του Σωκράτη Φάμελλου*
Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί αναμφίβολα μια σημαντική ευκαιρία που οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα χαθεί. Όχι μόνο για την επανεκκίνηση της οικονομίας και την ανόρθωση της κοινωνίας μετά την πανδημία, αλλά και για τον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μας υποδείγματος.
Οι εξελίξεις μέχρι σήμερα στη χώρα μας, αλλά και η εξελισσόμενη ενεργειακή κρίση, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για επιτυχή αξιοποίηση της ευκαιρίας αυτής.
Πέρα από την περιορισμένη διαφάνεια στο σχεδιασμό και στους πόρους του Εθνικού Σχεδίου, με ευθύνη της κυβέρνησης, ένα μεγάλο μειονέκτημα είναι ότι δεν στοχεύει στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό όλης της επιχειρηματικότητας και της ελληνικής οικονομίας. Απευθύνεται σε λίγους ομίλους, που βρίσκονται «κοντά» στο σύστημα εξουσίας και αποφάσεων, με αποτέλεσμα να μην είναι δίκαιο και αποτελεσματικό.
Μπορεί πράγματι να έρθουν σημαντικοί πόροι στην Ελλάδα, αν το καταφέρει τελικά η κυβέρνηση, αλλά, έτσι όπως εξελίσσεται, δεν θα έχουμε πολλαπλασιαστικά οφέλη στην πραγματική οικονομία, στην παραγωγική ανασυγκρότηση, στην περιφερειακή ανάπτυξη. Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, η καινοτομία, οι ενεργειακές κοινότητες, η κυκλική οικονομία δεν περιλαμβάνονται ως προτεραιότητες στο σχέδιο, με αποτέλεσμα να χάνεται η δυνατότητα προστιθέμενης αξίας, καλύτερων και περισσότερων θέσεων εργασίας και κοινωνικής διάχυσης των ωφελειών του Ταμείου. Έτσι κινδυνεύει να γίνει η μεγαλύτερη χαμένη ευκαιρία για την Ελλάδα.
Μία από τις βασικές προτεραιότητες του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι η ενίσχυση και στήριξη της πράσινης μετάβασης αλλά και της ανθεκτικότητας, ως το μόνο ασφαλή και διαθέσιμο δρόμο για την επιβίωσης της κοινωνίας και της οικονομίας μπροστά στην κλιματική κρίση.
Στην χώρα μας, ενώ η Πράσινη Μετάβαση αποτελεί πυλώνα του Ταμείου που καταλαμβάνει και το 1/3 των πόρων, η Ελλάδα δεν έχει κλιματικό νόμο και κλιματική στρατηγική. Παράλληλα καθυστερεί η προσαρμογή στην κλιματική κρίση, που ψήφισε το 2016 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί τα περιφερειακά σχέδια και δεν υλοποιείται η υποχρέωση τα έργα και οι δράσεις του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης να είναι κλιματικά ανθεκτικές.
Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση που, με ευθύνη της κυβέρνησης, οδηγεί εδώ και πολλούς μήνες σε απόγνωση νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δεν βρίσκει απαντήσεις μέχρι σήμερα στο σχεδιασμό του Ταμείου Ανάκαμψης. Δεν περιλαμβάνονται δράσεις για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και για την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ) με έμφαση στις ενεργειακές κοινότητες και αυτοπαραγωγή για αγρότες και επιχειρήσεις ώστε να έχουμε πλουραλισμό παραγωγών και μείωση του κόστους στους τελικούς καταναλωτές.
Ως ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, προτείνουμε το 50% των επενδύσεων σε ΑΠΕ να στοχεύει στην αυτοπαραγωγή-αυτοκατανάλωση και στις Ενεργειακές Κοινότητες που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο πλουραλισμός της παραγωγής πράσινης ενέργειας αποτελεί μια αποτελεσματική και εφαρμόσιμη απάντηση στα φαινόμενα αισχροκέρδειας και λειτουργίας καρτέλ στην ελληνική αγορά ενέργειας που μας έχουν οδηγήσει στα ηλεκτροσόκ των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου. Επιπλέον προτείνουμε ενίσχυση των έργων Εξοικονόμησης Ενέργειας για νοικοκυριά αλλά και για δημόσια και επαγγελματικά κτίρια που είναι 2,5 χρόνια στον πάγο.
Επιστρέφοντας στην περιφερειακή διάσταση του εγχειρήματος, πρέπει να τονισθεί ότι μεγάλη αδικημένη είναι η Θεσσαλονίκη, η οποία, παρά το ισχυρό πλήγμα που δέχθηκε από την πανδημία σε επίπεδο οικονομίας και κοινωνίας, δεν υπάρχει πουθενά στον σχεδιασμό του Ταμείου.
Δεν έχουμε σχεδιασμό και ανακοινώσεις για έργα της πόλης στο Ταμείο Ανάκαμψης. Έργα όπως η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου ή η ανάπλαση της ΔΕΘ πρέπει να ενταχθούν στο Ταμείο, δίνοντας πνοή στην πόλη και διασφαλίζοντας το δημόσιο χώρο και όχι φυσικά να παραχωρηθούν σε ΣΔΙΤ.
Για το λόγο αυτό, απαιτείται ένα ειδικό αναπτυξιακό σχέδιο για τη Θεσσαλονίκη, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών του ΣΥΡΙΖΑ, όπως το σχέδιο των αστικών αναπλάσεων (πρώην στρατόπεδα Παύλου Μελά και Κόδρα, Δυτική Είσοδος – Μουσείο Ολοκαυτώματος, Ανάπλαση ΔΕΘ, Γήπεδο ΠΑΟΚ) ή τα έργα υποδομών περιβάλλοντος, ενέργειας και διαμετακομιστικού εμπορίου και όχι η ιδεοληπτική εμμονή της κυβέρνησης στην ιδιωτικοποίηση των πάντων.
Για να δείτε την έντυπη Voria σε ψηφιακή μορφή πατήστε ΕΔΩ.
*Ο Σωκράτης Φάμελλος είναι Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτή Β' Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία