Περίπου ένα μήνα περιθώριο έχει η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφασίσει τι θα κάνει με τις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης.
Από τοn Σεπτέμβριο, τα αστικά λεωφορεία (που θα αποτελούν και πάλι το μοναδικό μέσο μαζικής μετακίνησης στην πόλη) θα πρέπει να καλύπτουν με επάρκεια τις ανάγκες των καθημερινών μετακινήσεων κι αυτός ο στόχος μόνο εύκολος δεν είναι.
Ο ΟΑΣΘ έχει μπει σε προτεραιότητα από το αρμόδιο υπουργείο. Το διάστημα αυτό ευνοεί την κυβέρνηση, καθώς το θερινό πρόγραμμα δρομολογίων καλύπτεται με περιορισμένο αριθμό αστικών λεωφορείων έτσι κι αλλιώς. Όμως, σε ένα μήνα, με την επιστροφή στους κανονικούς ρυθμούς, ο αριθμός των λεωφορείων που θα είναι λειτουργικά είναι μείζον ζήτημα.
Η τοποθέτηση ενός στελέχους του ΟΑΣΘ στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, όπως αυτό του Γιώργου Σπανού, που διέρρευσε, χωρίς ωστόσο να έχει ανακοινωθεί επισήμως, έχει τη δική της σημασία και ουσία. Ο κ. Σπανός γνωρίζει πολύ καλά τον Οργανισμό και τα πρόσωπα, γνωρίζει τη λειτουργία του ΟΑΣΘ και τους εργαζόμενους και είναι από τα πρόσωπα κλειδιά εδώ και πολλά χρόνια στις αστικές συγκοινωνίες.
Άνθρωπος χαμηλών τόνων, ο οποίος φορτώθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο παρελθόν και όταν ο ΟΑΣΘ ήταν ιδιωτικός, τη λειτουργία του οργανισμού, την κίνηση των αστικών, την είσοδο της τηλεματικής και τον προγραμματισμό και σχεδιασμό του Οργανισμού, όπως και ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής δουλειάς και των ευθυνών απέναντι στους πολίτες, ο κ. Σπανός δεν είναι μια κομματική τοποθέτηση, αλλά ένας άνθρωπος που έχει τις απαιτούμενες γνώσεις, προκειμένου να βγάλει τον Οργανισμό από την έκτακτη κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα.
Ο κ. Σπανός, όσο τον γνωρίζω, είναι ένας άνθρωπος πρακτικός, διαλλακτικός, άνθρωπος των λύσεων, μιλά πάντα με στοιχεία και ξέρει τον ΟΑΣΘ απέξω κι ανακατωτά. Βλέπετε διατέλεσε διευθυντής κίνησης και διευθυντής συγκοινωνιακού σχεδιασμού, θέσεις που του παρείχαν τη δυνατότητα να έχει πλήρη εικόνα του οργανισμού.
Συνδέθηκε, όπως ήταν λογικό, με την προηγούμενη κατάσταση στον ιδιωτικό ΟΑΣΘ. Με την αποϊδιωτικοποίηση, ο κ. Σπανός απομακρύνθηκε από τις θέσεις ευθύνης κι έτσι πιθανώς πολιτικά να υπάρξουν ζητήματα τα οποία θα κληθεί η νέα διοίκηση του οργανισμού να αντιμετωπίσει.
Όλα αυτά, όπως και ο νέος πρόεδρος του ΟΑΣΘ, αποτελούν όμως μια σοβαρή και ουσιώδη κουβέντα, που γίνεται μέχρι τις κυβερνητικές ανακοινώσεις (πιθανότατα την επόμενη εβδομάδα). Ωστόσο, για τους πολίτες είναι μάλλον αδιάφορα τα πρόσωπα (ασχέτως αν θα έπρεπε ή όχι). Ενδιαφέρει το αποτέλεσμα. Και ύστερα από την ταλαιπωρία που υφίστανται επί μακρόν από το μοναδικό μέσο μαζικής μετακίνησης στην πόλη, η όποια υπομονή έχει εξαντληθεί.
Στις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης τα πράγματα δεν είναι ρόδινα εδώ και πολλά χρόνια. Ο ΟΑΣΘ είναι ένα προβληματικό «μαγαζί» και συνάμα ένα «μαγαζί γωνία». Προβλήματα υπήρχαν και με τη μορφή ιδιωτικού φορέα (αδρά επιδοτούμενου από την Πολιτεία) και με τη σημερινή μορφή του. Το ζητούμενο δεν είναι να βάλουμε στη ζυγαριά τις δυο καταστάσεις και να δούμε πότε ήταν χειρότερος ο ΟΑΣΘ. Το θέμα είναι να κοιτάξουμε μπροστά και να βάλουμε όλοι σε προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των μετακινήσεων των Θεσσαλονικιών.
Προφανώς και τα ζητήματα της εκκαθάρισης, της μορφής που θα έχει ο οργανισμός, της απελευθέρωσης στην παροχή συγκοινωνιακού έργου, της παράλληλης λειτουργίας με το μετρό, είναι εξαιρετικά σοβαρά. Είναι και επείγοντα. Όμως προέχει άλλο ζήτημα για την κοινωνία της Θεσσαλονίκης.
