Στο επίπεδο της πρόληψης η Πολιτεία δυστυχώς σε ό,τι αφορά ειδικά στη Θεσσαλονίκη και την αντιμετώπιση της πανδημίας απέτυχε. Η κατάσταση ξέφυγε από τα χέρια της, με αποτέλεσμα πλέον όλα τα μέτρα που λαμβάνονται να είναι πυροσβεστικά. Μπορούν όμως να σβήσουν τη φωτιά που άναψε ή τελικά να ελπίζουμε να σβήσει γρήγορα μόνη της αφού δε θα έχει τίποτα άλλο να κάψει;
Η κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, είναι άκρως ανησυχητική. Μειώθηκε ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων. Αυτό πέτυχε προς το παρόν το lockdown. Δεν σταμάτησαν να αυξάνονται τα κρούσματα, απλώς αυξάνονται με χαμηλότερο ρυθμό. Δεν είναι αρκετό.
Η περιβόητη επιπεδοποίηση της καμπύλης, η σταθεροποίηση των επιδημιολογικών δεδομένων είναι ακόμη ζητούμενο. Και πλέον όσοι βιάστηκαν να βάλουν στο τραπέζι του δημοσίου διαλόγου την άρση του lockdown μαζεύουν το αφήγημα άρον άρον.
Όσα εξελίχθηκαν τις τελευταίες μέρες είναι ένδειξη πανικού. Και πανικός δεν επιτρέπεται. Πρέπει με ψυχραιμία να ενσκήψουμε όλοι στο πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε επιστρατεύοντας όλα τα δυνατά μέσα.
Πολύ φοβάμαι ότι πελαγοδρομούμε όλοι. Και η Πολιτεία και η κοινωνία. Και την ίδια στιγμή ο ιός κάνει τη δουλειά του. Όλοι περιμένουμε να δούμε φως στο τούνελ, μια χαραμάδα ελπίδας ότι σε ορατό χρονικό διάστημα θα σταματήσουμε να μετράμε σε μια πόλη εκατοντάδες νέα κρούσματα καθημερινά, ότι θα τελειώσει σύντομα η ισορροπία του θανάτου στους 60 (και πάνω ή κάτω) συμπολίτες μας να φεύγουν από κορωνοϊό κάθε μέρα σε όλη τη χώρα και θα σταματήσει επιτέλους η διαρκής αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.
Ακόμη πειστικές απαντήσεις σε όλα αυτά δεν έχουμε βρει. Αν πλέον μπορεί να κάνει η Πολιτεία κάτι για να περιοριστούν τα νέα κρούσματα δεν το γνωρίζω. Ότι έπρεπε να έχει κάνει νωρίτερα είναι ηλίου φαεινότερο. Αν μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο η κοινωνία επίσης δεν το γνωρίζω. Δεν ανταποκρίθηκε πάντως με τη δέουσα σύνεση στις προειδοποιήσεις.
Είναι προφανές ότι η καθημερινή εικόνα της Θεσσαλονίκης σ' αυτό το δεύτερο lockdown απέχει πολύ από την εικόνα της προηγούμενης άνοιξης. Γιατί; Αφού είχαμε επιτυχημένη διαχείριση στο πρώτο κύμα, γιατί δεν ακολουθήσαμε και δεν ακολουθούμε όσα έγιναν πριν από μερικούς μήνες; Για την οικονομία; Αν είναι αυτός ο λόγος δεν θα πρέπει η κυβέρνηση να τον εξηγήσει με σαφήνεια; Αν είναι άλλοι οι λόγοι κι αυτοί πρέπει να εξηγηθούν στον κόσμο.
