Αν τα πράγματα είχαν μόνο επιφάνεια και όχι βάθος τότε και μόνο τότε η Πάολα θα μπορούσε να τραγουδήσει με επάρκεια –έστω στην τηλεόραση- το «Δημοσθένους λέξις» του Διονύση Σαββόπουλου, όπως συνέβη προ ημερών στην εκπομπή «Βινύλιο» του Σκάι. Η συμπαθής κι ενδεχομένως καλή τραγουδίστρια της πίστας, απέδωσε μηχανικά από τηλεοράσεως ένα από τα πιο εσωστρεφή, σπαρακτικά και φιλοσοφημένα κομμάτια του Σαββόπουλου, ως μέρος μιας έκπληξης που κάθε εκπομπή υποχρεούται να έχει στο πρώτο της επεισόδιο. Τα μεγάλα τραγούδια οι… χαριτωμενιές τα υποτιμούν. Εάν δεν τα πληγώνουν. Ο ίδιος ο τροβαδούρος χειροκρότησε, αλλά η αμηχανία του ήταν εμφανής. Μόνο χαζός δεν είναι ο Σαββόπουλος.
Διότι μπορεί εδώ και χρόνια να έχει κρεμάσει τα μολύβια του και απλά να περιφέρεται καλλιτεχνικά τραγουδώντας το ρεπερτόριο που έγραψε ο ίδιος στα νιάτα του, αλλά γνωρίζει πολύ καλά σε πόσο βάθος έχει φτάσει με την τέχνη τη σκέψη και τα συναισθήματα των Ελλήνων. Άλλωστε τα τραγούδια του δεν κρίθηκαν ποτέ σε επίπεδο καλλιφωνίας, ηδυπάθειας ή φτιαχτής επιτήδευσης. Ξέρετε εκείνης της ψευτοσυγκίνησης, που όσοι τη «νιώθουν» μέσα στην «αθωότητά» τους προσπαθούν να πείσουν όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό ότι είναι πραγματική και τους συγκλονίζει. Κάτι σαν κι αυτούς που ανατριχιάζουν και δακρύζουν παρακολουθώντας μια παράσταση στο Μέγαρο Μουσικής, αλλά μόλις 10 λεπτά από το πέσιμο της αυλαίας μαλώνουν για το ταξί στην οδό Μαρίας Κάλλας, στη Μαρτίου ή στην Ανθέων.
Κατ’ αναλογία αν ο κόσμος ήταν επίπεδος η Θεσσαλονίκη θα ήταν διαφορετική πόλη, η Βόρεια Ελλάδα διαφορετική περιοχή και η Ελλάδα διαφορετική χώρα. Τότε και μόνο τότε το υπουργείο Μακεδονίας Θράκης θα ηγούνταν της αναπτυξιακής προσπάθειας στη Βόρεια Ελλάδα και θα λειτουργούσε ως καταλύτης για τη Βαλκανική Συνανάπτυξη. Τότε και μόνο τότε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης θα έφτιαχνε την πόλη σε λίγους μήνες. Τότε και μόνο τότε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα δημιουργούσε το καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα. Τότε και μόνο τότε η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της κυβέρνησης θα ήταν συνώνυμη με την πραγματική ανάπτυξη. Τότε και μόνο τότε η μείωση της ανεργίας θα είχε αντίκτυπο στην κοινωνία.
Γενικά η Ελλάδα, η χώρα στην οποία ανθεί «φαιδρά πορτοκαλέα», ζει και αναπνέει ένα απροετοίμαστο σήμερα, που εξαντλείται στα μόλις λίγα πρώτα λεπτά μιας πραγματικής συζήτησης. Φυσικά το ίδιο ισχύει και για τη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη Βόρεια Ελλάδα, όπου μόνο μεμονωμένες και συνειδητά αφανείς προσπάθειες έχουν διάρκεια. Είναι όσες σήμερα ενδιαφέρονται για το αύριο, με ταυτόχρονη έννοια για το μεθαύριο και για του χρόνου. Όσο για τη δημόσια συζήτηση, δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική, αφού οι πάντες ή έχουν δίκιο και κάνουν καλά τη δουλειά τους, αν είναι οι νυν, ή διαθέτουν τις καλύτερες ιδέες και την επαρκέστερη τεχνογνωσία, ώστε να δικαιούνται να απαιτήσουν από την κοινωνία να τους προσφέρει τη δικής τους ευκαιρία, αν είναι οι επόμενοι.
