Την επιρροή της γαλλικής παρουσίας στην ταυτότητα και τον χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης έχει ως στόχο να αναδείξει η καινούρια έκθεση του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον κεντρικό δήμο της πόλης και υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Η έκθεση «Souvenirs de Salonique» που θα διαρκέσει τον Μάρτιο και τον Απρίλιο θα φιλοξενηθεί στο Ινστιτούτο και θα πλαισιωθεί από μια σειρά διαλέξεων και εκπαιδευτικών δράσεων, πολλές από τις οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει από την έναρξη του σχολικού έτους συνεργασία με πολλά σχολεία, όπως το Δελασάλ, το Καλαμαρί και το Αρσάκειο.
Στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα, ο Γάλλος πρόξενος, Philippe Ray ανέφερε πως η έκθεση προετοιμαζόταν επί δύο χρόνια και για την υλοποίησή της έχουν συνεργαστεί αρκετοί φορείς και ειδικοί συνεργάτες. Ο ίδιος απευθυνόμενος στον δήμαρχο της πόλης, Γιάννη Μπουτάρη σημείωσε πως αυτή η έκθεση είναι αφιερωμένη σε αυτόν καθώς εμπνεύστηκε από τον ίδιο και την προτροπή του για «περισσότερη γαλλική παρουσία» στη Θεσσαλονίκη.
Παίρνοντας τον λόγο, ο Γιάννης Μπουτάρης τόνισε πως η γαλλική παρουσία ήταν πολύ έντονη σε όλα τα επίπεδα. «Τα λίγα γαλλικά που ξέρω, τα έμαθα στο Δελασάλ», αποκάλυψε ο ίδιος.
Θεματικές της έκθεσης
Η έκθεση ξεκινάει από τις απαρχές της γαλλικής παρουσίας στην πόλη και επικεντρώνεται σε διαφορετικές ενότητες και συγκεκριμένα στη γαλλική επιρροή στην οικονομική ζωή της πόλης αλλά και στην εβραϊκή κοινότητα, στα γαλλικά θρησκευτικά σχολεία, το γαλλικό «λαϊκό» σχολείο - που δεν είναι άλλο από το Lycee -, την παρουσία των Γάλλων στρατιωτών στην πόλη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και στις επιρροές στην αρχιτεκτονική της πόλης.
«Η οικονομική παρουσία της Γαλλίας είναι σημαντική και καταγράφεται από τα μέσα του 19ου αιώνα και συνεχίζει μετά την ένταξη της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος», ανέφερε η Βίλμα Χαστάογλου Μαρτινίδη, μέλος της επιστημονικής επιτροπής της έκθεσης και ομότιμη καθηγήτρια Αρχιτεκτόνων. Η ίδια τόνισε πως τα σημαντικότερα επιτεύγματα παραητρούνται στον τομέα των μεταφορών με τις δύο μεγάλες κληρονομιές να είναι το παλιό κομμάτι του λιμανιού και η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη που απαιτούσε ειδική τεχνογνωσία τότε.
Για τη συμβολή της Alliance Israelite Universelle και την επιρροή της γαλλική παιδείας στην εβραϊκή κοινότητα της πόλης μίλησε η Ρένα Μόλχο, επίσης μέλος της επιτροπής και ιστορικός του ελληνικού εβραϊσμού. Καθώς τα εβραιόπουλα δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν τα γαλλικά αποστολικά σχολεία λόγω θρησκείας, βρήκαν διέξοδο μέσω των εννέα σύγχρονων εβραϊκών σχολείων που δημιούργησε η Alliance στη Θεσσαλονίκη. Όπως αναφέρει η κ. Μόλχο, τα σχολεία αυτά δίνουν στους Εβραίους τη δυνατότητα να χειραφετηθούν καθώς τους προσφέρεται η ευκαιρία να ανεβάσουν το επίπεδό τους επαγγελματικά. «Η γαλλική επιρροή μέχρι τώρα ήταν στη σκιά της ιστορίας», υπογράμμισε.
Από πλευράς του, ο Ανδρέας Μπουρούτης, οικονομολόγος, και ερευνητής του Yad Vashem Holocaust Research Institute, μίλησε για την ίδρυση των αποστολικών σχολείων, του Δελασάλ από μοναχούς που ήρθαν από την Αλεξάνδρεια και του Καλαμαρί από τις Αδελφές του Ελέους. «Το πλεονέκτημα ήταν ότι ήταν πολυσυλλεκτικά. Κατόρθωσαν για πρώτη φορά να συγκεντρώσουν μαθητές από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας», ανέφερε. Η επιτυχία των σχολείων οδήγησε, όπως επισήμανε, τη Γαλλική Λαϊκή Αποστολή να δημιουργήσει το πρώτο της σχολείο, το Lycee στη Θεσσαλονίκη το 1906.
«Όλη η μορφή και το σχέδιο της εικόνας της πόλης είναι εν πολλοίς το αποτέλεσμα της ανοικοδόμησής της με ένα σχέδιο που είναι σχεδόν αμιγώς γαλλικό», τονίζει ο Νίκος Καλογήρου, καθηγητής και πρόεδρος τμήματος αρχιτεκτόνων, αναφερόμενος στο σχέδιο Εμπράρ που συντάχθηκε μετά τη μεγάλη φωτιά του 1917.
Τρεις σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Έκθεσης
Στην ομιλία του, ο Γάλλος πρόξενος αναφέρθηκε σε τρεις σημαντικές εκδηλώσεις που θα λάβουν χώρα στο πλαίσιο της έκθεσης.
Πρόκειται για:
- το ντοκιμαντέρ «Ματαόρα», του Ανδρέα Σιαδήμα, που θα προβληθεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (1 - 10 Μαρτίου) και που υποστήριξε το Γαλλικό Ινστιτούτο
- εκδήλωση για τη σχέση μεταξύ της Μασσαλίας και της Θεσσαλονίκης. Την 1η Απριλίου, ειδικοί από το λιμάνι της Μασσαλίας θα επισκεφθούν τη Θεσσαλονίκη και θα συζητήσουν με αντίστοιχους ειδικούς και οικονομικούς φορείς στην πόλη για το λιμάνι Θεσσαλονίκης ενώ θα υπογραφεί σύμφωνο συνεργασίας εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής μεταξύ της Ακαδημίας της Μασσαλίας και την Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
- παρουσίαση ιστοριών – μαρτυριών από απογόνους 30 εβραϊκών οικογενειών της Θεσσαλονίκης από το Παρίσι, την Ιταλία, το Τελ Αβίβ και τη Μασσαλία για τη σχέση τους με τη Θεσσαλονίκη και τους λόγους που πήραν τον δρόμο της εξορίας. Η παρουσίαση θα γίνει στις 14 -16 Μαρτίου ενώ οι απόγονοι των Θεσσαλονικέων Εβραίων θα συμμετάσχουν στη «Πορεία των Ζωντανών» που θα ακολουθήσει στις 17 Μαρτίου.
Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα Αλλατίνη - Ντασό και τα εγκαίνια της θα γίνουν στις 14 Μαρτίου σε τελετή στην οποία η είσοδος θα γίνεται αποκλειστικά με προσκλήσεις.
Γραφιστικά, το λογότυπο και η οπτική ταυτότητα της έκθεσης που επιμελήθηκε το Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας έχει επηρεαστεί από παλιές γαλλικές καρτ ποστάλ της Θεσσαλονίκης, που συχνά εμπεριείχαν τη φράση ««Souvenirs de Salonique» με το «S» να εμφανίζεται περίτεχνο και προσεγμένο σε πολλές από αυτές.
