του Αλέξανδρου Μητάκη
mitakis@voria.gr
Πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν; Από τι αποτελείται η ύλη; Πώς λειτουργεί ο επιταχυντής αδρονίων του CERN στη Γενεύη; Τι είναι το σωματίδιο Χιγκς ή αλλιώς «σωματιδίου του Θεού»;
Απαντήσεις σε αυτά αλλά και σε άλλα θεμελιώδη ερωτήματα υπόσχεται να δώσει η διαδραστική έκθεση του CERN, που φιλοξενείται στο περίπτερο 14 της 79ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ). H έκθεση, που γιορτάζει τα 60 χρόνια λειτουργίας του CERN και τα 40 χρόνια συνεργασίας και προσφοράς του ΑΠΘ στην έρευνα για το τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang), έχει προκαλέσει το μεγάλο ενδιαφέρον των επισκεπτών της ΔΕΘ, που έρχονται κοντά στα μεγάλα μυστήρια της ύλης και της δημιουργίας του σύμπαντος.
Η έκθεση αποτελείται από πέντε ζώνες, που συνδέονται με μικρά τούνελ. Ο επισκέπτης εισέρχεται στο τούνελ εισόδου, που ανοίγει τον δρόμο για το ταξίδι εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν, τότε που δημιουργήθηκαν τα πάντα από το τίποτα, στον χρόνο της Μεγάλης Έκρηξης. Ακολουθεί το Θέατρο του Big Bang, όπου οι επισκέπτες αντικρίζουν το απόλυτο κενό και μέσα από ένα πεντάλεπτο οπτικοακουστικό θέαμα μαθαίνουν για την εξέλιξη του σύμπαντος, από τις πρώτες στιγμές της δημιουργίας έως και σήμερα.
Προχωρώντας ο επισκέπτης του περιπτέρου φτάνει στη ζώνη των σωματιδίων, όπου λαμβάνει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως “τι είναι τα σωματίδια και πόσο μεγάλα είναι;”. Τρία διαδραστικά παιχνίδια προσκαλούν τους επισκέπτες να ανακαλύψουν τη σχέση ενέργειας-μάζας, ενώ ένα διασκεδαστικό βίντεο δείχνει πώς τα σωματίδια αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Στη συνέχεια ο επισκέπτης φτάνει στη λεγόμενη αίθουσα μυστηρίου, όπου παρουσιάζονται μερικά από τα πλέον δυσεπίλυτα μυστήρια του σύμπαντος. Μαθηματικές φόρμουλες ζωγραφισμένες στους τοίχους της αίθουσας παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες διαχρονικά επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα, ενώ διαδραστικά πάνελ δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να ακούσει τους συλλογισμούς των επιστημόνων για τα σημαντικότερα μυστήρια του κόσμου.
Η περιήγηση συνεχίζεται με την «επίσκεψη» στο ερευνητικό εργαστήριο του CERN, όπου για 60 χρόνια διενεργείται η μεγαλύτερη στην ιστορία προσπάθεια για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα «πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος». Στην αίθουσα, εκτός από ένα γραφικό που δείχνει τη διαδρομή των σωματιδίων μέσα στους επιταχυντές, υπάρχει και ένα ομοίωμα, σε πραγματική κλίμακα, μέρους του μαγνήτη που χρησιμοποιείται στον επιταχυντή του CERN. Σε μια οθόνη παίζεται ένα βίντεο με αναφορές από την εγκατάσταση του μεγάλου επιταχυντή και των τεσσάρων ανιχνευτών, ενώ χάρη ένα διαδραστικό πάνελ δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει ιστορίες για τις τεχνικές υπερβάσεις που πραγματοποιήθηκαν στο CERN.
Στην τελευταία ζώνη του περιπτέρου δίνονται εξηγήσεις για το πώς η επιστημονική έρευνα έχει γεννήσει τις τεχνολογικές εφαρμογές που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Δύο διαδραστικά συστήματα πολλαπλής αφής απεικονίζουν μια μεγάλη γκάμα τεχνολογιών, που δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να μάθει σε ποια θεμελιακή έρευνα του παρελθόντος βασίζονται οι εφαρμογές που χρησιμοποιούμε σήμερα.