Για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα ας σημειώσουμε τα ακόλουθα:
Πρώτον, το ΥΜΑΘ είναι ένα υπουργείο –στη δεδομένη στιγμή ένα υφυπουργείο- που συντηρείται για προφανείς εθνικούς λόγους λόγω ονόματος. Στα σοβαρά κράτη η σημασία ενός υπουργείου –πολύ περισσότερο ο διεθνής του ρόλος- εξαρτάται αφενός από τον προϋπολογισμό του και αφετέρου από τις αρμοδιότητες του. Χωρίς αυτά τα δύο στοιχεία σε επάρκεια, όσες πολιτικές πρωτοβουλίες κι αν ονειρεύεται ότι μπορεί να λάβει ο εκάστοτε υπουργός είναι σχέδια επί χάρτου, ενδεχομένως πασπαλισμένα με μπόλικες δηλώσεις, ποσταρίσματα και θεωρητικές προσεγγίσεις. Από ουσία μηδέν, εκτός κι αν αναγορεύσουμε σε ουσία τις επιχορηγήσεις σωματείων, συλλόγων, ΜΚΟ κ.λπ.
Δεύτερον, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είναι υποχρεωμένος εκ των πραγμάτων να παλεύει με τα θηρία της γραφειοκρατίας, του συγκεντρωτικού κράτους, της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας, των αδυναμιών του μηχανισμού του, της οικονομικής στενότητας και –κυρίως- της απάθειας των συμπολιτών του για τα κοινά. Σε αυτό το περιβάλλον οι ενδεχόμενες μικρές νίκες στα πεδία της συλλογής των απορριμμάτων, της διαρρύθμισης των τραπεζοκαθισμάτων, της λειτουργικότητας του κυκλοφοριακού, της τακτοποίησης του παρκαρίσματος των αυτοκινήτων, της ευταξίας των κοιμητηρίων, της ασφάλειας στα πάρκα και τις παιδικές χαρές, της καθαριότητας της Νέας Παραλίας κ.λπ. έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Κάτι που η διοίκηση Μπουτάρη αντιλήφθηκε πλήρως μόλις το τελευταίο διάστημα, κατά το οποίο ο δήμαρχος έχει κατεβάσει αισθητά τους τόνους για τα μεγαλόπνοα –αναπτυξιακά και άλλα- που ο ίδιος με την επιχειρηματική του κουλτούρα θα ήθελε να προχωρήσουν. Σε ορισμένα, μάλιστα, επέμενε άγονα επί χρόνια. Καλό θα είναι, λοιπόν, όλα αυτά οι υποψήφιοι δήμαρχοι να τα λάβουν υπόψιν τους και να απευθυνθούν στους Θεσσαλονικείς κατά την προεκλογική περίοδο με όρους καθημερινότητας.
Τρίτον, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μπορεί στα χαρτιά να παίζει και λίγο το ρόλο τοπικής κυβέρνησης, αλλά φυσικά στην πράξη τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Για παράδειγμα τα βασικά θέματα που αφορούν την επιχειρηματικότητα εξαρτώνται δυστυχώς από την εθνική νομοθεσία. Από τις διαδικασίες και τις αδειοδοτήσεις, μέχρι τις χρηματοδοτήσεις, σχεδόν τα πάντα περνούν από τα υπουργεία που βρίσκονται στην επικράτεια των Αθηνών. Προφανώς κάποια μικρή τοπική βοήθεια μπορεί η Περιφέρεια να παρέχει σε επιχειρηματίες και επενδυτές, τους οποίους, όμως, θα πρέπει πρώτα να πείσει να την εμπιστευθούν.
