Στην πολιτική οι συμβολισμοί έχουν τη σημασία τους. Ενίοτε παίζουν ρόλο στις εξελίξεις και με αυτή την έννοια έχουν ουσία. Βεβαίως μόνο η πραγματικότητα επιβεβαιώνει ή διαψεύδει προσδοκίες, αλλά ο δρόμος προς τον στόχο ενδέχεται να περιέχει συμβολισμούς.
Για τον νέο δήμαρχο Θεσσαλονίκης -όπως και για αρκετούς από τους προκατόχους του- βασικό στοίχημα είναι η καθαριότητα της πόλης. Πολλά θα κριθούν σε επίπεδο εντυπώσεων για τη διοίκηση του Στέλιου Αγγελούδη από την έκβαση μιας «μάχης», που οι αμέσως προηγούμενοι δήμαρχοι Θεσσαλονίκης την έχουν χάσει. Δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για χρόνιο πρόβλημα, περίοδος χάριτος δεν υπάρχει. Αν και κανείς δεν περιμένει η εικόνα να καλυτερέψει επί της ουσίας μέσα σε λίγες ημέρες, οι επόμενοι λίγοι μήνες είναι κρίσιμοι για την εξέλιξη και το αποτέλεσμα της υπόθεσης.
Με αυτά τα δεδομένα, η απόφαση της διοίκησης του δήμου να προχωρήσει σε ανάκληση αδειών του προσωπικού καθαριότητας για τον Ιανουάριο βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση. Κυρίως λόγω του συμβολισμού της. Του μηνύματος που εκπέμπει τόσο εντός του δήμου, όσο και προς τους πολίτες. Διότι εάν δεν αντιληφθούν οι πάντες το επείγον του προβλήματος άκρη δεν θα βρεθεί. Η λύση δεν είναι απλώς θέμα μεθόδου, αλλά ένα πολυπαραγοντικό σύνολο, που ξεκινάει από την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού που υπάρχει και εκτείνεται μέχρι τη νοοτροπία της κοινωνίας. Οι εργαζόμενοι οφείλουν να αντιληφθούν ότι βρίσκονται στον μεγεθυντικό φακό των πολιτών, οι οποίοι προφανώς δεν πιστεύουν ότι υπάρχει δήμαρχος ή αντιδήμαρχος που θέλει τη Θεσσαλονίκη βρώμικη. Από την άλλη οι πολίτες, που αφενός υφίστανται την κατάσταση, ενώ αφετέρου είναι συνυπεύθυνοι για τη δημιουργία της, πρέπει με κάποιο τρόπο να κινητοποιηθούν. Κάτι που δεν είναι εύκολο να συμβεί για μια σειρά από λόγους. Κατ’ αρχάς είναι θέμα νοοτροπίας, που δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Επίσης είναι θέμα ευκολίας και βολέματος. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι -όπως πολλοί συμπολίτες Θεσσαλονικείς παρατηρούν τις τελευταίες ημέρες ειδικά στην περιοχή της Τούμπας- αυξήθηκαν απότομα τα ογκώδη στα πεζοδρόμια της Θεσσαλονίκης. Εικόνα που συνδέεται άμεσα με την εξαγγελία της νέας διοίκησης ότι θα υπάρξουν πρόστιμα σε όσους ξεφορτώνονται στα μουλωχτά και χωρίς συνεννόηση με το αρμόδιο δημοτικό τμήμα έπιπλα, στρώματα, ηλεκτρικές συσκευές και κάθε τι που περισσεύει από μια ανακαίνιση.
