Ο κρίσιμος ρόλος της Τροχαίας στην επίλυση του κυκλοφοριακού στη Θεσσαλονίκη είναι εκείνος που θα καθορίσει κατά πόσο θα μπορέσουν τα όποια -αρκετά πλέον- μέτρα λαμβάνονται να αποδώσουν και να είναι αποτελεσματικά.
Όχι ότι θα λυθεί το κυκλοφοριακό στη Θεσσαλονίκη. Αυτό θα πρέπει πιθανότατα με τις συνθήκες που επικρατούν να το θεωρήσουμε όνειρο θερινής νυκτός. Ωστόσο, περιθώρια βελτίωσης σαφώς και υπάρχουν και είναι και μεγάλα.
Δεν περιμένουμε θεαματικά αποτελέσματα την περίοδο κατασκευής του Flyover, που είναι ηλίου φαεινότερο πως επιδείνωσε την κατάσταση όχι μόνο σημειακά, στην περιοχή άμεσης επιρροής του, αλλά σε όλη την ευρύτερη Θεσσαλονίκη. Εξάλλου, η μάχη που δίνεται σήμερα είναι να περιορίσουμε τις επιπτώσεις από την κατασκευή του συγκεκριμένου έργου κι όχι να βελτιώσουμε το κυκλοφοριακό, το οποίο υπήρχε πριν το συγκεκριμένο έργο και θα υπάρχει και μετά αυτό.
Η κατασκευή του έργου όμως, είτε συμφωνεί κάποιος, είτε διαφωνεί με τη χρησιμότητά του, την αξία κτλ., έχει οδηγήσει στη λήψη κάποιων μέτρων, που ήταν επί πολλά χρόνια ζητούμενο και έστω για τους... λάθος λόγους εφαρμόζονται τώρα αναγκαστικά. Άρα, εφόσον κι αυτά τα μέτρα δεν εγκαταλειφθούν μετά την κατασκευή του Flyover, το στοίχημα είναι να αποτελέσουν τη νέα πραγματικότητα στις μετακινήσεις στη Θεσσαλονίκη. Είτε αυτά έχουν να κάνουν με τις φορτοεκφορτώσεις, είτε με τη στάθμευση, είτε με τη διαχείριση της ροής της κυκλοφορίας, είτε με τις αστικές συγκοινωνίες κτλ.
Ο κοινός παρονομαστής όλων των μέτρων είναι η αστυνόμευση και συνεπώς η εφαρμογή τους. Κανένα μέτρο δεν αποδίδει αν απλώς εξαγγέλλεται και δεν εφαρμόζεται. Επαναλαμβάνω, δεν μιλάω μόνο γι' αυτή τη δύσκολη περίοδο των ανοιχτών εργοταξίων στην περιφερειακή οδό. Τώρα οι στόχοι μέτρων και αστυνόμευσης είναι άλλοι κι όχι η αντιμετώπιση ή ο περιορισμός του κυκλοφοριακού.
Στο μεσοδιάστημα θα λειτουργήσει το μετρό, που τον πρώτο χρόνο, με τη βασική γραμμή, πιθανώς να αποφορτίσει κάπως την κατάσταση διευκολύνοντας τις μετακινήσεις ενός αριθμού πολιτών, αλλά κατά τη γνώμη μου πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι. Μέχρι τουλάχιστον να λειτουργήσει και η επέκταση της Καλαμαριάς. Τότε είναι πιθανό το μετρό να αφαιρέσει αξιοπρόσεχτο αριθμό ΙΧ αυτοκινήτων από την κυκλοφορία στους δρόμους. Και πάλι μικρό σε σχέση με τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί στην κοινωνία. Στους πολίτες, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τρόπον τινά το μετρό ως πανάκεια κι ως λύση για το κυκλοφοριακό της Θεσσαλονίκης. Διότι οι επιστήμονες και ο τεχνικός κόσμος ουδόλως το βλέπει έτσι. Αντιθέτως, πολλάκις έχουν ενημερώσει για την κίνηση που θα απορροφήσει το πρώτο μέσο σταθερής τροχιάς στην πόλη και τα ποσοστά που δίνουν δεν είναι τόσο θεαματικά.
Το μεγάλο μέρος των επιβατών, που σε πρώτη φάση αναμένεται να εξυπηρετήσει το μετρό, δεν είναι εκείνοι που σήμερα χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο, αλλά εκείνοι που επιλέγουν το αστικό λεωφορείο για τις μετακινήσεις τους. Και είναι λογικό.
Εκεί λοιπόν πρέπει να πέσει ένα βάρος από όσους σχεδιάζουν το μέλλον των μετακινήσεων στη Θεσσαλονίκη, σε βάθος πενταετίας ας πούμε. Να γίνει η περίφημη αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών, ώστε να εφαρμοστεί αμέσως μετά την έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του μετρό, ώστε το ισοζύγιο όσων χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς με εκείνους που χρησιμοποιούν το ΙΧ, να μην είναι το ίδιο με το σημερινό. Δεν θα έχει καμιά αξία για τις κυκλοφοριακές συνθήκες της πόλης η είσοδος του μετρό στην καθημερινότητά μας αν είναι να στερήσει επιβάτες από τα αστικά λεωφορεία. Έχει μεγάλη αξία να αφαιρέσει ΙΧ από τους δρόμους. Και γι' αυτό η συνεργασία και η απόλυτη διασύνδεση των δυο μέσων μαζικής μεταφοράς πρέπει να είναι αυτονόητη, να έχουν μετρό και αστικά την απαραίτητη συμπληρωματικότητα και να εξυπηρετούν πολύ περισσότερες περιοχές και πολίτες, με καλύτερες συνθήκες και με καλύτερη συχνότητα.
Τα πράγματα προφανώς θα αλλάξουν (δεν είναι στάσιμο αυτό το... έργο) όταν μετά πολλά χρόνια το μετρό επεκταθεί στη δυτική Θεσσαλονίκη. Εκεί πιστεύω ότι η προσδοκία των πολιτών για βελτίωση του κυκλοφοριακού στους δρόμους, λόγω και του μετρό, είναι βάσιμη. Και λόγω του οδικού δικτύου, αλλά και λόγω των πλεονεκτημάτων του μέσου σταθερής τροχιάς έναντι των υπόλοιπων τρόπων μετακίνησης, που έχουν σήμερα στη διάθεσή τους οι κάτοικοι της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Εάν και το Flyover συμβάλλει μετά την ολοκλήρωσή του στη βελτίωση του κυκλοφοριακού προβλήματος στην κομβική οδική αρτηρία της περιφερειακής οδού, τότε θα μπορούμε να ελπίζουμε σε καλύτερες συνθήκες μετακίνησης σε πέντε χρόνια από σήμερα σε όλη τη Θεσσαλονίκη.
Όλα αυτά βεβαίως υπό την προϋπόθεση ότι και η πόλη λειτουργεί με πιο ορθολογικό τρόπο. Σε επίπεδο στάθμευσης, σε επίπεδο φορτοεκφορτώσεων και άλλων καθημερινών λειτουργιών, ακόμα και σε επίπεδο οργάνωσης και διαχείρισης αναγκών. Πέρα από τους αρμόδιους για όλα αυτά (δήμοι, φορείς, τεχνικός κόσμος, επιστημονική κοινότητα), οι οποίοι πρέπει από κοινού να σχεδιάσουν τα μέτρα διαχείρισης της κυκλοφορίας στην ευρύτερη Θεσσαλονίκη (να έχουν και μια σοβαρή συνολική κυκλοφοριακή μελέτη, που πρέπει να ετοιμαστεί από σήμερα), υπάρχει πάντα και θα συνεχίσει να υπάρχει η παράμετρος της αστυνόμευσης.
Κι εδώ όλη η κοινωνία, όλοι οι αρμόδιοι, το πολιτικό και αυτοδιοικητικό προσωπικό της πόλης, οφείλει να συνδράμει ώστε η αστυνόμευση που έχει να κάνει με την τήρηση των μέτρων και των νόμων στις μετακινήσεις (με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο) να είναι ενισχυμένη, να είναι ικανή για να κάνει τη δουλειά. Και η Αστυνομία πρέπει με ξεκάθαρο και εξωστρεφή τρόπο να κάνει σαφές πώς και με ποια μέσα και προσωπικό μπορεί να κάνει τη δουλειά. Να υπάρξει ένα διεκδικητικό πλαίσιο σαφές, διότι αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη βιωσιμότητα της Θεσσαλονίκης όχι στο άδηλο μέλλον, αλλά τα επόμενα λίγα χρόνια. Να ένας κοινός στόχος, τον οποίο μπορούμε να πετύχουμε και το αποτέλεσμα της επιτυχίας να συνιστά επιτυχία της Θεσσαλονίκης, ως μιας πόλης σύγχρονης, βιώσιμης, λειτουργικής και κυρίως ανθρώπινης.