Σπουδές, μεταπτυχιακό, έρευνα, αναζήτηση εργασίας, όνειρα, επίτευξη στόχων, εξέλιξη, αλλά και εμπόδια, απογοήτευση, σχόλια όπως «μπορεί άραγε γυναίκα να ηγηθεί μίας ομάδας», «κάποια στιγμή θα θέλει να κάνει παιδιά»,«έχει τα προσόντα;», «είμαι 20 χρόνια στην εταιρεία, τι να μου μάθει μία 30χρονη».
Όσο και αν φωνάζουμε για ίσες ευκαιρίες και μεταχείριση, η υφιστάμενη πραγματικότητα δείχνει πως το έμφυλο χάσμα παραμένει και η εκπροσώπηση των γυναικών επιστημόνων μπορεί να περιγραφεί με μία λέξη: υποστελεχωμένη.
Αυτό δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει και μία πραγματικότητα για την Ελλάδα και κυρίως, για την πιο παραδοσιακή, ελληνική περιφέρεια.
Τα δεδομένα, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης αρχικά και ανέλιξης στη συνέχεια, είναι ήδη περιορισμένες λόγω των λίγων προσφερόμενων θέσεων, η διεκδίκηση οποιασδήποτε «θέσης στο τραπέζι» από γυναίκες μοιάζει να απαιτεί διπλό κόπο. Οι γυναίκες επωμίζονται την κοινωνική αναπαραγωγή, τη φροντίδα του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών, την περίθαλψη των γηραιότερων μελών της οικογένειας. Πολλά στελέχη σε μικρότερες κοινωνίες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τις γυναίκες ως εν δυνάμει μητέρες και συζύγους που μία ηγετική θέση μπορεί να δημιουργήσει εμπόδια στην επιχείρηση. Εκεί, οι γυναίκες πρέπει να προσπαθούν ασταμάτητα για να αποδείξουν ότι αξίζουν, ότι έχουν τις γνώσεις και οφείλουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις. Να παλεύουν μονίμως, κάθε μέρα, πως η γνώμη τους μετράει και πως έχουν τα απαραίτητα προσόντα.
Πάντα όμως υπάρχει κάποιο φως στο τούνελ, υπάρχουν εταιρείες που με τις πολιτικές τους δείχνουν μηδενική ανοχή σε τέτοια στερεότυπα και στάσεις.
Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, που γιορτάζεται σήμερα, η Voria.gr συνομίλησε με δύο νεαρές γυναίκες επιστήμονες που εργάζονται στη δυναμική και εξωστρεφή πολυεθνική εταιρεία, Sunlight Group, που εκτός από τα κεντρικά γραφεία στην Αθήνα, έχει επενδύσει πολύ στη Βόρεια Ελλάδα δημιουργώντας εγκαταστάσεις στην Ξάνθη, στην Κομοτηνή και στο Κιλκίς. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην παραγωγή μπαταριών βιομηχανικής ηλεκτροκίνησης, οχημάτων αναψυχής και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Αμφότερες είναι επιστήμονες, κάτω των 30 ετών και κατάγονται από την περιφέρεια της Βόρειας Ελλάδας, από την Κομοτηνή και από το Κιλκίς.
Η Ξένια Σταμπόλογλου είναι 28 ετών. Έκανε την πρακτική της στην εταιρεία, αναζήτησε την τύχη της σε άλλες δύο εταιρείες και εδώ και δύο χρόνια επέστρεψε στη Sunlight. Μέσα σε ενάμιση χρόνο έλαβε τη θέση της supervisor του ποιοτικού ελέγχου της παραγωγής των μπαταριών λιθίου. Σπούδασε Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης στο Πολυτεχνείο Ξάνθης και έκανε μεταπτυχιακό ΜΒΑ στην Κομοτηνή. Η 24χρονη Βαρβάρα Παντελίδου εργάζεται ως quality, health, safety and environmental operator στις εγκαταστάσεις στη γενέτειρά της, το Κιλκίς. Σπούδασε Μηχανικός Περιβάλλοντος στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην Ξάνθη και η Sunlight Technosystems είναι η πρώτη της εργασιακή εμπειρία.
Ξεπερνιούνται όμως τα στερεότυπα; Καταφέρνουν οι εταιρικές πρακτικές να σπάσουν έμφυλες διακρίσεις στην περιφέρεια;
«Δυστυχώς ακόμα και σήμερα ο επιστημονικός κλάδος συνεχίζει να είναι ανδροκρατούμενος. Ως νέα μηχανικός το κατάλαβα από την αρχή καθώς στη Σχολή, σε ένα τμήμα 150 ατόμων, ήμασταν μόνο 15 κορίτσια και στις εταιρείες, ειδικά σε θέσεις στελεχών, δεν συναντάμε εύκολα γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας. Οι συνθήκες στην περιφέρεια είναι ιδιαίτερα δύσκολες, γιατί δεν υπάρχουν τόσες ευκαιρίες. Όμως η προσωπική εξέλιξη μίας γυναίκας στην περιφέρεια είναι ακόμα πιο δύσκολη. Θα πρέπει να αποδείξουμε διπλά τι αξίζουμε καθημερινά απέναντι στους άνδρες. Βέβαια σε σχέση με το παρελθόν έχουμε αφήσει πίσω μας πολλά στερεότυπα», υπογραμμίζει η Ξένια Σταμπόλογλου.