Τι ώθησε τους πολίτες να θεωρούν ότι μόνο με τη μάσκα μπορούν να είναι απρόσβλητοι από τον κορωνοϊό; Η κούραση είναι επαρκής λόγος για να μην περιορίσουν την κινητικότητά τους; Ατόνησε στη συνείδησή τους το μήνυμα «Μένουμε Σπίτι» και γιατί;
Σκέφτομαι ότι στο πλαίσιο της αναζήτησης των ευθυνών θα ζυγιστούμε όλοι κάποια στιγμή. Αυτή σίγουρα δεν είναι η στιγμή να ασχοληθούμε με τις ευθύνες. Είμαστε μέσα στο πρόβλημα όλοι μαζί και ανησυχώ ότι δεν ξέρουμε πώς να το αντιμετωπίσουμε πια. Φτάσαμε να σερνόμαστε πίσω από την εξέλιξη της πανδημίας και να αποδεχόμαστε τις επιπτώσεις της, που είναι τραγικές. Τουλάχιστον ας προσπαθήσουμε τώρα στο «και πέντε» να τις περιορίσουμε όσο είναι δυνατό.
Αντί να ψάχνουμε όλοι, Πολιτεία και κοινωνία, πώς θα κάνουμε φέτος Χριστούγεννα, αυτή την ώρα ας βρούμε πώς στις αμέσως επόμενες εβδομάδες θα σταματήσουμε την έξαρση της πανδημίας. Θέλω να ελπίζω πως η καραντίνα θα βοηθήσει στις επόμενες δυο εβδομάδες να βελτιωθούν οι επιδημιολογικοί δείκτες. Αυθαίρετη εκτίμηση. Απλώς ελπίδα ενός μη ειδικού, ενός πολίτη. Θα έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα γι' αυτό την εβδομάδα που αρχίζει σήμερα.
Ακούω όμως φωνές επιστημόνων, που προτείνουν πιο αυστηρά μέτρα ειδικά για τη Θεσσαλονίκη. Προφανώς επιπλέον περιορισμοί δεν είναι επιθυμητοί. Αν όμως πια δεν έχουμε άλλο τρόπο να περιορίσουμε την εξάπλωση; Αντιλαμβάνομαι επίσης την κούραση όλων μας από την παράταση των μέτρων. Η υπομονή του πολίτη μπορεί να εξαντλείται, η Πολιτεία ωστόσο οφείλει να δείξει και υπομονή και επιμονή σε ό,τι της συστήνει η επιστημονική κοινότητα. Αν βλέπουν λύση στο πρόβλημα σε δυο εβδομάδες να μας το πουν. Αν δεν βλέπουν βελτίωση ας μας το πουν επίσης για να δικαιολογήσουν επιπλέον μέτρα άμεσα. Όχι με παρατάσεις και κόντρα παρατάσεις, γιατί έτσι χάνεται η εμπιστοσύνη των πολιτών στους αρμόδιους και αυξάνεται η κόπωση. Θα πάρουν ένα μεγάλο ρίσκο από τη μια. Όμως τουλάχιστον δεν θα καλλιεργούν φρούδες ελπίδες για έξοδο από το lockdown σε ορατό χρονικό διάστημα. Έτσι το ρίσκο τους είναι μεγαλύτερο κι ας μην το καταλαβαίνουν.
Είναι ένα λάθος που συνηθίζουν να κάνουν οι πολιτικοί. Πριν από χρόνια είχα μια συζήτηση με έναν υπουργό για την κατασκευή ενός δρόμου. Η σύμβαση προέβλεπε παράδοση του δρόμου σε 18 μήνες, ο ίδιος στις δηλώσεις του αναλάμβανε τη δέσμευση ότι ο δρόμος θα δοθεί στην κυκλοφορία σε ένα με ενάμιση χρόνο. Τον ρώτησα γιατί δεν λέει στους πολίτες ότι ο δρόμος θα είναι έτοιμος σε δυο χρόνια. Τι θα άλλαζε αν αντί να εκτεθεί στα σίγουρα επέλεγε να δώσει ένα «χαλαρό» χρονοδιάγραμμα; Σε κάθε περίπτωση εάν γινόταν η έκπληξη και ο δρόμος παραδινόταν στην κυκλοφορία εντός του συμβατικού χρονοδιαγράμματος (απίθανο για ελληνικό δρόμο...) θα κέρδιζε σε αξιοπιστία. Μου απάντησε ότι στους έξι μήνες «αβάντας» μπορεί να μην ήταν υπουργός και επιπλέον σε ενάμιση δυο χρόνια κανένας δε θα θυμόταν τη δέσμευση...