Στην Ελλάδα τα περιμένουμε όλα από το κράτος και τους δήμους, η συμπεριφορά των οποίων είναι πολύ συχνά ανεπαρκής, με αποτέλεσμα να ξεκινάει ένα αυτοτροφοδοτούμενο -και άδικο- σπιράλ απαξίωσης κάθε δημόσιας ή δημοτικής υπηρεσίας. Η ανάκληση των αδειών του Ιανουαρίου στην καθαριότητα του δήμου Θεσσαλονίκης -ακόμη κι αν όπως φαίνεται έχει προηγηθεί ένας… οργιώδης επί του θέματος Δεκέμβριος με επιπτώσεις στην κακή εικόνα της πόλης μέσα στις γιορτές- συνιστά σήμα που αξιολογούν θετικά οι πολίτες. Επειδή όλοι λίγο πολύ είναι εργαζόμενοι και αντιλαμβάνονται τι σημαίνει η ακύρωση μιας προγραμματισμένης άδειας, κάτι εξαιρετικά σπάνιο στην ελληνική αγορά εργασίας, ιδιαίτερα στον δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Σε κάθε περίπτωση η καθαριότητα της Θεσσαλονίκης θα κριθεί από το αποτέλεσμα και σε βάθος χρόνου. Η πραγματική επιτυχία της δημοτικής αρχής Αγγελούδη -ή οποιασδήποτε άλλης στο μέλλον- θα είναι να πάψουν οι Θεσσαλονικείς να συζητούν για το θέμα. Το να είναι οι δημόσιοι χώροι πόλης καθαροί (πρέπει να) είναι κάτι αυτονόητο. Σε τελευταία ανάλυση στο συγκεκριμένο πεδίο οι πολίτες μπορούν να συμβάλλουν χωρίς σώνει και καλά να αντιλαμβάνονται το βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματος. Μπορούν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική τους συνείδηση και να γίνουν συνεργάσιμοι απλά βλέποντας ένα καλό αποτέλεσμα. Χωρίς να χρειάζεται να μπουν στο πετσί του ρόλου του αντιδημάρχου Καθαριότητας ή να ακούνε και να διαβάζουν δηλώσεις για το πόσο δύσκολο είναι να παραμείνει καθαρή η πόλη ή πόσο ηρωικοί είναι οι σχετικά λίγοι -εάν είναι λίγοι- εργαζόμενοι στον συγκεκριμένο τομέα. Σε αυτή την κουραστική και κουρασμένη υπόθεση δεν επιθυμούν να «αγοράσουν» τίποτε απ’ όσα οι εμπλεκόμενοι θέλουν να τους… πουλήσουν. Αυτή η συζήτηση για την καθαριότητα όπου γίνεται ανά τον κόσμο και όσο συνεχίζεται στη Θεσσαλονίκη το μόνο που πιστοποιεί είναι η ύπαρξη ενός σημαντικού προβλήματος, για το οποίο δεν έχει βρεθεί διέξοδος.
ΥΓ. Η μεγάλη συσσώρευση απορριμμάτων στους δρόμους και τα πεζοδρόμια της Θεσσαλονίκης τις ημέρες των εορτών προκάλεσε εισαγγελική παρέμβαση. Ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης διέταξε προκαταρκτική εξέταση προκειμένου να διερευνηθεί αν στοιχειοθετείται το αδίκημα της ρύπανσης και υποβάθμισης περιβάλλοντος με κίνδυνο για τη δημόσια υγεία δια παραλείψεως και κατ' εξακολούθηση. Τα νομικά τα γνωρίζουν οι νομικοί, αλλά επί της ουσίας είναι σαφές ότι λόγω των απορριμμάτων σε δρόμους, πεζοδρόμια και πλατείες το περιβάλλον στη Θεσσαλονίκη υποβαθμίζεται. Από την άλλη το συγκεκριμένο θέμα μάλλον δεν λύνεται με εισαγγελείς και δικαστήρια, που εκ της φύσεως και του ρόλους τους εξετάζουν τι συνέβη, ενώ το πραγματικό ενδιαφέρον είναι τι θα συμβεί από εδώ και πέρα. Φυσικά πάντα ο παραδειγματισμός μπορεί να λειτουργήσει, αλλά αν πραγματικά όλοι θέλουν η Θεσσαλονίκη να γίνει μια καθαρή πόλη αρκεί δημοτική διοίκηση, εργαζόμενοι στην καθαριότητα, πολίτες και εμπορικός – επιχειρηματικός κόσμος να συνεργαστούν δημιουργικά. Αυτό είναι το... κλειδί του παραδείσου, για την ενεργοποίηση του οποίου η δικαιοσύνη λίγα πράγματα μπορεί να κάνει.