Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή στη Θεσσαλονίκη μέχρι το τέλος του αιώνα, εάν δεν περιοριστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Μελέτη του ΑΠΘ που εξέτασε τις βασικές κλιματικές παραμέτρους με βάση τρία σενάρια που διαφοροποιούνται ως προς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έδειξε ότι η Θεσσαλονίκη θα έχει σημαντικά αυξημένη θερμοκρασία, ενώ θα βρεθεί αντιμέτωπη πολύ περισσότερες μέρες με την ξηρασία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανθρώπινη υγεία αλλά και την οικονομία.
Η μελέτη «Κλιματικά μοντέλα και η χρησιμότητά τους στην προαγωγή και πρόληψη της υγείας του πληθυσμού» εκπονήθηκε από τους Δ. Δούρβο, Δ. Καββαδά, Ε. Σιδηρόπουλο και Π. Ζάνη στο πλαίσιο του Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Υγεία και Περιβαλλοντικοί Παράγοντες» της Ιατρικής του ΑΠΘ και παρουσιάστηκε στο 10ο επιστημονικό συνέδριο του τμήματος.
Όπως εξήγησε ο κ. Δούρβος, κατά τη μελέτη εξετάστηκαν οι βασικές κλιματικές μεταβλητές της θερμοκρασίας στα δύο μέτρα πάνω από το έδαφος και του υετού (δηλαδή της βροχής ή του χιονιού) και οι βασικοί κλιματικοί δείκτες των ζεστών ημερών, που είναι οι μέρες με θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου και οι συνεχόμενες ημέρες ξηρασίας, όπου ο υετός έχει τιμή χαμηλότερη του ενός χιλιοστού. Για την εκτίμηση των μοντέλων χρησιμοποιήθηκε η διαδικτυακή εφαρμογή DEAR-Clima του ΑΠΘ και τρία κλιματικά σενάρια, τα RCP2.6, RCP4.5 και RCP8.5, με το 8,5 να είναι το πιο απαισιόδοξο, σύμφωνα με το οποίο η εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζει να αυξάνεται με αμείωτη ένταση μέχρι το τέλος του αιώνα.
Η μελέτη έδειξε ραγδαία αύξηση της θερμοκρασίας επιφανείας κατά 5,5 βαθμούς Κελσίου στο σενάριο με τις εκπομπές των θερμοκηπικών αερίων να αυξάνονται ανεξέλεγκτα έως το τέλος του αιώνα. Για τον υετό φαίνεται πως θα υπάρχει μικρή μείωση στο τέλος του αιώνα, αλλά και με τα τρία σενάρια καταγράφονται αρνητικές τιμές.
Σε ό,τι αφορά τις ζεστές ημέρες, το απαισιόδοξο σενάριο έδειξε ότι η συνεχής αύξηση των θερμοκηπικών αερίων συνεπάγεται αμείωτη αύξηση του αριθμού των ζεστών ημερών, η οποία δεν ανακόπτεται ως το τέλος του αιώνα και αγγίζει την υψηλότερη τιμή των επιπλέον 70 ημερών το έτος 2096. Όσον αφορά στις συνεχόμενες ημέρες ξηρασίας ο αριθμός τους θα συνεχίσει να αυξάνεται με το ρεκόρ των επιπλέον 30 ημέρων να εκτιμάται το έτος 2088.
Τεράστιο το κόστος από την κλιματική αλλαγή, χτύπημα και στην υγεία
Ο κ. Δούρβος τόνισε πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πολλές, πλημμύρες, ξηρασίες, άνοδος της στάθμης των θαλασσών, πυρκαγιές, τήξη των πάγων κι έχουν ως αποτέλεσμα να απειλείται άμεσα η βιοποικιλότητα των ειδών. Όπως είπε, εκτός από το περιβάλλον εκτίθεται σε κίνδυνο και η ανθρώπινη υγεία, όπως δείχνει η αύξηση του αριθμού των ετήσιων θανάτων λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, φυσικών καταστροφών, έξαρση ασθενειών και ρύπανσης της ατμόσφαιρας. «Ενδεικτικά το 2015 καταγράφηκαν 2,9 εκ. θάνατοι λόγω καρδιαγγειακών και αναπνευστικών νοσημάτων που προκλήθηκαν είτε από αυξημένες θερμοκρασίες, είτε από συγκεντρώσεις ρύπων στην ατμόσφαιρα. Η Θεσσαλονίκη δεν αποτελεί εξαίρεση. Σύμφωνα με δεδομένα από όλα τα νοσοκομεία της πόλης, η ημέρα με καύσωνα και η ημέρα μετά το συμβάν συνδέονται με αυξημένη θνησιμότητα λόγω καρδιαγγειακών και αναπνευστικών επιπλοκών», τόνισε.
Ταυτόχρονα, γεωργία, δασοκομία, ενέργεια και τουρισμός είναι μερικοί μόνο από τους τομείς της οικονομίας που πλήττονται σε μεγάλο βαθμό, σημείωσε ο κ. Δούρβος, επισημαίνοντας πως το κόστος των ζημιών από τις προκληθείσες πλημμύρες κατά την πρώτη δεκαετία του αιώνα μας είναι περίπου τετραπλάσιο σε σχέση με το 1980.
Αναγκαία τα μέτρα πρόληψης και προστασίας
Σύμφωνα με τον κ. Δούρβο, είναι αναγκαία η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η υιοθέτηση οικολογικής συνείδησης και η εφαρμογή πράσινων πολιτικών, αλλά και η γνώση των δεδομένων που προσφέρουν τα κλιματικά μοντέλα, έτσι ώστε να προστατευτούν ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
«Επειδή είναι αδύνατον να προβλεφθούν ακριβώς οι μελλοντικές εκπομπές και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το κλίμα, η ανάπτυξη μιας σειράς μελλοντικών σεναρίων επιτρέπει την εκτίμηση της κατάστασης σε παγκόσμια και τοπική κλίμακα με χρήση κλιματικών προβολών. Οι φορείς που χαράσσουν τις πολιτικές για το κλίμα και αυτοί που τις εφαρμόζουν έχουν ανάγκη από επιστημονικά δεδομένα για την εξέλιξη του κλίματος, ώστε να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Τα περιοχικά μοντέλα προσφέρουν πολύτιμα συμπεράσματα. Η Ελλάδα έχει σύνθετα γεωγραφικά κλιματικά χαρακτηριστικά και γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητο οι κλιματικές μελέτες να περιορίζονται σε επίπεδο περιφέρειας ή ακόμα και πόλης. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης μπορούν να λειτουργήσουν ως μία επιστημονική βάση για τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας των κατοίκων της πόλης από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», τόνισε ο κ. Δούρβος, επισημαίνοντας ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από τους αρμόδιους φορείς στην πρόληψη των ασθενειών λόγω καύσωνα και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας να εστιάσει στην δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τα κύματα καύσωνα ή και άλλων καταστροφών.