Η εκδήλωση που οργανώνουν σήμερα και αύριο στο «Ολύμπιον» της Θεσσαλονίκης το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ιδεών, το think tank του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και η ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Μαρία Σπυράκη με τίτλο «Επενδύοντας στην εκπαίδευση και την καινοτομία» δεν θα μπορούσε να γίνει για την Ελλάδα σε καταλληλότερη πόλη.
Ενδεχομένως και σε καταλληλότερο χρόνο, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί. Η Θεσσαλονίκη εδώ και χρόνια προετοιμάζεται να γίνει εκπαιδευτικό κέντρο, καθώς και τεχνολογικό και καινοτομικό επίκεντρο. Διαθέτει όλα τα φόντα για να αναπτυχθεί επάνω στους δύο αυτούς πυλώνες, αλλά για να συμβεί αυτό –στην Ελλάδα συχνά οι ειδήσεις ξεκινούν από το… αλλά- χρειάζεται να ακυρώσει η ελληνική πολιτεία τα εμπόδια που η ίδια υψώνει, κατά βάσιν για ιδεοληπτικούς και πολιτικάντικους λόγους.
Κατ’ αρχήν η Θεσσαλονίκη είναι εκπαιδευτικό κέντρο. Με τέσσερα δημόσια πανεπιστήμια (ΑΠΘ, Μακεδονίας, Διεθνές και Α΄ΤΕΙ), αλλά και δεκάδες ιδιωτικά κολλέγια που συνεργάζονται με πανεπιστήμια του εξωτερικού φιλοξενεί περί τις 100.000 φοιτητές και σπουδαστές, ενώ υπάρχουν και μερικές χιλιάδες διδάσκοντες. Αυτό το τοπίο παραμένει σταθερό εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς να μπορεί να εξαντλήσει τη δυναμική της περιοχής. Είναι απολύτως βέβαιον ότι η απελευθέρωση του συστήματος και η παραχώρηση δυνατότητας ίδρυσης ιδιωτικών –έστω μη κερδοσκοπικών- τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων θα προσφέρει πολλά. Θα προσελκύσει σπουδαστές από την ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη και ακόμη μακρύτερα, ενώ θα δημιουργήσει συνθήκες ανταγωνισμού, που είναι βέβαιον ότι θα ευνοήσει τα δημόσια ΑΕΙ. Στην ουσία θα ξεβολέψει ένα ακαδημαϊκό σύστημα που αγκυλωμένο όπως είναι επί δεκαετίες στο μονοπώλιο του συζητάει μόνο με τον εαυτό του, αυτοθαυμάζεται και απορρίπτει όχι μόνο την ευγενή άμιλλα, αλλά και τον συναγωνισμό. Η Θεσσαλονίκη είναι μια ευρωπαϊκή πόλη –τουλάχιστον μία πόλη σε χώρα μέλος της Ε.Ε.-, απολύτως κατάλληλη για την οργάνωση εκπαιδευτικών κοινοτήτων. Το περιβάλλον της είναι περιορισμένο, οι αποστάσεις είναι σχετικά μικρές, η ιστορία και η γεωγραφία παρούσες και η κοινωνική ζωή ελκυστική για τους νέους.
Δευτερευόντως η απελευθέρωση –εννοείται υπό όρους και με κανόνες- της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω μιας επόμενης συνταγματικής αναθεώρησης θα δημιουργήσει στη Θεσσαλονίκη νέες οικονομικές και επιχειρηματίες δυνατότητες. Γιατί να φοβόμαστε τις λέξεις και τις έννοιες; Σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο το εκπαιδευτικό σύστημα αναζητά και βρίσκει παράπλευρες του δημοσίου τομέα χρηματοδοτήσεις για επενδύσεις, για έρευνα και για βελτίωση των συνθηκών της παρεχόμενης και παραγόμενης γνώσης. Και τα πάει μια χαρά!
