Του Γιάννη Μαγκριώτη*
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κάτι δεν κάνει καλά η κυβέρνηση και μπορεί να κοστίσει ακριβά αύριο.
Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, έχει αλλάξει τις δημόσιες τοποθετήσεις της απέναντι στην Ελλάδα.
Οι θέσεις της είναι αναθεωρητικές, τις εκφράζει συνεχώς και με επιθετικό τρόπο και όχι μόνο σε τουρκικό έδαφος. Παραβιάζει κυριαρχικά μας δικαιώματα στον θαλάσσιο και εναέριο χώρο, δεσμεύει, κατά παράβαση του μνημονίου Παπούλια - Γιλμάζ του 1988, μεγάλες θαλάσσιες περιοχές για επιθετικές στρατιωτικές ασκήσεις και για πολύ χρόνο στα διεθνή θαλάσσια ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, εμποδίζοντας ακόμη και τη διεθνή ναυσιπλοΐα, δηλώνοντας μάλιστα με θράσος ότι ετοιμάζεται για να εμποδίσει, ακόμη και με τη χρήση βίας, τις προσπάθειες της Ελλάδας και της Κύπρου να αξιοποιήσουν τους υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στη δική τους ΑΟΖ.
Οι αξιωματούχοι της προβάλλουν την αναθεωρητική πολιτική τους και στις επισκέψεις τους στην Ελλάδα και μάλιστα στις κοινές δηλώσεις με τους Έλληνες αξιωματούχους, με χαρακτηριστικότερη τη δήλωση Ερντογάν, στο Προεδρικό Μέγαρο στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2017, όπου έθεσε, σε απευθείας μετάδοση, την ανάγκη αναθεώρησης της συνθήκης της Λοζάνης. Όσο ήταν ο Καμμένος στην κυβέρνηση, με τα υπερφίαλα tweets του, ακολουθούσε την επιθετική ρητορική της Άγκυρας. Όμως ούτε τότε ούτε και τώρα η κυβέρνηση πρόβαλε και δεν προβάλλει με πειστικότητα τα ελληνικά συμφέροντα. Ακόμη χειρότερα, όμως, οι Έλληνες κυβερνητικοί εκπρόσωποι αποδέχονται αντικειμενικά τη νέα τουρκική πολιτική, όταν αρκούνται να απαντούν μόνο με την παραδοσιακή θέση της χώρας μας, ενώ η Άγκυρα μεταβάλλει τα δεδομένα. Σήμερα δεν αρκεί η παλιά απάντηση πως «η επίλυση των διμερών προβλημάτων πρέπει να γίνει με βάση το διεθνές δίκαιο».
Η Ελλάδα πρέπει να υπερασπιστεί την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, αποκαλύπτοντας όμως και τους κινδύνους της αναθεωρητικής στρατηγικής της Τουρκίας.
Τη στρατηγική αυτήν η Άγκυρα την εφαρμόζει με στρατιωτικά μέσα απέναντι στη διαλυμένη Συρία. Με πρόσχημα την ασφάλειά της από τους «Κούρδους τρομοκράτες» της Συρίας έχει εισβάλει και επιδιώκει να δημιουργήσει μια κατεχόμενη ζώνη κατά μήκος των συνόρων της με τη Συρία, ενάντια ακόμη και στην θέληση τόσο της Ρωσίας όσο και των ΗΠΑ.
Άλλωστε να θυμίσω ότι, επικαλούμενη λόγους ασφάλειας, κατέλαβε και προσάρτησε στη συνέχεια την περιοχή της Αλεξανδρέττας το 1939 και φυσικά εισέβαλε το 1974 και κατέχει παράνομα το 40% της Κύπρου.
Η κυβέρνηση κάνει καλά και δεν εμπλέκεται στη στρατηγική της έντασης που επιδιώκει η Τουρκία για να μεταβάλει το πεδίο διαπραγμάτευσης εισάγοντας την παράμετρο της ισχύος, το οποίο θεωρεί ότι την ευνοεί.
Διαπράττει όμως μεγάλο λάθος με τη στάση και την ηττοπάθεια που δείχνει, γιατί επιτρέπει στην Άγκυρα να δημιουργεί de facto κλίμα αποδοχής των αναθεωρητικών επιλογών της στη διεθνή κοινότητα και στρεβλώνει το πλαίσιο των διμερών σχέσεων και γεωπολιτικών συσχετισμών στην ευρύτερη περιοχή.
Η Τουρκία, τα τελευταία 15 χρόνια, είναι αλήθεια ότι έχει δημιουργήσει πρόσθετη ισχύ σε κρίσιμα πεδία, όπως το οικονομικό, το πληθυσμιακό, το στρατιωτικό και το πολιτιστικό-θρησκευτικό, σε αντίθεση με τη χώρα μας που έχασε ισχύ σε πολλά πεδία λόγω της πολύπλευρης κρίσης. Όμως και τώρα η χώρα μας δεν έχει χάσει την ισχύ της, ιδιαίτερα με τις ισχυρές συμμαχίες της τόσο στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, όσο και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μετά το 2010.
Συνεπώς πρέπει και μπορεί με εθνική συνεννόηση να αλλάξει τη στρατηγική της, διαφορετικά θα συνεχίσουμε να στέλνουμε λάθος μηνύματα τόσο προς την Άγκυρα όσο και προς τους φίλους και συμμάχους μας, αλλά και τη διεθνή κοινότητα και κάποια στιγμή μπορεί να μας κοστίσει.
Μπορεί σήμερα να μην υπάρχουν οι προϋποθέσεις για λύσεις συμβατές με το διεθνές δίκαιο των προβλημάτων με την Τουρκία, δεν πρέπει όμως να έχουμε απώλειες λόγω λανθασμένων εκτιμήσεων στο διπλωματικό επίπεδο που αύριο μπορεί να οδηγήσουν σε νέες εθνικές περιπέτειες.
Η Ελλάδα μπορεί σε βάθος δεκαετίας και αν υπάρξει εθνική συνεννόηση και σωστές επιλογές να είναι σε πολύ πιο ισχυρή θέση, ικανή να επιβάλει τις σωστές λύσεις.
*Ο Γιάννης Μαγκριώτης είναι συντονιστής της Πρωτοβουλίας για τη Νέα Σοσιαλδημοκρατία και πρώην υφυπουργός Υποδομών του ΠΑΣΟΚ