσει μητροπολιτικό ρόλο στη Βαλκανική;
Η Θεσσαλονίκη έχει τη μεγάλη ευκαιρία να παίξει γεωστρατηγικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, καθώς στην παρούσα φάση τα Βαλκάνια δυναμώνουν και αναδομούνται. Όλοι οι παραγωγοί πρέπει να εντοπίσουν τις ειδικές τους ανάγκες στην προώθηση και τη διανομή. Παράλληλα είναι αναγκαία η εκπαίδευση του τοπικού πληθυσμού για να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές και να λειτουργήσουν τα νέα τεχνολογικά συστήματα.
Πρέπει να εντοπίσετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχετε και κανείς άλλος δε διαθέτει. Ξεκάθαρα η θέση της στη περιοχή των Βαλκανίων είναι το ίδιο το πλεονέκτημα. Αυτό θα προσφέρει περαιτέρω ευκαιρίες στην αγορά και εξαρτάται από τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν για την προώθηση της καινοτομίας τεχνολογίας στην περιοχή. Εάν δηλαδή οι κυβερνήσεις των Βαλκανίων θέλουν να αποκτήσουν προϊόντα υψηλής τεχνολογίας τότε θα πρέπει να το κάνουν στη Θεσσαλονίκη. Ίσως η γλώσσα αποτελέσει ένα εμπόδιο , ωστόσο η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν κόμβος για καινοτόμα σχέδια τεχνολογίας.
Παλαιότερα συμμετείχατε στην ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών στη Σρι Λανκα. Δεδομένης της εμπειρίας σας, πως θα μπορούσε η Ελλάδα να ανασυγκροτήσει τον δικό της δημόσιο τομέα;
Η κατάσταση στη Σρι Λάνκα και την Ελλάδα είναι συγκρίσιμες μα την έννοια ότι και οι δύο χώρες έχουν πολύ εκτεταμένο δημόσιο τομέα σε σχέση μα τον ιδιωτικό, και ο δημόσιος τομέας είναι ιδιαίτερα αναποτελεσματικός. Πολλές από τις θέσεις είναι περιττές και τα πράγματα γίνονται, χειρότερα καθώς δεν υπάρχουν τρόποι υποστήριξης.
Όμως η Κίνα επενέβη με πολύ χρήσιμο τρόπο στη Σρι Λάνκα. Έδωσε στην κυβέρνηση αρκετά χρήματα και απαίτησαν τη δημιουργία λιμανιού και αεροδρομίου που θα εξυπηρετούσαν και τα κινεζικά συμφέροντα. Η πολιτική αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί με αυτό τον τρόπο η Κίνα απέκτησε μεγάλη επιρροή στην εξωτερική πολιτική της Σρι Λάνκα. Και το Ιράν επίσης αναμείχθηκε. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι φτωχές χώρες που είναι ευάλωτες και δεν θέλουν να συμμαζέψουν τα του οίκου τους, μπορούν να πάρουν χρήματα από την Κίνα άνευ όρων με αντίτιμο την άσκηση επιρροής. Και με αυτό το τρόπο δημιουργούνται στρατηγικά πλεονεκτήματα για την Κίνα, στην περιοχή του Ωκεανού. Αυτή είναι πραγματικά μία νέα μέθοδος, που ακολουθούν η Κίνα και το Ιράν, να υποστηρίζουν δηλαδή αδύναμες, τριτοκοσμικές κυβερνήσεις.
Λίγους μήνες πριν, φημολογείτο ότι και η Ελλάδα προτίθεται να πάρει κάποιο δάνειο από την Κίνα με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
Εάν η Κίνα αναμειγνυόταν στο ελληνικό ζήτημα θα έφερνε την Ελλάδα σε μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση από την υπόλοιπη Ευρώπη και αυτό πραγματικά θα μείωνε την ευρωπαϊκή συνοχή σε πολιτικά ζητήματα.
Για την Ελλάδα θα ήταν καταστροφή, γιατί έτσι θα έβγαινε από την Ευρώπη για πάντα. Δεν θα μπορούσε κανείς πια να την εμπιστευτεί. Οι Κινέζοι δεν πρόκειται να βοηθήσουν τη χώρα σας, επειδή την αγαπούν ή επειδή εκτιμούν τον αρχαίο της πολιτισμό της, σίγουρα θα θέλουν κάποιο αντάλλαγμα. Οι Κινέζοι, ωστόσο, δεν διαπραγματεύονται ανοιχτά, αρκετά θα συζητηθούν κρυφά. Για παράδειγμα οι Κινέζοι δομούν το ναυτικό τους και όλο το στρατιωτικό τους μηχανισμό. Αγοράζουν υποβρύχια, αγοράζουν αεροσκάφη, έτσι εάν τους δοθεί η ευκαιρία να επεκταθούν προς την Ελλάδα, μάλλον θα την εκμεταλλευτούν. Αυτό που θέλουν είναι πιο αδύναμη Ευρώπη, η οποία συνεπάγεται πιο αδύναμη Αμερική και η σημασία αυτού είναι πολύ μεγάλη.
Αυτό λοιπόν προσπαθούν να κερδίσουν. Θέλουν να κερδίσουν τη συμπάθεια του ελληνικού λαού σε άλλα θέματα όπως το ζήτημα των πυρηνικών, για το οποίο το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, καθώς και οι ΗΠΑ είναι εναντίον.
Πιστεύεται ότι αυτή η πιθανότητα δεν υφίσταται πλέον;
Η πιθανότητα εμπλοκής της Κίνας υπάρχει ακόμα, καθώς η Ευρώπη δεν μπορεί να βρει λύση και οι συστάσεις στο ΔΝΤ θα συνεπαγόταν περαιτέρω λιτότητα. Οπότε θα ήταν πολύ ελκυστικό σενάριο η εισροή χρημάτων από την Κίνα χωρίς όρους. Θα υπήρχαν βέβαια κάποιες ανεπίσημες προϋποθέσεις (στρατιωτικές βάσεις, κοινή πολιτική σε σχέση με τα πυρηνικά όπλα). Η Κίνα βλέπει κάθε αδυναμία των άλλων χωρών προς όφελός της, και η Ελλάδα βρίσκεται σε ευάλωτη θέση τώρα. Έτσι για τους Κινέζους αυτή θα ήταν μια καταπληκτική ευκαιρία.
Πώς κρίνετε ότι επηρεάζει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον η αλματώδης ανάπτυξη της Κίνας;
Υπάρχουν ιστορίες για επιχειρήσεις που καταστράφηκαν, επειδή επένδυσαν στην Κίνα αλλά δεν δημοσιοποιούνται, γιατί μόλις εισέλθουν στην Κίνα τα περιουσιακά τους στοιχεία είναι ευάλωτα. Η λύση είναι οι πολύ πιο στενές κατευθυντήριες οδηγίες για τη συμπεριφορά της Κίνας στις διεθνείς σχέσεις. Εάν δεν έχουν ένα εύκολα μετατρέψιμο νόμισμα, εάν δεν ακολουθήσουν πολιτική προστασίας της ιδιοκτησίας, εάν δεν παίζουν με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού, όπως οι υπόλοιποι δεν θα είναι ισότιμοι μέτοχοι στην αγορά.
Από ό,τι φαίνεται η προσδοκία τους είναι να αποκτήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά και να μη κερδίσει κανένας άλλος και γι΄ αυτό αντιγράφουν τις ιδέες των άλλων. Η άνοδος λοιπόν της Κίνας είναι ιδιαίτερα απειλητική για την παγκόσμια καινοτομία και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η συνέπεια όλου αυτού είναι η αδυναμία των ιδιωτικών επιχειρήσεων να επενδύσουν.
Είναι πολύ εύκολο για τους Κινέζους να αντιγράψουν και να παράγουν με χαμηλό κόστος και χαμηλή ποιότητα. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να προστατεύσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας όταν πραγματοποιούν επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, γιατί οι Κινέζοι μπορούν να τα αντιγράψουν και αυτό μπορεί να αλλάξει τα κίνητρα επενδύσεων στην τεχνολογία. Αυτό μεταφράζεται σε λιγότερες ιδιωτικές επενδύσεις στην τεχνολογία. Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή στο παγκόσμιο περιβάλλον, οι Κινέζοι δεν παίζουν με τους ίδιους κανόνες.
Σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, ποια είναι η στάση των ΗΠΑ;
Στις ΗΠΑ υπάρχει έντονη ανησυχία πως η Ευρώπη θα χάσει το ενδιαφέρον της για άλλα διεθνή θέματα, όπως η άνοδος της Κίνας και η διεθνής τρομοκρατία. Και επιπλέον υπάρχει η ανησυχία πως αυτή η κατάσταση θα δώσει την ευκαιρία στη Ρωσία και τη Κίνα να αυξήσουν την επιρροή τους στην Ευρώπη.
Νομίζω πως η Αμερική θέλει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη να λυθούν, ώστε να διατηρηθεί σταθερή η Ευρώπη. Σε αντίθετη περίπτωση, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να είναι συνεργάτης για άλλα διεθνή θέματα που ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ και αυτό είναι κάτι που κανείς δε θέλει στην πραγματικότητα.
Το άλλο ζήτημα είναι πως η Ευρώπη, ακόμα και περισσότερο από τις ΗΠΑ, θεωρείται προστάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της παγκόσμιας δημοκρατίας, και γι΄ αυτό η Κίνα θέλει να περιορίσει την ευρωπαϊκή επιρροή στη διεθνή πολιτική.
Και από ό,τι φαίνεται, ήδη αλλάζει η πολιτική της Γαλλίας απέναντι στη Ρωσία. Για άλλη μια φορά φαίνεται ότι η Ευρώπη απομακρύνεται από τις ΗΠΑ, κάνοντας πιο αδύναμη τη φωνή του δυτικού κόσμου στη διεθνή πολιτική και την αποτελεσματικότητα του δυτικού μοντέλου πολιτικής.
Παράλληλα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα, είχαν όλες δικτατορίες τις δεκαετίες του 60 και του 70. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αυτές οι χώρες έλαβαν βοήθεια από τις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα οι κυβερνήσεις τους. Επομένως οι λαοί σε αυτές τις χώρες διατηρούν μια καχυποψία απέναντι στις ΗΠΑ, γιατί είδαν τις ΗΠΑ να υποστηρίζουν τους δικτάτορες. Σε αυτές τις χώρες υπάρχει μια ισχυρή τάση αντιαμερικανισμού που μπορεί εύκολα να επανέλθει από τις μνήμες εκείνων των εποχών.
Ωστόσο η Ισπανία δουλεύει πολύ πιο στενά με την Αμερική τα τελευταία χρόνια και τελικά άρχισε να βλέπει όφελος. Και βέβαια δεν θα θέλαμε η οικονομική κρίση να μας γυρίσει πίσω στις εποχές της δυσπιστίας και της καχυποψίας.
Οι Κινέζοι βέβαια και οι Ρώσοι το βλέπουν σαν μεγάλη ευκαιρία, ώστε να αποδυναμώσουν τη Δύση. Όλα αυτά σχετίζονται με την πτώση της Δύσης και την άνοδο της Κίνας.
Ο Ομπάμα, όμως, ακύρωσε τη συνάντηση με τον Θαπατέρο...
Το ότι ο Ομπάμα ακύρωσε τη συνάντηση με τον Θαπατέρο ήταν λάθος και θα διορθωθεί. Βασικά επειδή θέλει να πιστεύει πως οι ισχυροί δεσμοί Ευρώπης και Αμερικής είναι δεδομένοι, αποφάσισε να πάει στην Ασία όπου υπάρχει το πραγματικό πρόβλημα. Η άνοδος της Κίνας στην Ασία είναι το αδύνατο σημείο και το βασικό του πρόβλημα. Να αποτρέψει δηλαδή τις αδύναμες χώρες να μπουν στον κύκλο επιρροής της Κίνα , από τη Βενεζουέλα μέχρι τη Ζιμπάμπουε. Δεν νομίζω ότι συνειδητοποίησε ότι έστελνε κάποιο μήνυμα στην Ευρώπη.
Βιογραφικό:
O Hilton Root είναι καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής του Πανεπιστημίου George Mason. Είναι εξειδικευμένος στους τομείς των διεθνών οικονομικών, της οικονομικής ανάπτυξης, της πολιτικής μεταρρύθμισης, καθώς και στις υποθέσεις στην περιοχή της Ασίας.
Υπηρέτησε την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως Εκτελεστικός Διευθυντής στην Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης και παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην Παγκόσμια Τράπεζα, στον ΟΟΣΑ στο US State Department,και στην Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID).
Έχει συνεισφέρει στην ενσωμάτωση των θεσμών στην αναπτυξιακή ατζέντα στην περιοχή της Ασίας, εγκαινίασε την ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών στη Σρι Λανκα (ως σύμβουλος του Προέδρου της χώρας), και ήταν ένας από τους εμπνευστές του Millennium Challenge Account κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Bush.
Έχει διδάξει στο University of Michigan, στο California Institute of Technology, στο University of Pennsylvania και στο Stanford University. Έχει γράψει 6 βιβλία και πάνω από 100 άρθρα. Έχει βραβευτεί με το Chester Higby Prize(1986), έχει κερδίσει το βραβείο καλύτερου βιβλίου (1995) από το τμήμα Οικονομικής Ιστορίας της Εταιρίας Ιστορίας Κοινωνικών Επιστημών για το βιβλίο του: “Fountain of Privilege Political Foundations of Markets in Old Regime France and England” ,καθώς και το βραβείο Charles H.Levine Award (1997) από την εταιρία Διεθνών Πολιτικών Επιστημών για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς.
