Τη φορολόγηση των εμπόρων με κλιμακούμενους και όχι κατ’ αποκοπή συντελεστές περιλαμβάνουν οι προτάσεις της Ομοσπονδίας Εμπορικών Συλλόγων Θεσσαλίας για το φορολογικό.
Τη φορολόγηση των εμπόρων με κλιμακούμενους και όχι κατ’ αποκοπή συντελεστές περιλαμβάνουν οι προτάσεις της Ομοσπονδίας Εμπορικών Συλλόγων Θεσσαλίας για το φορολογικό. Σύμφωνα με την Ο.Ε.Σ.Θ. το υφιστάμενο φορολογικό σύστημα στην χώρα μας παρουσιάζει μια παθογένεια της οποίας τα βασικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:
Παρατηρείται μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή, το ακριβές μέγεθος της οποίας δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί αλλά που όλοι, κράτος και πολίτες, βιώνουν άμεσα το πόσο εκτεταμένο είναι το φαινόμενο. Το φαινόμενο λειτουργεί αρνητικά από πολλές πλευρές, μερικές από τις οποίες είναι.
Στερεί από την Πολιτεία τα αναγκαία μέσα για την άσκηση πολιτικών στον τομέα της Υγείας, της Πρόνοιας της Παιδείας αλλά και για την τόνωση της ανάπτυξης.
Δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας σε όσους εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η αίσθηση περί ύπαρξης Κράτους Δικαίου με ότι αυτό συνεπάγεται για την συμμετοχή του πολίτη στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Βλάπτει τις επιχειρήσεις εκείνες που λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους και έτσι είναι υποχρεωμένες να ανταγωνισθούν με επιχειρήσεις χαμηλού κόστους που το επιτυγχάνουν λόγω φοροδιαφυγής.
Στερεί την δυνατότητα εντοπισμού αλλά και αποτελεσματικής στήριξης όσων είναι πραγματικά οικονομικά αδύνατοι. Η αναλογία έμμεσων και άμεσων φόρων είναι υπέρ των έμμεσων φόρων, κάτι που δεν συμβάλλει στη φορολογική δικαιοσύνη αφού ο έμμεσος φόρος δε διαφοροποιείται ανάλογα με το εισόδημα το πολίτη. Συγκεκριμένα τα έσοδα από την άμεση φορολογία ανέρχονται στο 4,6% του Α.Ε.Π. την στιγμή που στην Ε.Ε. Είναι 9,2%, ενώ τα έσοδα από την έμμεση φορολογία και τα έσοδα των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, ανέρχονται σε 26,8% του Α.Ε.Π. όταν στην Ε.Ε. Είναι 30,7% .
Η φορολογική νομοθεσία είναι περίπλοκη, δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη, μεταβάλλεται και συχνά θεσμοθετείται χωρίς επίγνωση των τρόπων που θα βρουν κάποιοι φορολογούμενοι για να την καταστρατηγήσουν. Επίσης περιλαμβάνει πολλούς φόρους και επιβαρύνσεις μικρής απόδοσης που όμως δημιουργούν σημαντικά βάρη στις επιχειρήσεις αλλά και στην δημόσια διοίκηση για την συλλογή τους. Τα φαινόμενα αυτά ευνοούν τη δημιουργία αθέμιτων συναλλαγών μεταξύ φορολογουμένων και φορο- ελεγκτικών αρχών.
Ο σχεδιασμός της φορολογικής πολιτικής γίνεται πολλές φορές χωρίς διαβούλευση και με τρόπο που αγνοεί τις επιπτώσεις που τα όποια μέτρα θα έχουν στην αγορά. Η έλλειψη αξιολόγησης για τις επιπτώσεις που τα μέτρα αυτά μπορούν να έχουν συχνά οδηγεί α) σε παρενέργειες αρνητικές για την οικονομία, όπως επιβάρυνση του πληθωρισμού, μείωση της αγοραστικής κίνησης και β) σε έσοδα λιγότερα από τα προγραμματισθέντα, αφού περιορίζεται η έκταση των συναλλαγών (είτε πραγματικά είτε φαινομενικά) και άρα, η φορολογητέα ύλη. Αυτή τη φορά φαίνεται ότι θα ξεκινήσουμε με διαβούλευση, ασχέτως αν κάποιοι έχουν βαρεθεί πριν αρχίσει.