Τέταρτον, η επίτευξη δημοσιονομικών στόχων με κάθε τρόπο –δηλαδή με την υπερβολική πίεση του ιδιωτικού τομέα- ουδόλως συμπίπτει με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, όπως δείχνουν να πιστεύουν κάποιοι στην κυβέρνηση. Μπορεί η υγεία των δημόσιων οικονομικών να είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, αλλά αυτό δε γίνεται ούτε αυτόματα, ούτε με κάθε κόστος. Χρειάζεται πεποίθηση ότι το βασικό όχημα ανάπτυξης, ενίσχυσης της απασχόλησης κ.λπ. είναι ο ιδιωτικός τομέας. Με ιδεοληψίες του τύπου «αφού έχουν κέρδη, ας τους τα πάρουμε» σύντομα όσοι μπορούν να δημιουργήσουν πλούτο, ώστε μετά αυτός ο πλούτος να διανεμηθεί στην κοινωνία είτε θα κατεβάσουν τα μολύβια τους, είτε θα πάνε αλλού, όπου θα αισθανθούν αποδεκτοί, είτε θα προσπαθήσουν οι κινήσεις τους επί ελληνικού εδάφους να παραμείνουν… αόρατες.
Πέμπτον, η ανεργία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που η κρίση και η ύφεση κληρονόμησαν στη χώρα. Πρωτίστως κοινωνικό, δευτερευόντως οικονομικό. Η αντιμετώπιση της με θολούς πολιτικούς όρους δεν προσφέρει τίποτα, εκτός ίσως από εντελώς πρόσκαιρες εντυπώσεις. Άλλωστε ο τρόπος που οι ίδιες οι αρμόδιες επί του θέματος υπηρεσίες του κράτους στέκονται απέναντι η μία στην άλλη ακόμη και στα απολογιστικά στοιχεία. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή το Νοέμβριο του 2018 η ανεργία βρισκόταν στο 18,5% και οι άνεργοι ήταν 875.195 άτομα. Προ ολίγων ημερών ο ΟΑΕΔ ανακοίνωσε ότι το Δεκέμβριο οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ήταν 1.116.816 άτομα, εκ των οποίων τα 935.449 άτομα αναζητούσαν εργασία, ενώ οι υπόλοιποι 181.367 δεν αναζητούσαν εργασία, αλλά εγγράφηκαν υποχρεωτικά στους καταλόγους προκειμένου να έχουν το δικαίωμα στο επίδομα αλληλεγγύης, στη δωρεάν μεταφορά στις συγκοινωνίες και πρόσβαση στο ΕΣΥ. Ο καθένας που απλώς σκέφτεται αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα.
Τώρα που επισήμως μπήκαμε σε προεκλογική περίοδο πολλαπλών εκλογών –στην πράξη το 2019 θα γίνουν στην Ελλάδα εκλογές σε κάθε επίπεδο που προβλέπονται- είναι ευκαιρία όσοι απευθύνονται στους πολίτες να σκεφτούν καλά πριν επαναλάβουν τα λάθη κάθε προεκλογικής περιόδου. Καλό θα ήταν οι συζητήσεις να ξεκινούν, να εξελίσσονται και να τελειώνει στη βάση του ρεαλισμού. Το μόνο βέβαιο είναι ότι για τα προβλήματα της χώρας, της περιοχής και της πόλης απαιτείται χρόνος, ο οποίος, όμως, ακόμη κι αν ξεπερνάει την τετραετία του εκλογικού κύκλου μία, δύο ή τρεις φορές θα πρέπει κάποτε να αρχίσει να μετράει. Έστω κι αν αυτοί που θα εκκινήσουν το χρονόμετρο γνωρίζουν ότι το τέλος του δρόμου και η πραγματική τροχιοδρόμηση του ανοδικού κύκλου για τη Θεσσαλονίκη, τη ν Κεντρική Μακεδονία, τη Βόρεια Ελλάδα και φυσικά τη χώρα ολόκληρη δεν τους τους περιλαμβάνει.