Την άποψη ότι ενδεχόμενος δανεισμός της Ελλάδας από την Κίνα θα είναι καταστροφικός, καθώς αφενός προϋποθέτει κρυφά ανταλλάγματα και αφετέρου θα θέσει ουσιαστικά τη χώρα μας εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στη Voria.gr ο καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής του Πανεπιστημίου George Mason των ΗΠΑ και εξειδικευμένος στους τομείς των διεθνών οικονομικών, της οικονομικής ανάπτυξης και της πολιτικής μεταρρύθμισης, Hilton Root, ο οποίος αυτές τις μέρες επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, ο κ. Root διαπιστώνει σοβαρό πρόβλημα τόσο στην παραγωγική διάρθρωση της Ελλάδος όσο και στην προώθηση των ποιοτικών ελληνικών προϊόντων, ενώ εκφράζει την πεποίθηση ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει κόμβο καινοτομίας και τεχνολογίας στην ευρύτερη περιοχή.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην πόλη μας, ο κ. Root συναντήθηκε χθες με εκπροσώπους της οργάνωσης «Νέοι Επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης», ενώ σήμερα θα μιλήσει σε εκδήλωση του τμήματος MBA του αμερικανικού κολεγίου Ανατόλια.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα λιτότητας και οι αντιδράσεις από τους πολίτες είναι έντονες. Είναι στη σωστή κατεύθυνση τα μέτρα αυτά;
Δεν υπάρχει αναίμακτος τρόπος διαφυγής. Θεωρητικά θα υπήρχαν δύο επιλογές, η μια θα ήταν η υποτίμηση του νομίσματος και η άλλη ένα σχέδιο περιοριστικής πολιτικής, κάτι που η διεθνής κοινότητα επιθυμεί να δει, επειδή θέλει να σταματήσει το πρόβλημα εδώ. Συνεπώς δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή πέρα από τη λιτότητα, αφού η Ελλάδα, δεδομένου ότι είναι μέλος της ευρωζώνης, δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της.
Πάντως τα άλλα κράτη της ΕΕ δεν είναι πεπεισμένα πως η Ελλάδα θα μείνει σταθερή στα μέτρα λιτότητας, διότι θεωρούν πως θα υπάρξουν αντιδράσεις, οι άνθρωποι θα βγουν στους δρόμους ενώ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να πέσει η κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, πιστεύω ότι οι Αμερικανοί θα ήθελαν να αναλάβει δράση το ΔΝΤ, σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι είναι αντίθετοι, καθώς θεωρούν πως κάτι τέτοιο θα χαλάσει το προφίλ τους. Θέλουν μια ευρωπαϊκή λύση, αλλά δεν έχουν μια λύση. Δεν υπάρχει ένας μηχανισμός στην Ευρώπη σχεδιασμένος για να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα.
Την επόμενη ακριβώς ημέρα από την ανακοίνωση των νέων μέτρων, η Ελλάδα προχώρησε στην έκδοση ομολόγων, όμως το επιτόκιο ανήλθε σε 6,3%. Ασπάζεστε την άποψη ότι πρόκειται για κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος της Ελλάδας και του ευρώ;
Δεν μπορούν να υπάρξουν κερδοσκοπικές επιθέσεις, εκτός κι αν υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες που τις ευνοούν. Οι κερδοσκόποι ψάχνουν για ευκαιρίες. Εάν οι ευκαιρίες δεν υπάρχουν, δεν μπορούν τις εκμεταλλευτούν. Και νομίζω πως σε τέτοια περιβάλλοντα, όπου τα χρηματοοικονομικά θεμέλια καταρρέουν, οι κερδοσκόποι ποντάρουν σε μια σειρά από σενάρια, ορισμένα από τα οποία έχουν πολύ υψηλό κίνδυνο, όπως το να καταρρεύσει η κυβέρνηση. Έτσι, νομίζω πως οι πιθανότητες ήταν 1 προς 30 και τώρα είναι 1 προς 14, πράγμα που σημαίνει πως με λίγα χρήματα μπορείς να βγάλεις αρκετό κέρδος, εάν πέσει η κυβέρνηση…
Όσον αφορά στο κόστος του νέου δανείου, είναι πολύ υψηλό και αυτό στέλνει αρνητικά μηνύματα στην αγορά, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι ευάλωτη στις αγορές της Ευρώπης, αλλά και όλου του κόσμου. Όλοι σκέφτονται ότι η Ελλάδα έχει τα συγκεκριμένα προβλήματα και ίσως ακολουθήσει η Ισπανία ή η Πορτογαλία. Επομένως, κανείς δεν επενδύει σε αυτές τις χώρες και όλοι περιμένουν να δουν τι θα γίνει και όλο αυτό αυξάνει την πιθανότητα αρνητικού αποτελέσματος.
Ωστόσο, αν και το 6,3% είναι ένα υψηλό ποσοστό, υπάρχει κάποια αυτοπεποίθηση πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να αφήσει την ευρωζώνη να καταρρεύσει. Πάντως ο λόγος για τον οποίο είναι θυμωμένοι οι Ευρωπαίοι είναι ότι πιστεύουν ότι η Ελλάδα λειτουργεί σαν “τσαμπατζής”.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και πολλά δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, και ιδιαίτερα από τη Γερμανία.
Διάβασα κάποιες πηγές. Δεν κάλυψα βέβαια όλα τα δημοσιεύματα. Πάντως, νομίζω ότι είναι αρκετά ισορροπημένα τα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου και δεν νομίζω ότι υπάρχει ανθελληνική τάση στα διεθνή ΜΜΕ.