Η Ο.Ε.Σ.Θ. επισημαίνει ότι η πορεία για την δημιουργία ενός φορολογικού πλαισίου που θα ξεφεύγει από τα αρνητικά αυτά συμπτώματα και θα διασφαλίζει με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα αναγκαία δημοσιονομικά έσοδα θα πρέπει να περιλαμβάνει μια δέσμη πολιτικών και μέτρων που θα προωθούν και θα υλοποιηθούν παράλληλα:
α. Ως προς το περιεχόμενο των φορολογικών βαρών:
Το φορολογητέο εισόδημα θα πρέπει να προστίθεται στο συνολικό ατομικό εισόδημα και να φορολογείται με κλιμακούμενους συντελεστές και όχι με κατ΄ αποκοπή συντελεστές. Έτσι θα διασφαλίζεται η προοδευτικότητα της φορολόγησης και η σύνδεση της φορολογικής επιβάρυνσης με την φοροδοτική ικανότητα του κάθε πολίτη.
Οι φορολογικές απαλλαγές θα πρέπει να πάψουν να χρησιμοποιούνται ως μέσο ενίσχυσης ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων. Όταν υπάρχει ανάγκη τέτοιας ενίσχυσης, θα πρέπει να ακολουθείται συγκεκριμένη πολιτική και όχι πολιτική φοροαπαλλαγών που οδηγεί σε στρεβλώσεις και δυσχεραίνει το δημοσιονομικό προγραμματισμό.
Η ονομαστική αύξηση του εισοδήματος των φορολογουμένων δεν θα πρέπει να συνεπάγεται μετάβαση σε ανώτερο φορολογικό συντελεστή. Είναι ανάγκη οι φορολογικοί συντελεστές να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με το ύψος του πληθωρισμού.
β. Ως προς τον εντοπισμό της φορολογητέας ύλης:
Ένα σημαντικό μέρος της φοροδιαφυγής στην χώρα μας συνδυάζεται με το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας. Είναι αναγκαία η συνδυασμένη ενεργοποίηση των φορολογικών μηχανισμών του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και του Ι.Κ.Α. Προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας.
Θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια και αξιοκρατία στην στελέχωση των ελεγκτικών μηχανισμών. Η τοποθέτηση σε τέτοιες κρίσιμες θέσεις θα πρέπει να προϋποθέτει εξονυχιστική καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης του τοποθετούμενου και τακτική παρακολούθηση της μετέπειτα εξέλιξή της.
Η διαδικασία ελέγχου θα πρέπει να αντικειμενικοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε αντιστάθμισμα, θα πρέπει να δοθεί δικαίωμα προσφυγής του φορολογούμενου σε επιτροπές όπου θα μετέχουν και εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων.
Τα πρόστιμα, οι προσαυξήσεις θα πρέπει να συνδεθούν με ουσιαστικές παραβιάσεις της φορολογικής νομοθεσίας και να αποσυνδεθούν από παρατυπίες που καμία ουσιαστική παρανομία δεν υποκρύπτουν. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα και ο πιο νόμιμος φορολογούμενος φοβάται το φορολογικό έλεγχο λόγω του κινδύνου εντοπισμού τυπικών παραβάσεων.
Υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης εξειδικευμένων πολιτικών σε ορισμένους τομείς όπου παρατηρείται η εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Στους τομείς αυτούς θα πρέπει να δραστηριοποιούνται εξειδικευμένα ελεγκτικά όργανα, να συντονίζονται όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες και να αξιοποιούνται και τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας και μεταφορών. (π.χ. αγροτικά προϊόντα, προϊόντα μαϊμού, καύσιμα, παρεμπόριο κ.α.)
Οι πολίτες θα πρέπει να γίνουν ενεργά υποκείμενα στην προσπάθεια περιστολής της φοροδιαφυγής. Έτσι, θα πρέπει να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα για να ζητούνται αποδείξεις αλλά και πραγματικές διασφαλίσεις για την καταγγελία παρανομιών από μέρους των ελεγκτικών οργάνων.
Για τη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ κράτους και φορολογούμενου απαιτούνται συμμετρικές διατάξεις για τις επιβαρύνσεις στις καθυστερημένες καταβολές ως προς τις προθεσμίες (επιβάλλονται τοκογλυφικές επιβαρύνσεις από την μια, με ταχεία και έντοκη επιστροφή των ποσών και από την άλλη αναφορικά με τα ποσά που οφείλει το κράτος επικρατεί μηδενική ευθύνη σήμερα).