Από την 1η Σεπτεμβρίου τα αστικά λεωφορεία πρέπει να εξυπηρετούν καλύτερα. Να αποκατασταθεί μεγαλύτερη συνέπεια στα δρομολόγια, καλύτερες συνθήκες μετακίνησης, περισσότερα δρομολόγια ειδικά στις βασικές γραμμές με τον περισσότερο κόσμο και να περάσει το μήνυμα ότι τα πράγματα αρχίζουν να βελτιώνονται.
Δεν γνωρίζω αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Σε άλλη περίπτωση πάντως, ο ΟΑΣΘ θα απαξιωθεί πλήρως, διότι η συσσωρευμένη οργή (δυστυχώς εκεί φτάσαμε) θα οδηγήσει στην «κηδεία» του οργανισμού σταδιακά (και σύντομα).
Σήμερα, είναι κοινό μυστικό ότι λεωφορεία που παθαίνουν βλάβες στις περισσότερες περιπτώσεις παραμένουν στα συνεργεία για πολύ καιρό, ενώ πολλά παροπλίζονται. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν εργαζόμενοι, οδηγοί και συνεργαζόμενοι με τον ΟΑΣΘ. Αιτία, λένε, είναι το γεγονός ότι οικονομικά ο οργανισμός δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα ανταλλακτικών, εργατικών κτλ. Η σημερινή διοίκηση δίνει τις δικές της ερμηνείες για τον περιορισμένο στόλο αστικών που είναι λειτουργικά.
Δεν θέλω να μπω στη συγκεκριμένη κουβέντα. Απλώς την καταγράφω. Είναι ευθύνη του οργανισμού να βρει λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα. Όμως δεν μπορώ να παραβλέψω ότι ο στόλος του ΟΑΣΘ είναι απαρχαιωμένος πλέον. Και δεν μπορώ να παραβλέψω ότι επί διαφορετικών κυβερνήσεων δόθηκαν παρατάσεις και κόντρα παρατάσεις στον επιτρεπόμενο χρόνο κυκλοφορίας των οχημάτων, ώστε να μην αποσυρθούν εγκαίρως και να μην ανανεωθεί ο στόλος με σύγχρονα αστικά.
Αυτές τις παρατάσεις τις πληρώνουμε σήμερα όλοι. Και ο οργανισμός και οι πολίτες, διότι οι βλάβες σε παρωχημένα οχήματα είναι περισσότερες, τα έξοδα συντήρησης πολλαπλάσια, οι δυνατότητες επαρκούς εξυπηρέτησης περιορισμένες, η αδυναμία κάλυψης των σύγχρονων απαιτήσεων μετακίνησης εμφανής.
Η ανανέωση του στόλου του ΟΑΣΘ θα καθυστερήσει. Σε κάθε περίπτωση, όποια λύση κι αν επιλεγεί, όποιος διαγωνισμός προμήθειας νέων λεωφορείων κι αν γίνει. Συνεπώς, από Σεπτέμβριο πάλι με τα ίδια προβλήματα θα αρχίσει η νέα περίοδος μετακινήσεων στο φουλ. Θα απαιτηθεί ένας σοβαρός προγραμματισμός στα δρομολόγια, άμεση επίλυση των ζητημάτων συντήρησης και αποκατάστασης των προβλημάτων στα λεωφορεία, πιθανώς και ένας νέος σχεδιασμός που θα λαμβάνει υπόψη τις σημερινές πραγματικές δυνατότητες εξυπηρέτησης του ΟΑΣΘ, με βάση τον λειτουργικό στόλο του.
Στον μήνα που απομένει (κι ενώ θα τρέχουν και τα άλλα ζητήματα που προανέφερα και θα απασχολούν πολιτική ηγεσία και νέα διοίκηση), προτεραιότητα είναι η βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών. Ανεξάρτητα από τις επιλογές του υπουργείου για τη διοίκηση και τις όποιες αλλαγές στον ΟΑΣΘ, πρέπει άμεσα να γίνει ένα πλάνο λειτουργίας, έστω και έκτακτης, στη βάση των πραγματικών δεδομένων κι όχι με «μπαλώματα» και «αλχημείες», προκειμένου να μπορούν στον οργανισμό να δικαιολογούν επαρκή εξυπηρέτηση στα χαρτιά και στο δρόμο και στις στάσεις να ξεχειλίζει η οργή του κόσμου.
Κι επιτέλους κάποιος πρέπει με διαφάνεια και ειλικρίνεια να εξηγήσει στον κόσμο ότι με αυτό τον αριθμό των αστικών, τόσα μπορούν να γίνουν. Τουλάχιστον, θα είναι τίμιος και θα εκτιμηθεί η αλήθεια, διότι από... χόρτο στη Θεσσαλονίκη φάγαμε πολύ με τις αστικές συγκοινωνίες, όποια μορφή κι αν είχαν. Κάποτε πρέπει να αποδεχτούν όλοι ότι δεν είναι γκρινιάρηδες οι Θεσσαλονικείς, αλλά ότι κάτι στραβό γίνεται με τις αστικές συγκοινωνίες.