Η Κάστερ Σεμένια, η Νοτιοαφρικανή Ολυμπιονίκης δρομέας, κέρδισε την προσφυγή που είχε υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για τον τερματισμό των “διακριτικών” ορίων τεστοστερόνης που επιβάλλονται στις αθλήτριες, ανακοίνωσε το ΕΔΑΔ την Τρίτη.
Η Σεμένια είναι υπερανδρογονική – που σημαίνει ότι έχει από τη φύση της υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης – και αγωνιζόταν κατά των κανόνων που εισήγαγε το 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Στίβου – ο οργανισμός που διοικεί τον στίβο – ο οποίος ρυθμίζει τα επίπεδα της ορμόνης στις αθλήτριες.
Στην απόφασή του, το ΕΔΔΑ ανέφερε ότι υπήρξε “παραβίαση της απαγόρευσης των διακρίσεων σε συνδυασμό με το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, καθώς και παραβίαση του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής”.
Η Σεμένια κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στα 800 μέτρα τόσο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 όσο και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016, αλλά οι νέοι κανόνες σήμαιναν ότι θα έπρεπε να λάβει φάρμακα που μειώνουν την τεστοστερόνη προκειμένου να αγωνιστεί διεθνώς σε αποστάσεις μεταξύ 400 μέτρων και ενός μιλίου – κάτι που αρνήθηκε να κάνει. Δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί το στέμμα της στα 800μ. στο Τόκιο το 2021 λόγω των αλλαγών στους κανόνες.
Τρεις φορές παγκόσμια πρωταθλήτρια στα 800μ, η Σεμένια έχασε την έφεση στο Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο τον Απρίλιο του 2019. Τον Σεπτέμβριο του 2020, έχασε στη συνέχεια μια έφεση που έκανε στο Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας, αλλά ορκίστηκε να συνεχίσει να “αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα των αθλητριών”.
Η Σεμένια υπέβαλε προσφυγή στο ΕΔΑΔ τον Φεβρουάριο του 2021, λέγοντας ότι, με την απόρριψη της προσφυγής της Νοτιοαφρικανής αθλήτριας, το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας “απέτυχε” στις υποχρεώσεις του να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματά της.
“Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι στην προσφεύγουσα δεν είχαν παρασχεθεί επαρκείς θεσμικές και διαδικαστικές εγγυήσεις στην Ελβετία, ώστε να της επιτραπεί να εξεταστούν αποτελεσματικά οι καταγγελίες της, ιδίως δεδομένου ότι οι καταγγελίες της αφορούσαν τεκμηριωμένους και αξιόπιστους ισχυρισμούς περί διακρίσεων λόγω του αυξημένου επιπέδου τεστοστερόνης που προκαλεί η διαφορά ανάπτυξης του φύλου (DSD)”, ανέφερε το ΕΔΔΑ στην απόφασή του.
“Προκύπτει, ιδίως όσον αφορά το υψηλό προσωπικό διακύβευμα που διακυβεύεται για την προσφεύγουσα -δηλαδή τη συμμετοχή της σε αγώνες στίβου σε διεθνές επίπεδο και, ως εκ τούτου, την άσκηση του επαγγέλματός της- ότι η Ελβετία υπερέβη το στενό περιθώριο εκτίμησης που της παρέχεται στην παρούσα υπόθεση, η οποία αφορούσε διακρίσεις λόγω φύλου και σεξουαλικών χαρακτηριστικών που απαιτούν “πολύ σοβαρούς λόγους” ως αιτιολόγηση.
“Το υψηλό διακύβευμα της υπόθεσης για την προσφεύγουσα και το στενό περιθώριο εκτίμησης που παρέχεται στο εναγόμενο κράτος θα έπρεπε να είχαν οδηγήσει σε ενδελεχή θεσμικό και διαδικαστικό έλεγχο, αλλά η προσφεύγουσα δεν ήταν σε θέση να επιτύχει έναν τέτοιο έλεγχο. Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης ότι τα εσωτερικά ένδικα μέσα που είχε στη διάθεσή του ο προσφεύγων δεν μπορούσαν να θεωρηθούν αποτελεσματικά υπό τις συνθήκες της παρούσας υπόθεσης.”
Σε δήλωση που απέστειλε στο CNN, η World Athletics δήλωσε ότι “σημειώνει την απόφαση του βαθιά διχασμένου τμήματος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).
“Παραμένουμε της άποψης ότι οι κανονισμοί DSD [διαφορές στην ανάπτυξη του φύλου] είναι ένα αναγκαίο, λογικό και αναλογικό μέσο για την προστασία του θεμιτού ανταγωνισμού στην κατηγορία των γυναικών, όπως διαπίστωσαν τόσο το Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο όσο και το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο, μετά από λεπτομερή και εξειδικευμένη αξιολόγηση των στοιχείων”, ανέφερε.
“Η υπόθεση κατατέθηκε κατά του κράτους της Ελβετίας και όχι κατά του Παγκόσμιου Αθλητισμού. Θα επικοινωνήσουμε με την ελβετική κυβέρνηση για τα επόμενα βήματα και, δεδομένων των ισχυρών διαφωνιών στην απόφαση, θα την ενθαρρύνουμε να επιδιώξει την παραπομπή της υπόθεσης στο τμήμα μείζονος συνθέσεως του ΕΔΑΔ για μια τελική και οριστική απόφαση.
“Εν τω μεταξύ, οι ισχύοντες κανονισμοί DSD, που εγκρίθηκαν από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αθλητισμού τον Μάρτιο του 2023, θα παραμείνουν σε ισχύ”.
Οι παραλλαγές στην αναπαραγωγική ανατομία των ανθρώπων, τα χρωμοσωμικά πρότυπα ή άλλα χαρακτηριστικά που μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται με τους τυπικούς δυαδικούς ορισμούς του θηλυκού ή του αρσενικού είναι αυτό που ορίζεται ως DSD.
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσοι άνθρωποι έχουν χαρακτηριστικά DSD – πολλοί ζουν ολόκληρη τη ζωή τους χωρίς ποτέ να γνωρίζουν ότι έχουν ένα τέτοιο χαρακτηριστικό. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ένας στους 50 ανθρώπους γεννιέται με χαρακτηριστικά DSD.