Δυνατότητα αυτοδίκαιου συμψηφισμού πιστωτικών και χρεωστικών ποσών ανεξαρτήτου φορολογικού αντικειμένου.
Παρατηρείται μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγή, το ακριβές μέγεθος της οποίας δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί αλλά που όλοι, κράτος και πολίτες, βιώνουν άμεσα το πόσο εκτεταμένο είναι το φαινόμενο. Το φαινόμενο λειτουργεί αρνητικά από πολλές πλευρές, μερικές από τις οποίες είναι.
Στερεί από την Πολιτεία τα αναγκαία μέσα για την άσκηση πολιτικών στον τομέα της Υγείας, της Πρόνοιας της Παιδείας αλλά και για την τόνωση της ανάπτυξης.
Δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας σε όσους εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η αίσθηση περί ύπαρξης Κράτους Δικαίου με ότι αυτό συνεπάγεται για την συμμετοχή του πολίτη στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Βλάπτει τις επιχειρήσεις εκείνες που λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους και έτσι είναι υποχρεωμένες να ανταγωνισθούν με επιχειρήσεις χαμηλού κόστους που το επιτυγχάνουν λόγω φοροδιαφυγής.
Στερεί την δυνατότητα εντοπισμού αλλά και αποτελεσματικής στήριξης όσων είναι πραγματικά οικονομικά αδύνατοι. Η αναλογία έμμεσων και άμεσων φόρων είναι υπέρ των έμμεσων φόρων, κάτι που δεν συμβάλλει στη φορολογική δικαιοσύνη αφού ο έμμεσος φόρος δε διαφοροποιείται ανάλογα με το εισόδημα το πολίτη. Συγκεκριμένα τα έσοδα από την άμεση φορολογία ανέρχονται στο 4,6% του Α.Ε.Π. την στιγμή που στην Ε.Ε. Είναι 9,2%, ενώ τα έσοδα από την έμμεση φορολογία και τα έσοδα των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, ανέρχονται σε 26,8% του Α.Ε.Π. όταν στην Ε.Ε. Είναι 30,7% .
Η φορολογική νομοθεσία είναι περίπλοκη, δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη, μεταβάλλεται και συχνά θεσμοθετείται χωρίς επίγνωση των τρόπων που θα βρουν κάποιοι φορολογούμενοι για να την καταστρατηγήσουν. Επίσης περιλαμβάνει πολλούς φόρους και επιβαρύνσεις μικρής απόδοσης που όμως δημιουργούν σημαντικά βάρη στις επιχειρήσεις αλλά και στην δημόσια διοίκηση για την συλλογή τους. Τα φαινόμενα αυτά ευνοούν τη δημιουργία αθέμιτων συναλλαγών μεταξύ φορολογουμένων και φορο- ελεγκτικών αρχών.
Ο σχεδιασμός της φορολογικής πολιτικής γίνεται πολλές φορές χωρίς διαβούλευση και με τρόπο που αγνοεί τις επιπτώσεις που τα όποια μέτρα θα έχουν στην αγορά. Η έλλειψη αξιολόγησης για τις επιπτώσεις που τα μέτρα αυτά μπορούν να έχουν συχνά οδηγεί α) σε παρενέργειες αρνητικές για την οικονομία, όπως επιβάρυνση του πληθωρισμού, μείωση της αγοραστικής κίνησης και β) σε έσοδα λιγότερα από τα προγραμματισθέντα, αφού περιορίζεται η έκταση των συναλλαγών (είτε πραγματικά είτε φαινομενικά) και άρα, η φορολογητέα ύλη. Αυτή τη φορά φαίνεται ότι θα ξεκινήσουμε με διαβούλευση, ασχέτως αν κάποιοι έχουν βαρεθεί πριν αρχίσει.