Σχετικά με τους Γερμανούς, πιστεύω ότι λειτουργούν έτσι, επειδή έχουν πιο αυστηρά στάνταρντς και περισσότερη ομοιομορφία, ενώ επιπλέον έχουν περισσότερα οφέλη από την ΕΕ. Παράλληλα, φοβούνται πως η Ελλάδα δεν είναι αξιόπιστη στις δημοσιονομικές της υποχρεώσεις, και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως η χώρα σας μπήκε στην ΕΕ με ψευδή στοιχεία και με τη βοήθεια εξειδικευμένων χρηματοοικονομικών μεθόδων.
Από την άλλη, υπάρχουν πολλά ελληνικά δημοσιεύματα που κατηγορούν τη Goldman Sachs ότι βοήθησε την Ελλάδα να δανειστεί δισεκατομμύρια ευρώ με μυστικότητα και συμβούλεψε την Αθήνα να προσφύγει σε έξυπνα λογιστικά και χρηματοπιστωτικά τεχνάσματα, με αποτέλεσμα να διογκωθεί το χρέος της χώρας.
Πάντα μπορεί να βρεθεί κάποιος διαμεσολαβητής στην παροχή χρηματοοικονομικών εργαλείων όπως τα swaps, οπότε εάν δεν ήταν η Goldman Sachs, θα εμφανιζόταν κάποια άλλη όπως η Lehman Brothers. Είναι απλά ο διαμεσολαβητής, διευκολύνει τη διακίνηση κεφαλαίων.
Οι Έλληνες δεν είναι οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τέτοιες μεθόδους, κι άλλες κυβερνήσεις το έκαναν, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία. Αυτό όμως ασφαλώς δεν αρέσει στους Γερμανούς και τους Γάλλους, που νιώθουν ότι κουβαλούν το βάρος, αλλά και στους Βρετανούς, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα διαφανές λογιστικό σύστημα και πολύ υψηλά πρότυπα δημόσιας λογοδοσίας.
Υποθετικά, εάν η Ελλάδα δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης, θα χειριζόταν αλλιώς αυτή την δύσκολη κατάσταση;
Η Ελλάδα είχε το ασθενέστερο νόμισμα στην Ευρώπη πριν την ΟΝΕ και η κεντρική τράπεζα είχε πολύ άσχημη φήμη. Ωστόσο υπήρχε η πεποίθηση πως εφόσον γινόταν μέλος της ΟΝΕ θα μπορούσε να προσεγγίσει τα ευρωπαϊκά στάνταρντ. Αλλά αυτό αποδεικνύεται τελικά πολύ πιο δύσκολο, επειδή κάποιες από τις υποθέσεις της ευρωπαϊκής κοινότητας δεν επαληθεύτηκαν λόγω της παγκόσμιας ύφεσης.
Παραδοσιακά σε μια αντίστοιχη κατάσταση, εάν η Ελλάδα διατηρούσε το νόμισμά της θα μπορούσε να το υποτιμήσει και να συγκρατούσε το ισοζύγιο πληρωμών μέσα από αυτό το μηχανισμό, παράγοντας περισσότερο και εισάγοντας νέα προϊόντα στο ισοζύγιο. Ωστόσο αυτό πλέον δεν μπορεί να γίνει, οπότε η Ελλάδα είναι κατά μία έννοια παγιδευμένη.
Αυτό ήταν γνωστό την εποχή που το ευρώ ήταν υπό διαπραγμάτευση, αλλά όλοι κοιτούσαν κατά βάση τη θετική πλευρά και τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν την παγκόσμια ύφεση και κάποιες από τις προβλέψεις τους αποδεικνύονται ανακριβείς. Αναπόφευκτα η Ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει πολύ σημαντικούς συμβιβασμούς και κάποιες μεγάλες αλλαγές, ώστε να βοηθηθούν χώρες που πρέπει να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις.
Στην Ελλάδα συζητείται έντονα ότι η χώρα θα πρέπει αναπόφευκτα πλέον να ενισχύσει την παραγωγικότητά της. Πόσο εύκολο είναι κάτι τέτοιο;
Χρειάζεται να βρεθεί το σημείο ισορροπίας. Από τη μία δεν πρέπει να αφεθεί η οικονομία να καταρρεύσει, αλλά από την άλλη δεν θέλουμε να στηρίζουμε επιχειρήσεις που δεν είναι πλέον ανταγωνιστικές.
Υπάρχουν πολλά προϊόντα στην Ελλάδα που είναι υψηλής ποιότητας και δεν είναι αρκετά καλά προωθημένα. Τα αγροτικά προϊόντα μπορείτε να τα προωθήσετε πολύ πιο αποτελεσματικά. Για παράδειγμα τα ελληνικά κρασιά, όπου δεν μπορείς να βρεις την ίδια ποικιλία σε δύο μαγαζιά. Υπάρχει πολύ αδύναμη αγορά και προώθηση. Οι επιχειρήσεις είναι κυρίως οικογενειακές και δραστηριοποιούνται τοπικά, δεν υπάρχει αρκετή συνεργασία, είναι δύσκολή η προμήθεια προϊόντων υψηλής ποιότητας επειδή είναι υποανάπτυκτα τα κανάλια διανομής.