«Η Sunlight επέλεξε να επενδύσει σε μία τέτοια περιοχή, στη Βόρεια Ελλάδα. Είναι σημαντικό ότι μία πολυεθνική εταιρεία με θεσμοθετημένους κανόνες, συνδράμει στο να ξεπεραστεί το χάσμα, να αυξηθούν οι θέσεις εργασίας στην περιφέρεια και να αποδείξει πως ο καθένας κρίνεται με βάση τα προσόντα του και όχι το φύλο του. Οφείλω να υπογραμμίσω ότι ισχυρά στελέχη της εταιρείας, που είναι άνδρες, επιθυμούν συνεχώς να δώσουν ευκαιρίες σε γυναίκες για να εξελιχθούν», προσθέτει.
Η Βαρβάρα Παντελίδου λέει από την πλευρά της πως στην περιφέρεια, που ακολουθεί πιο παραδοσιακά μοντέλα και η θέση της γυναίκας είναι συνυφασμένη περισσότερο με τα οικογενειακά και συζυγικά της καθήκοντα και λιγότερο με την ανάγκη της για τη διεκδίκηση μίας καριέρας, είναι πιο εύκολο για τις γυναίκες να παραμεριστούν. «Είναι πολύ σημαντική η ανάγκη για ενεργούς πολίτες, οι οποίοι ενδιαφέρονται να υιοθετηθούν πρακτικές που να οδηγούν στην αλλαγή των δεδομένων. Οι εταιρικές πολιτικές είναι ένα σκαλοπάτι που προσφέρει στη γυναίκα μία ασφάλεια διεκδίκησης ίσων ευκαιριών στην περιφέρεια», προσθέτει.
Τόσο η κ. Σταμπόλογλου όσο και η κ. Παντελίδου συμφωνούν πως η καλλιέργεια σωστών εταιρικών πρακτικών μπορεί να σπάσει τα έμφυλα στερεότυπα. «Στη Sunlight υπάρχει θεσμοθετημένος κώδικας δεοντολογικής συμπεριφοράς, κανόνες που καθορίζουν με συγκεκριμένο τρόπο τις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της εταιρείας που κοινοποιούνται από την πρώτη κιόλας μέρα της εργασίας», λέει η κ. Σταμπόλογλου. «Δεν υπάρχει καμία ανοχή σε οποιοδήποτε φαινόμενο καταπάτησης δικαιωμάτων όπως, για παράδειγμα, μία γυναίκα να μην νιώθει ασφάλεια στον εργασιακό της χώρο είτε να μην μπορεί να ανελιχθεί», προσθέτει η κ. Παντελίδου.
Αξίζει να αναφερθεί πως η Sunlight, που αυξάνει συνεχώς τον αριθμό των εργαζομένων της, αύξησε κατά 75% το 2002 τον αριθμό των γυναικών που απασχολεί.
Και οι δυο τους δηλώνουν ευχαριστημένες που έχουν την ευκαιρία να εργάζονται και να εξελίσσονται σε μία εταιρεία που τις σέβεται. Η Ξένια Σταμπόλογλου, που τον Μάρτιο του 2021 που προσελήφθη ως ελεγκτής ποιοτικού ελέγχου, κατάφερε τον Ιούλιο του 2022 να εξελιχθεί σε supervisor και να έχει υπό την ευθύνη της μία ομάδα τεσσάρων ατόμων. «Όταν έκανα την πρακτική μου στην εταιρεία έλεγα ότι ήθελα να επιστρέψω. Όταν γύρισα είδα συναδέλφους που είχαν ξεκινήσει τότε να έχουν θέσεις στο management και είπα πως και εγώ μπορώ να τα καταφέρω». Και τα κατάφερε. «Για μία γυναίκα με ηγετική θέση είναι δύσκολο να ηγείται μίας ομάδας με άτομα που μπορεί να είναι μεγαλύτερα, ακόμα και κατά δύο δεκαετίες. Αυτό τους κάνει να είναι διστακτικοί ως προς την εμπιστοσύνη και ειδικά αν είσαι και νεότερος μπορεί να λένε "εγώ θα σου μάθω και ξέρω πολύ περισσότερα". Ευτυχώς στην ομάδα μου τέτοιες συμπεριφορές δεν υφίστανται», αναφέρει.
Η Βαρβάρα Παντελίδου μπήκε στην εταιρεία τον Μάρτιο του 2022 μέσω του προγράμματος «Regeneration» της Τράπεζας Πειραιώς. «Είμαι παραπάνω από χαρούμενη που η πρώτη μου εργασιακή εμπειρία είναι σε μία εταιρεία σαν τη Sunlight Technosystems, που είναι μέλος της Sunlight Group», δηλώνει.
*Η Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη καθιερώθηκε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου 2015 και τιμάται κάθε χρόνο στις 11 Φεβρουαρίου για να «επισημάνει πως η γεφύρωση του χάσματος των φύλων στην επιστήμη είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης και την εκπλήρωση της υπόσχεσης της Ατζέντας του 2030, “να μην μείνει κανείς πίσω”».