Η Ο.Ε.Σ.Θ. επισημαίνει ότι η πορεία για την δημιουργία ενός φορολογικού πλαισίου που θα ξεφεύγει από τα αρνητικά αυτά συμπτώματα και θα διασφαλίζει με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα αναγκαία δημοσιονομικά έσοδα θα πρέπει να περιλαμβάνει μια δέσμη πολιτικών και μέτρων που θα προωθούν και θα υλοποιηθούν παράλληλα:
α. Ως προς το περιεχόμενο των φορολογικών βαρών:
Το φορολογητέο εισόδημα θα πρέπει να προστίθεται στο συνολικό ατομικό εισόδημα και να φορολογείται με κλιμακούμενους συντελεστές και όχι με κατ΄ αποκοπή συντελεστές. Έτσι θα διασφαλίζεται η προοδευτικότητα της φορολόγησης και η σύνδεση της φορολογικής επιβάρυνσης με την φοροδοτική ικανότητα του κάθε πολίτη.
Οι φορολογικές απαλλαγές θα πρέπει να πάψουν να χρησιμοποιούνται ως μέσο ενίσχυσης ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων. Όταν υπάρχει ανάγκη τέτοιας ενίσχυσης, θα πρέπει να ακολουθείται συγκεκριμένη πολιτική και όχι πολιτική φοροαπαλλαγών που οδηγεί σε στρεβλώσεις και δυσχεραίνει το δημοσιονομικό προγραμματισμό.
Η ονομαστική αύξηση του εισοδήματος των φορολογουμένων δεν θα πρέπει να συνεπάγεται μετάβαση σε ανώτερο φορολογικό συντελεστή. Είναι ανάγκη οι φορολογικοί συντελεστές να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με το ύψος του πληθωρισμού.
β. Ως προς τον εντοπισμό της φορολογητέας ύλης:
Ένα σημαντικό μέρος της φοροδιαφυγής στην χώρα μας συνδυάζεται με το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας. Είναι αναγκαία η συνδυασμένη ενεργοποίηση των φορολογικών μηχανισμών του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και του Ι.Κ.Α. Προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας.
Θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια και αξιοκρατία στην στελέχωση των ελεγκτικών μηχανισμών. Η τοποθέτηση σε τέτοιες κρίσιμες θέσεις θα πρέπει να προϋποθέτει εξονυχιστική καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης του τοποθετούμενου και τακτική παρακολούθηση της μετέπειτα εξέλιξή της.
Η διαδικασία ελέγχου θα πρέπει να αντικειμενικοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε αντιστάθμισμα, θα πρέπει να δοθεί δικαίωμα προσφυγής του φορολογούμενου σε επιτροπές όπου θα μετέχουν και εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων.
Τα πρόστιμα, οι προσαυξήσεις θα πρέπει να συνδεθούν με ουσιαστικές παραβιάσεις της φορολογικής νομοθεσίας και να αποσυνδεθούν από παρατυπίες που καμία ουσιαστική παρανομία δεν υποκρύπτουν. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα και ο πιο νόμιμος φορολογούμενος φοβάται το φορολογικό έλεγχο λόγω του κινδύνου εντοπισμού τυπικών παραβάσεων.
Υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης εξειδικευμένων πολιτικών σε ορισμένους τομείς όπου παρατηρείται η εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Στους τομείς αυτούς θα πρέπει να δραστηριοποιούνται εξειδικευμένα ελεγκτικά όργανα, να συντονίζονται όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες και να αξιοποιούνται και τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας και μεταφορών. (π.χ. αγροτικά προϊόντα, προϊόντα μαϊμού, καύσιμα, παρεμπόριο κ.α.)
Οι πολίτες θα πρέπει να γίνουν ενεργά υποκείμενα στην προσπάθεια περιστολής της φοροδιαφυγής. Έτσι, θα πρέπει να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα για να ζητούνται αποδείξεις αλλά και πραγματικές διασφαλίσεις για την καταγγελία παρανομιών από μέρους των ελεγκτικών οργάνων.
Για τη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ κράτους και φορολογούμενου απαιτούνται συμμετρικές διατάξεις για τις επιβαρύνσεις στις καθυστερημένες καταβολές ως προς τις προθεσμίες (επιβάλλονται τοκογλυφικές επιβαρύνσεις από την μια, με ταχεία και έντοκη επιστροφή των ποσών και από την άλλη αναφορικά με τα ποσά που οφείλει το κράτος επικρατεί μηδενική ευθύνη σήμερα).
Δυνατότητα αυτοδίκαιου συμψηφισμού πιστωτικών και χρεωστικών ποσών ανεξαρτήτου φορολογικού αντικειμένου.