Το πρώτο στάδιο, της ανεύρεσης αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ, εξελίσσεται θετικά. Το επόμενο στάδιο όμως, θα είναι συγκρουσιακό, υπό την έννοια ότι υπάρχουν αντιτιθέμενα επιχειρηματικά συμφέροντα, συμπλεκόμενα με γεωπολιτικές παραμέτρους, σχετικά με το πώς και από πού θα μεταφερθεί στους καταναλωτές, που δεν είναι βέβαιο πως θα είναι μόνον Ευρωπαίοι.
Θα θυμούνται οι αναγνώστες, ότι αρκετές φορές, εδώ και αρκετά χρόνια, η στήλη έχει εκφράσει τις αμφιβολίες της σχετικά με το αν τελικά θα επιλεγεί ο EastMed, ο μεσογειακός αγωγός, για μεταφορά αερίου στην Ευρώπη, καίτοι υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση γι’ αυτό. Αφενός για μέρος της απεξάρτησης από την Ρωσία, αφετέρου να μη καταστεί η Τουρκία διαμετακομιστής, ώστε να αποκτήσει μεγαλύτερη γεωστρατηγική ισχύ, χρησιμοποιώντας τους αγωγούς για πολιτικούς λόγους.
Έχω γράψει, ότι ο EastMed, είναι η τέταρτη επιλογή για την μεταφορά, αφενός για οικονομικούς λόγους, αφετέρου επειδή αγωγός εντός θαλάσσης δεν προστατεύεται επαρκώς.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως ο East Med δεν είναι κερδοφόρο έργο και πως για να καταστεί κερδοφόρο πρέπει η τιμή του φυσικού αερίου στην ΕΕ να ξεπεράσει τα 8 δολάρια την μονάδα και να παραμείνει σταθερή, ενώ η υφιστάμενη τιμή στην ΕΕ είναι 6 δολάρια η μονάδα, και φαίνεται σχεδόν αμετακίνητη.
Παράλληλα, υποστηρίζεται πως η ΕΕ δεν επενδύει χρήματα σε αγωγούς αλλά σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Μάλιστα, σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση της ΕΕ, μεταξύ της δεκαετίας 2020-2030, η ΕΕ επιδιώκει τουλάχιστον το 32% της ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ και όχι από το φυσικό αέριο ή άνθρακα.
Βεβαίως, σε ένα τόσο σοβαρό θέμα, διατυπώνονται θέσεις αντιτιθέμενες μεταξύ τους. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της E-C Natural Hydrocarbons Company, Τσαρλς Έλληνας, δηλώνει πως δεν θα πρέπει να περιμένουμε εξαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ. Σε δηλώσεις του στην ιστοσελίδα Offsite, o κ. Έλληνας, αναφορικά με την κατασκευή του EastMed, τονίζει πως είναι καθαρά ένα πολιτικό τέχνασμα και τίποτα περισσότερο. Σύμφωνα με τον κ. Έλληνα, ο East Med είναι ένα έργο οικονομικά μή βιώσιμο, χωρίς καμία δυνατότητα υλοποίησης, και αυτό φαίνεται, όπως υποστηρίζει, και από το μηδενικό ενδιαφέρον που επιδεικνύουν οι εταιρείες πετρελαίου.
Πέραν τούτου, ο κ. Έλληνας, σημειώνει και την ανταγωνιστικότητα του ρωσικού φυσικού αερίου, με την Μόσχα να έχει την δυνατότητα να ρίχνει τις τιμές όποτε χρειάζεται, για να αποκλείει πιθανούς ανταγωνιστές, με τις ΗΠΑ μάλιστα να μην μπορούν ακόμη να την ανταγωνιστούν. Σύμφωνα με τον κ. Έλληνα η μόνη επιλογή για εξαγωγή φυσικού αερίου από την Κύπρο, είναι με πλοία προς την Ασία όπου και οι τιμές είναι πιο ψηλές.
Σημειώνω, πως στο ισραηλινό Κοινοβούλιο είχε διεξαχθεί συζήτηση επ’ αυτού, όπου πολλοί ήσαν που υποστήριξα ότι το ισραηλινό αέριο πρέπει να διοχετευθεί στην Ασία, συνάπτοντας ήδη και εμπορική συμφωνία με την Ιορδανία.
Από την άλλη, η κυπριακή Κυβέρνηση φαίνεται αρκετά αισιόδοξη για την σταδιακή δημιουργία του αγωγού EastMed που θα καταστήσει την Κύπρο ως εναλλακτικό τροφοδότη φυσικού αερίου στην ΕΕ. Σύμφωνα με έγκυρες Κυβερνητικές πηγές, που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης, οι μελέτες για τον αγωγό EastMed προχωρούν κανονικά και βρισκόμαστε στο στάδιο όπου παραμένει η διακρατική συμφωνία μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ιταλίας.
Μάλιστα, οι ίδιες Κυβερνητικές πηγές, τονίζουν πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα είχε εγκρίνει κονδύλι ύψους 34,5 εκατομμυρίων ευρώ για τις τελικές μελέτες και τον σχεδιασμό του αγωγού EastMed εάν δεν είχε ενδιαφέρον το εγχείρημα.
Ακόμη ένα γεγονός που δείχνει την υποστήριξη της ΕΕ στον αγωγό, είναι και οι δηλώσεις της εκπροσώπου της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Anne-Charlotte Bournoville, κατά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού για τη μεταφορά κυπριακού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο, τον Σεπτέμβριο του 2018 στην Λευκωσία.
Η ιστοσελίδα Offsite υπενθυμίζει πως η κ. Bournoville μετέφερε την πλήρη στήριξη της ΕΕ για έρευνα, ανόρυξη και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς επίσης και τις εξαγωγές κυπριακού φυσικού αερίου στην ΕΕ μέσω του αγωγού EastMed.
Το μόνο βέβαιο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι πως μέχρι στιγμής το έργο που φαίνεται να υλοποιείται είναι η αξιοποίηση του Αφροδίτη προς την Αίγυπτο. Για υγροποίηση.