Εκτός κι αν πιστεύουμε ότι τα πανεπιστήμια στην Ευρώπη και στην Αμερική είναι υποδεέστερα από τα δικά μας. Ή εκτός κι αν νομίζουμε ότι το σύστημα που συντηρεί η χώρα με τα ιδιωτικά κολέγια, τα οποία εν τέλει καταλήγουν να παρέχουν «υπογείως» πτυχία ξένων ιδρυμάτων, που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα και παντού, δε… δουλεύει. Αν τους επιτραπεί να δουλέψουν στην επιφάνεια και επενδύσεις θα κάνουν και ακίνητα θα αξιοποιήσουν και μορφωμένος και καταρτισμένος κόσμος θα κληθεί να υπηρετήσει τη νέα κατάσταση.
Στο ζήτημα της καινοτομίας επίσης στη Θεσσαλονίκη γίνονται προσπάθειες, οι οποίες «σκοντάφτουν» στη γραφειοκρατία και την ατολμία τής ελληνικής πολιτείας. Η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, μια δομή που έφτιαξε το δημόσιο εδώ και 14 χρόνια για να συμβάλλει στη δημιουργία του κατάλληλου για έρευνα και καινοτομία περιβάλλοντος στη Θεσσαλονίκη, προχωράει σιγά και χάρη στην επιμονή και τον ηρωισμό κάποιων παραγόντων. Χρόνια τώρα –τα τελευταία με μεγάλη ένταση- η Ζώνη ζητάει την καθιέρωση ευνοϊκών φορολογικών κινήτρων για τις επιχειρήσεις, τους επιστήμονες και τους ερευνητές που θα εγκατασταθούν στην πόλη, χωρίς ανταπόκριση. Όπως συμβαίνει σε αρκετά σημεία στην Ε.Ε. Το «κράτος των Αθηνών», όμως, δεν προωθεί με αξιοπιστία το σχετικό αίτημα στις Βρυξέλλες, διότι απαιτείται έγκριση από την Κομισιόν. Με τα χίλια ζόρια το απίστευτο ελληνικό δημόσιο, που με άνεση ενέγραψε χιλιάδες ακίνητα στο Υπερταμείο –μέχρι αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία- παραχώρησε 65 «νεκρά» στρέμματα στη Ζώνη για να δημιουργήσει τον πρώτο θύλακά της στη Θέρμη. Και ακόμη αρνείται πεισματικά να της εκχωρήσει –στην πραγματικότητα να εκχωρήσει το δημόσιο στον εαυτό του, αφού η ΑΖΚ είναι εταιρία με μοναδικό μέτοχο το υπουργείο Οικονομικών- άλλα 40 στρέμματα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, στα οποία δήθεν γίνονται πειραματικές καλλιέργειες σιτηρών, οι οποίες προφανώς είναι χρήσιμες, αλλά μπορούν να γίνουν οπουδήποτε αλλού! Ας σκεφτεί ο καθένας πόσες επενδύσεις θα γίνουν και πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν για νέους με υψηλά τυπικά προσόντα, οι οποίοι σήμερα φεύγουν για το εξωτερικό –μεταξύ άλλων- και γιατί δεν βρίσκουν δουλειά.
Το βέβαιον είναι πως η εκπαίδευση και η καινοτομία μπορούν να βάλουν τις υπογραφές τους στο μέλλον μιας σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Δίπλα στο εμπόριο, τις μεταφορές, την αγροδιατροφή και τον τουρισμό. Σήμερα το απόγευμα και αύριο το πρωί στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας, στο «Ολύμπιον» της πλατείας Αριστοτέλους οι δυνατότητες που υπάρχουν θα αναδειχθούν. Όσοι έχουν ανοιχτά αφτιά ας ακούσουν. Κυρίως όμως, όσοι έχουν τη δυνατότητα και την αρμοδιότητα να κάνουν κάτι, ας προχωρήσουν.