Ένα παιχνίδι επικοινωνιακό, διαχειριστικό... Στην περίπτωση όμως της πανδημίας δεν είναι ώρα να παίζουν ορισμένοι με τις λέξεις. Διότι κι αυτό σε έναν κόσμο που καλείται σε θυσίες έχει τη σημασία του. Όταν δίνεις το πρωί της μιας μέρας ελπίδα για χαλάρωση των μέτρων σε μια εβδομάδα, δέκα μέρες κτλ. και το βράδυ βλέπεις τα νούμερα και δε βγαίνει, πώς μπορείς την επομένη να υποστηρίζεις ότι είναι λάθος η συζήτηση περί χαλάρωσης; Ακόμη χειρότερα γίναμε μάρτυρες σε πολλές κωλοτούμπες, με αφελείς δικαιολογίες ότι τάχα κανείς εκ των αρμοδίων δεν μίλησε περί άρσης των μέτρων από 1 Δεκεμβρίου, κανείς δεν έδωσε χρονοδιάγραμμα κτλ.
Διαβάζω τι γίνεται σε ευρωπαϊκές χώρες, όπου επίσης η πανδημία θερίζει. Πράγματι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, δεν είμαστε στη χειρότερη κατάσταση και η κυβέρνηση δεν κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνουν πολλές άλλες κυβερνήσεις. Ωστόσο, αν κάποιος παρατηρήσει το τι γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα δει ότι οι κυβερνήσεις τους δεν έχουν βάλει τόσο φιλόδοξους στόχους, όπως η δική μας. Όσοι επέβαλαν καραντίνα και μέτρα δεν το έκαναν για δυο εβδομάδες και βλέπουμε. Πολλοί επέλεξαν να επιβάλλουν καραντίνα για διάστημα πολύ μεγάλο, περιμένοντας να αποδώσουν πραγματικά τα μέτρα κι όχι πρόσκαιρα. Φαντάζομαι ότι το πολιτικό κόστος κι εκεί προσωρινά θα είναι δυσβάσταχτο. Εάν όμως αποδειχθεί ότι η δίμηνη ή τρίμηνη ισχύς των περιορισμών γλίτωσε τις κοινωνίες από τα χειρότερα, τότε κι αυτό το κόστος θα είναι αντιμετωπίσιμο και αναστρέψιμο. Από την άλλη το... ακορντεόν καλό είναι να παραμείνει μουσικό όργανο.
Σε κάποιους φταίνε οι υπερβολές των ΜΜΕ. Κακώς. Φαντάζομαι δεν επιστράτευσαν τα ΜΜΕ τρένα και αεροσκάφη για να μεταφέρουν μαζικά ασθενείς. Ούτε φαντάστηκαν κορεσμό του συστήματος υγείας και επίταξη ιδιωτικών κλινικών. Η παρουσίαση της κατάστασης, ακόμη και με κάποιες υπερβολές σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είναι εκτός πραγματικότητας. Στο κάτω κάτω δια πάσαν νόσο δεν μπορεί να φταίνε οι αγγελιαφόροι των ειδήσεων και ο τρόπος που τις παρουσιάζουν. Και χωρίς να έχω διάθεση να υπερασπιστώ με τον κακώς νοούμενο συντεχνιακό τρόπο τον κλάδο, νομίζω ότι οι πολλές υπερβολές αποφεύχθηκαν, ειδικά στα ρεπορτάζ όλων των μέσων, που αποτυπώνουν την κατάσταση και τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Είμαστε, ειδικά στη Θεσσαλονίκη, σε μια κρίσιμη καμπή. Αυτή την εβδομάδα θα δούμε εάν τα μέτρα αποδίδουν. Εύχομαι να αποδώσουν και όλα τα υπόλοιπα θα τα βρούμε. Αν όμως συμβεί το απευκταίο θα ήθελα επιτέλους η κυβέρνηση να λάβει αυστηρά και σε βάθος χρόνου μέτρα για να σταματήσουμε επιτέλους να μετράμε περισσότερους νεκρούς, διασωληνωμένους, ασθενείς. Περισσότερα μέτρα θα τα αντέξει η κοινωνία περισσότερες απώλειες όχι.