Καταλυτική εξακολουθεί να είναι η επίπτωση του κορωνοϊού στην εμφάνιση των υπόλοιπων αναπνευστικών ιών, που σχεδόν εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η θετική αυτή εξέλιξη, όμως, φαίνεται να εγκυμονεί και κινδύνους, σύμφωνα με τους επιστήμονες, καθώς αφενός μεν μειώνει τη φυσική ανοσία απέναντι στα υπόλοιπα παθογόνα, ενώ περιορίζει τα ερευνητικά δεδομένα με βάση τα οποία προσαρμόζονται τα αντίστοιχα εμβόλια.
Τα τελευταία δύο χρόνια δύο χρόνια ο SARS-COV-2 σάρωσε την πληθώρα των υπόλοιπων ιών, από τους ρινοϊούς, την κοινή γρίπη και την παραγρίπη, μέχρι τους αδενοϊούς και όλους τους άλλους κορωνοϊούς. Με εξαίρεση τους ρινοϊούς, δηλαδή το απλό κρυολόγημα, που ήταν παρόντες, σε όλο τον κόσμο η καμπύλη της εξέλιξης των υπόλοιπων ιών έγινε… ευθεία, δηλαδή οριακά ανιχνεύονταν. Είναι ενδεικτικό ότι Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Βορείου Ελλάδος πέρσι δεν ανίχνευσε ούτε ένα κρούσμα γρίπης, ενώ φέτος εξέτασε μόλις έξι μέχρι τις αρχές Μαρτίου, αριθμός ελάχιστος σε σύγκριση με τα δεδομένα προ πανδημίας. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι προφανώς τα κρούσματα ήταν περισσότερα, απλώς πέρασαν σε δεύτερη μοίρα στη συνείδηση όχι μόνο του κόσμου, αλλά και της επιστημονικής κοινότητας.
«Διεθνώς τα κρούσματα ήταν λιγότερα. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι ότι τα προστατευτικά μέτρα προφυλάσσουν αδιακρίτως από όλα τα αναπνευστικά παθογόνα. Προφανώς όμως πολλά δεν διαγνώστηκαν γιατί υπάρχει απροθυμία του κόσμου να πάει στον γιατρό, ενώ με τα τεστ βλέπουν ότι δεν έχουν κορωνοϊό, που είναι το πιο σοβαρό της εποχής μας, επαναπαύονται και δεν δίνουν καμία άλλη σημασία, την οποία δεν δίνουν ούτε οι κλινικοί γιατροί που μέσα στον φόρτο εργασίας και με τον κίνδυνο του θανάτου να πλανιέται τους στέλνουν σπίτι», εξήγησε στη Voria.gr η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στο Β' Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΑΠΘ και μέλος του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Γρίπης Βορείου Ελλάδος, Μαρία Εξηντάρη.
Κίνδυνος έξαρσης άλλων ιών
Ο περιορισμένος αριθμός κρουσμάτων, που αντιμετωπίστηκε ως μία από τις θετικές πτυχές της πανδημίας, κρύβει όμως και κινδύνους. «Αυτός ήταν ένας φόβος στη διεθνή επιστημονική κοινότητα από την αρχή της πανδημίας. Οι πληθυσμοί δεν έχουν έρθει σε συνεχόμενη επαφή για να αναζωπυρώνουν τις φυσικές τους ανοσοποιήσεις, με αποτέλεσμα την επόμενη μέρα της πανδημίας, μετά την άρση των προστατευτικών μέτρων, να μην ξέρουμε τι θα γίνει. Με βάση τα μαθηματικά μοντέλα αλλά και την κοινή λογική προβλέπεται ότι θα είναι αυξημένη η κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών -όχι μόνο της γρίπης- και μάλιστα εκτός εποχής. Ο κάθε αναπνευστικός ιός θα εμφανιστεί όποτε βρει την ευκαιρία. Δεν θα περιμένει τον επόμενο χειμώνα. Και επίσης θα αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, γιατί όχι μόνο οι νεαροί αλλά και οι μεγάλοι που έρχονταν σε μεγάλη επαφή και αναζωογονούσαν τα ανοσιακά τους επίπεδα έχουν πλέον να έρθουν σε επαφή με αναπνευστικά παθογόνα δύο χρόνια. Μπορεί επίσης με βάση τη συν-κυκλοφορία όλων αυτών των ιών που πιθανότατα να μπουν σε έξαρση να έχουμε βιολογικό ανταγωνισμό ανάμεσά τους, μπορεί να έχουμε και συνέργεια, με ό,τι αυτό σημαίνει στην παθογονικότητα», σημείωσε η κ. Εξηντάρη. Η ίδια, πάντως, διευκρίνισε ότι ενδεχόμενη έξαρση άλλων ιών δεν θα είναι της ίδιας έντασης. «Εάν γίνει οποιαδήποτε άλλη έξαρση είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμη, γιατί είναι ήδη γνωστά παθογόνα. Δεν θα αντιμετωπίσουμε καταστάσεις κορωνοϊού. Κάποιοι θάνατοι και νοσηλείες που δεν θα γίνονταν θα υπάρξουν, αλλά όχι σε μεγάλη κλίμακα τουλάχιστον», είπε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια, ανάλογα με το αίτιο της ιογενούς λοίμωξης διαφοροποιούνται οι συνθήκες νοσηλείας νοσηλείες (π.χ. άλλος ασθενής χρειάζεται απομόνωση, άλλος όχι), ενώ το ίδιο ισχύει για την και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, γι’ αυτό χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος. «Δεν πρέπει να αρκούμαστε στο ότι δεν είναι κορωνοϊός. Δεν έχουν φύγει οι αναπνευστικοί ιοί και καλά θα κάνουμε να μην το ξεχνάμε», τόνισε, σημειώνοντας, πάντως, ότι ο εργαστηριακός έλεγχος όλων των ιογενών λοιμώξεων δεν είναι εύκολος λόγω του περιορισμένου προσωπικού των νοσοκομείων και του κόστους, ειδικά στην παρούσα φάση που το οικονομικό βάρος μοιραία πέφτει στις εντατικές και στις νοσηλείες
Η κ. Εξηντάρη υπογράμμισε επίσης πως η μη διάγνωση των κρουσμάτων ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων, επισημαίνοντας πως όλο αυτό το διάστημα δεν υπήρχαν αρκετά στελέχη να μελετηθούν, ώστε να υπάρχει βιολογική πρόβλεψη για το πώς θα πρέπει είναι το επόμενο εμβόλιο.
Όσο για το τι μπορούν να κάνουν οι πολίτες για να αποφύγουν πιθανές λοιμώξεις η καθηγήτρια είπε: «Ως πολίτες η καλή προίκα που μας άφησε ο κορωνοϊός είναι η γνώση του πώς αποφεύγονται τα αναπνευστικά νοσήματα. Τη μάσκα δεν νομίζω να τη διατηρήσουμε, αλλά μπορούμε να αποφεύγουμε τον συγχρωτισμό και να φροντίζουμε για την ατομική μας υγιεινή που θα έπρεπε να την είχαμε έτσι κι αλλιώς. Και προφανώς να συνεχίσουμε τους εμβολιασμούς, γιατί αυτό που λένε ότι τα εμβόλια έχουν αποτρέψει περισσότερους θανάτους από ό,τι όλα τα άλλα ιατρικά εφευρήματα μαζί στην ιστορία του ανθρώπου είναι αλήθεια».