Επίσης πολύ λίγα είναι όσα έχουν γίνει στον τομέα της τεχνολογίας, δεν ενθαρρύνονται οι νέες επιχειρήσεις, ενώ δεν υπάρχει και καλή υποδομή. Φυσικά, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν από πλευράς πολιτικής, για να βελτιωθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον και η ανταγωνιστικότητα. Άλλωστε πολλές καινοτόμες ιδέες προήλθαν από την ανάγκη αντιμετώπισης μιας κρίσης.
Έχοντας ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, πιστεύετε ότι η Θεσσαλονίκη ειδικότερα θα μπορούσε να διαδραματίσει μητροπολιτικό ρόλο στη Βαλκανική;
Η Θεσσαλονίκη έχει τη μεγάλη ευκαιρία να παίξει γεωστρατηγικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, καθώς στην παρούσα φάση τα Βαλκάνια δυναμώνουν και αναδομούνται. Όλοι οι παραγωγοί πρέπει να εντοπίσουν τις ειδικές τους ανάγκες στην προώθηση και τη διανομή. Παράλληλα είναι αναγκαία η εκπαίδευση του τοπικού πληθυσμού για να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές και να λειτουργήσουν τα νέα τεχνολογικά συστήματα.
Πρέπει να εντοπίσετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχετε και κανείς άλλος δε διαθέτει. Ξεκάθαρα η θέση της στη περιοχή των Βαλκανίων είναι το ίδιο το πλεονέκτημα. Αυτό θα προσφέρει περαιτέρω ευκαιρίες στην αγορά και εξαρτάται από τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν για την προώθηση της καινοτομίας τεχνολογίας στην περιοχή. Εάν δηλαδή οι κυβερνήσεις των Βαλκανίων θέλουν να αποκτήσουν προϊόντα υψηλής τεχνολογίας τότε θα πρέπει να το κάνουν στη Θεσσαλονίκη. Ίσως η γλώσσα αποτελέσει ένα εμπόδιο , ωστόσο η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν κόμβος για καινοτόμα σχέδια τεχνολογίας.
Παλαιότερα συμμετείχατε στην ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών στη Σρι Λανκα. Δεδομένης της εμπειρίας σας, πως θα μπορούσε η Ελλάδα να ανασυγκροτήσει τον δικό της δημόσιο τομέα;
Η κατάσταση στη Σρι Λάνκα και την Ελλάδα είναι συγκρίσιμες μα την έννοια ότι και οι δύο χώρες έχουν πολύ εκτεταμένο δημόσιο τομέα σε σχέση μα τον ιδιωτικό, και ο δημόσιος τομέας είναι ιδιαίτερα αναποτελεσματικός. Πολλές από τις θέσεις είναι περιττές και τα πράγματα γίνονται, χειρότερα καθώς δεν υπάρχουν τρόποι υποστήριξης.
Όμως η Κίνα επενέβη με πολύ χρήσιμο τρόπο στη Σρι Λάνκα. Έδωσε στην κυβέρνηση αρκετά χρήματα και απαίτησαν τη δημιουργία λιμανιού και αεροδρομίου που θα εξυπηρετούσαν και τα κινεζικά συμφέροντα. Η πολιτική αυτή είναι πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί με αυτό τον τρόπο η Κίνα απέκτησε μεγάλη επιρροή στην εξωτερική πολιτική της Σρι Λάνκα. Και το Ιράν επίσης αναμείχθηκε. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι φτωχές χώρες που είναι ευάλωτες και δεν θέλουν να συμμαζέψουν τα του οίκου τους, μπορούν να πάρουν χρήματα από την Κίνα άνευ όρων με αντίτιμο την άσκηση επιρροής. Και με αυτό το τρόπο δημιουργούνται στρατηγικά πλεονεκτήματα για την Κίνα, στην περιοχή του Ωκεανού. Αυτή είναι πραγματικά μία νέα μέθοδος, που ακολουθούν η Κίνα και το Ιράν, να υποστηρίζουν δηλαδή αδύναμες, τριτοκοσμικές κυβερνήσεις.
Λίγους μήνες πριν, φημολογείτο ότι και η Ελλάδα προτίθεται να πάρει κάποιο δάνειο από την Κίνα με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
Εάν η Κίνα αναμειγνυόταν στο ελληνικό ζήτημα θα έφερνε την Ελλάδα σε μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση από την υπόλοιπη Ευρώπη και αυτό πραγματικά θα μείωνε την ευρωπαϊκή συνοχή σε πολιτικά ζητήματα.
Για την Ελλάδα θα ήταν καταστροφή, γιατί έτσι θα έβγαινε από την Ευρώπη για πάντα. Δεν θα μπορούσε κανείς πια να την εμπιστευτεί. Οι Κινέζοι δεν πρόκειται να βοηθήσουν τη χώρα σας, επειδή την αγαπούν ή επειδή εκτιμούν τον αρχαίο της πολιτισμό της, σίγουρα θα θέλουν κάποιο αντάλλαγμα. Οι Κινέζοι, ωστόσο, δεν διαπραγματεύονται ανοιχτά, αρκετά θα συζητηθούν κρυφά. Για παράδειγμα οι Κινέζοι δομούν το ναυτικό τους και όλο το στρατιωτικό τους μηχανισμό. Αγοράζουν υποβρύχια, αγοράζουν αεροσκάφη, έτσι εάν τους δοθεί η ευκαιρία να επεκταθούν προς την Ελλάδα, μάλλον θα την εκμεταλλευτούν. Αυτό που θέλουν είναι πιο αδύναμη Ευρώπη, η οποία συνεπάγεται πιο αδύναμη Αμερική και η σημασία αυτού είναι πολύ μεγάλη.
Αυτό λοιπόν προσπαθούν να κερδίσουν. Θέλουν να κερδίσουν τη συμπάθεια του ελληνικού λαού σε άλλα θέματα όπως το ζήτημα των πυρηνικών, για το οποίο το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, καθώς και οι ΗΠΑ είναι εναντίον.
Πιστεύεται ότι αυτή η πιθανότητα δεν υφίσταται πλέον;
Η πιθανότητα εμπλοκής της Κίνας υπάρχει ακόμα, καθώς η Ευρώπη δεν μπορεί να βρει λύση και οι συστάσεις στο ΔΝΤ θα συνεπαγόταν περαιτέρω λιτότητα. Οπότε θα ήταν πολύ ελκυστικό σενάριο η εισροή χρημάτων από την Κίνα χωρίς όρους. Θα υπήρχαν βέβαια κάποιες ανεπίσημες προϋποθέσεις (στρατιωτικές βάσεις, κοινή πολιτική σε σχέση με τα πυρηνικά όπλα). Η Κίνα βλέπει κάθε αδυναμία των άλλων χωρών προς όφελός της, και η Ελλάδα βρίσκεται σε ευάλωτη θέση τώρα. Έτσι για τους Κινέζους αυτή θα ήταν μια καταπληκτική ευκαιρία.
Πώς κρίνετε ότι επηρεάζει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον η αλματώδης ανάπτυξη της Κίνας;
Υπάρχουν ιστορίες για επιχειρήσεις που καταστράφηκαν, επειδή επένδυσαν στην Κίνα αλλά δεν δημοσιοποιούνται, γιατί μόλις εισέλθουν στην Κίνα τα περιουσιακά τους στοιχεία είναι ευάλωτα. Η λύση είναι οι πολύ πιο στενές κατευθυντήριες οδηγίες για τη συμπεριφορά της Κίνας στις διεθνείς σχέσεις. Εάν δεν έχουν ένα εύκολα μετατρέψιμο νόμισμα, εάν δεν ακολουθήσουν πολιτική προστασίας της ιδιοκτησίας, εάν δεν παίζουν με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού, όπως οι υπόλοιποι δεν θα είναι ισότιμοι μέτοχοι στην αγορά.
Από ό,τι φαίνεται η προσδοκία τους είναι να αποκτήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά και να μη κερδίσει κανένας άλλος και γι΄ αυτό αντιγράφουν τις ιδέες των άλλων. Η άνοδος λοιπόν της Κίνας είναι ιδιαίτερα απειλητική για την παγκόσμια καινοτομία και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η συνέπεια όλου αυτού είναι η αδυναμία των ιδιωτικών επιχειρήσεων να επενδύσουν.
Είναι πολύ εύκολο για τους Κινέζους να αντιγράψουν και να παράγουν με χαμηλό κόστος και χαμηλή ποιότητα. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να προστατεύσουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας όταν πραγματοποιούν επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, γιατί οι Κινέζοι μπορούν να τα αντιγράψουν και αυτό μπορεί να αλλάξει τα κίνητρα επενδύσεων στην τεχνολογία. Αυτό μεταφράζεται σε λιγότερες ιδιωτικές επενδύσεις στην τεχνολογία. Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή στο παγκόσμιο περιβάλλον, οι Κινέζοι δεν παίζουν με τους ίδιους κανόνες.
Σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, ποια είναι η στάση των ΗΠΑ;
Στις ΗΠΑ υπάρχει έντονη ανησυχία πως η Ευρώπη θα χάσει το ενδιαφέρον της για άλλα διεθνή θέματα, όπως η άνοδος της Κίνας και η διεθνής τρομοκρατία. Και επιπλέον υπάρχει η ανησυχία πως αυτή η κατάσταση θα δώσει την ευκαιρία στη Ρωσία και τη Κίνα να αυξήσουν την επιρροή τους στην Ευρώπη.
Νομίζω πως η Αμερική θέλει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη να λυθούν, ώστε να διατηρηθεί σταθερή η Ευρώπη. Σε αντίθετη περίπτωση, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να είναι συνεργάτης για άλλα διεθνή θέματα που ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ και αυτό είναι κάτι που κανείς δε θέλει στην πραγματικότητα.
Το άλλο ζήτημα είναι πως η Ευρώπη, ακόμα και περισσότερο από τις ΗΠΑ, θεωρείται προστάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της παγκόσμιας δημοκρατίας, και γι΄ αυτό η Κίνα θέλει να περιορίσει την ευρωπαϊκή επιρροή στη διεθνή πολιτική.
Και από ό,τι φαίνεται, ήδη αλλάζει η πολιτική της Γαλλίας απέναντι στη Ρωσία. Για άλλη μια φορά φαίνεται ότι η Ευρώπη απομακρύνεται από τις ΗΠΑ, κάνοντας πιο αδύναμη τη φωνή του δυτικού κόσμου στη διεθνή πολιτική και την αποτελεσματικότητα του δυτικού μοντέλου πολιτικής.
Παράλληλα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα, είχαν όλες δικτατορίες τις δεκαετίες του 60 και του 70. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αυτές οι χώρες έλαβαν βοήθεια από τις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα οι κυβερνήσεις τους. Επομένως οι λαοί σε αυτές τις χώρες διατηρούν μια καχυποψία απέναντι στις ΗΠΑ, γιατί είδαν τις ΗΠΑ να υποστηρίζουν τους δικτάτορες. Σε αυτές τις χώρες υπάρχει μια ισχυρή τάση αντιαμερικανισμού που μπορεί εύκολα να επανέλθει από τις μνήμες εκείνων των εποχών.
Ωστόσο η Ισπανία δουλεύει πολύ πιο στενά με την Αμερική τα τελευταία χρόνια και τελικά άρχισε να βλέπει όφελος. Και βέβαια δεν θα θέλαμε η οικονομική κρίση να μας γυρίσει πίσω στις εποχές της δυσπιστίας και της καχυποψίας.
Οι Κινέζοι βέβαια και οι Ρώσοι το βλέπουν σαν μεγάλη ευκαιρία, ώστε να αποδυναμώσουν τη Δύση. Όλα αυτά σχετίζονται με την πτώση της Δύσης και την άνοδο της Κίνας.
Ο Ομπάμα, όμως, ακύρωσε τη συνάντηση με τον Θαπατέρο...
Το ότι ο Ομπάμα ακύρωσε τη συνάντηση με τον Θαπατέρο ήταν λάθος και θα διορθωθεί. Βασικά επειδή θέλει να πιστεύει πως οι ισχυροί δεσμοί Ευρώπης και Αμερικής είναι δεδομένοι, αποφάσισε να πάει στην Ασία όπου υπάρχει το πραγματικό πρόβλημα. Η άνοδος της Κίνας στην Ασία είναι το αδύνατο σημείο και το βασικό του πρόβλημα. Να αποτρέψει δηλαδή τις αδύναμες χώρες να μπουν στον κύκλο επιρροής της Κίνα , από τη Βενεζουέλα μέχρι τη Ζιμπάμπουε. Δεν νομίζω ότι συνειδητοποίησε ότι έστελνε κάποιο μήνυμα στην Ευρώπη.
Βιογραφικό:
O Hilton Root είναι καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής του Πανεπιστημίου George Mason. Είναι εξειδικευμένος στους τομείς των διεθνών οικονομικών, της οικονομικής ανάπτυξης, της πολιτικής μεταρρύθμισης, καθώς και στις υποθέσεις στην περιοχή της Ασίας.
Υπηρέτησε την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως Εκτελεστικός Διευθυντής στην Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης και παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην Παγκόσμια Τράπεζα, στον ΟΟΣΑ στο US State Department,και στην Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID).
Έχει συνεισφέρει στην ενσωμάτωση των θεσμών στην αναπτυξιακή ατζέντα στην περιοχή της Ασίας, εγκαινίασε την ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών στη Σρι Λανκα (ως σύμβουλος του Προέδρου της χώρας), και ήταν ένας από τους εμπνευστές του Millennium Challenge Account κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Bush.
Έχει διδάξει στο University of Michigan, στο California Institute of Technology, στο University of Pennsylvania και στο Stanford University. Έχει γράψει 6 βιβλία και πάνω από 100 άρθρα. Έχει βραβευτεί με το Chester Higby Prize(1986), έχει κερδίσει το βραβείο καλύτερου βιβλίου (1995) από το τμήμα Οικονομικής Ιστορίας της Εταιρίας Ιστορίας Κοινωνικών Επιστημών για το βιβλίο του: “Fountain of Privilege Political Foundations of Markets in Old Regime France and England” ,καθώς και το βραβείο Charles H.Levine Award (1997) από την εταιρία Διεθνών Πολιτικών Επιστημών για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς.