Αφορμή για τη σημερινή άποψη αποτέλεσε ένα τηλεγράφημα του Αθηναϊκού - Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (από το πρακτορείο Reuters), με τίτλο «Πενήντα χρόνια μετά το 'Δοκτωρ Ζιβάγκο', η Ισπανία ελπίζει ότι η κινηματογραφική βιομηχανία θα κάνει θαύματα για την οικονομία της».
Τα στοιχεία που περιέχονται στο συγκεκριμένο θέμα είναι εκπληκτικά. Κυρίως επειδή αναπόφευκτα σε βάζουν στη διαδικασία των συγκρίσεων με την Ελλάδα, που δυστυχώς για εμάς δίνουν απογοητευτικά αποτελέσματα.
«Πριν από μισό αιώνα, το Χόλιγουντ», αναφέρει το τηλεγράφημα, «πήγε στην Ισπανία μετατρέποντας τη Μαδρίτη σε επαναστατημένη Ρωσία και το ξηρό νότιο τμήμα της χώρας σε Άγρια Δύση. Τώρα, η κυβέρνηση προσπαθεί να δελεάσει και πάλι τη βιομηχανία του κινηματογράφου – με μια χούφτα δολάρια».
Η «χρυσή» εποχή
Πριν από 50 χρόνια. Όσα δηλαδή πέρασαν από τη «χρυσή εποχή» του ελληνικού κινηματογράφου, όταν πέρα από τις ελληνικές ταινίες εγχώριας κατανάλωσης που έσπαγαν ταμεία, η χώρα μας είχε γίνει επίκεντρο διεθνών παραγωγών και η προβολή της παγκοσμίως δε βασιζόταν σε καμιά πολυδάπανη τουριστική καμπάνια, αλλά στο φυσικό πλούτο της χώρας, στον οποίο οι κινηματογραφιστές είχαν βρει τη μοναδικότητα που πάντοτε ψάχνουν.
Θυμηθείτε ταινίες όπως «Το παιδί και το δελφίνι» (1951 - Ύδρα), «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» (1961 – Ρόδος), «Αλέξης Ζορμπάς» (1964 – Κρήτη), «Τοπ Καπί» (1964 – Καβάλα), «Ο δρόμος της Κορίνθου» (1967 – Κόρινθος), «Απόδραση στην Αθήνα» (1979 – Ρόδος και Αθήνα) ή οι ταινίες του Ζυλ Ντασέν, όπως η διασκευή στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1957 – Κρήτη) και το «Ποτέ την Κυριακή» (1962, Πειραιάς) και εκατοντάδες άλλες...
«Το Χόλιγουντ και η τηλεόραση ποτέ δεν εγκατέλειψαν την Ισπανία. Το ξηρό κλίμα, τα άγρια τοπία και η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της προσέλκυσαν για παράδειγμα τους παραγωγούς της σειράς "Game of Thrones" του δικτύου HBO για δεύτερη συνεχή χρονιά. Επίσης, η νότια Ισπανία έχει φιλοξενήσει τα γυρίσματα μιας δανέζικης σειράς, η οποία υποτίθεται ότι εξελισσόταν στο Αφγανιστάν», αναφέρει το τηλεγράφημα.
Κι αυτοί επιμένουν...
Ούτε και τη χώρα μας όμως εγκατέλειψαν. Απλώς, εμείς φροντίζαμε να τους κάνουμε πάντοτε τη ζωή δύσκολη και να διώχνουμε όσους περισσότερους μπορούσαμε, διότι ανακαλύψαμε πως οι τουριστικές καμπάνιες πρέπει να δοθούν σε κάποιους περιορισμένων γνώσεων διαφημιστές και επικοινωνιολόγους, που πουλούσαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Για να μην είμαι αυστηρός, δεν κάναμε καμιά σοβαρή προσπάθεια να προσελκύσουμε τη συγκεκριμένη βιομηχανία, που προσφέρει τεράστια έσοδα, δεν επενδύσαμε ποτέ στη μετατροπή της χώρας σε ένα τεράστιο σκηνικό, παρότι έχει τις δυνατότητες και δε δώσαμε ουσιαστικά κίνητρα για να μας προτιμούν.
Αντί να καλλιεργήσουμε το δώρο που μας έκανε τότε το Χόλιγουντ, εμείς δεν επενδύσαμε σ' αυτό τον ενθουσιασμό των κινηματογραφιστών με το ελληνικό μοναδικό τοπίο και το καταντήσαμε μια μόδα που πέρασε. Και όσους δελεάζει αυτός ο τόπος φροντίζουμε να τους κάνουμε τη ζωή πατίνι. Θυμίζω την ευρέως γνωστή ιστορία με τους δημιουργούς ταινίας του Χόλιγουντ να περιμένουν έξω από το γραφείο ενός υπουργείου και τελικά να φεύγουν κακήν κακώς και να επιλέγουν άλλη χώρα για τα γυρίσματα.
Και η Ελλάδα είναι στην ατζέντα του Χόλιγουντ. Απόδειξη το γεγονός ότι παρά τη γραφειοκρατία, την απαράδεκτη συμπεριφορά προς τους δημιουργούς και την ανυπαρξία κινήτρων για να έρθουν και να αναδείξουν τη χώρα μας διεθνώς, ταινίες συνεχίστηκαν να γυρίζονται και πολλές από αυτές εξαιρετικά επιτυχημένες. Από το «Για τα μάτια σου μόνο» (1981 – Κέρκυρα και Μετέωρα), τους «Εραστές του καλοκαιριού» (1982 – Σαντορίνη, Κρήτη, Μύκονο και Δήλο), το «Απέραντο γαλάζιο» (1988 – Αμοργός), η «Δύναμη της θέλησης» (1989 – Θεσσαλονίκη), το «Μεντιτερανέο» (1991 – Καστελόριζο), το «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» (2001 – Κεφαλλονιά), το «Χωρίς ταυτότητα» (2002 – Μύκονος), το «Ένα μπλουτζίν για τέσσερις» (2005 – Σαντορίνη), το «Mamma mia» (2008 – Σκιάθος και Σκόπελος), το «Έρωτας αλά ελληνικά» (2009 – Αθήνα), το «Πριν τα μεσάνυχτα» (2013 – Κεφαλλονιά), το «Δυο πρόσωπα το Γενάρη» (2014 – Αθήνα και Ηράκλειο) μέχρι και το φετινό «Ο παράλογος» (Ρόδος).
Θα μπορούσαν να γυριστούν πολλαπλάσιες, μου έλεγε άνθρωπος που υπηρετεί δεκαετίες τώρα τον κινηματογράφο.
Η Σάντα Κρουζ «ντύθηκε» Αθήνα
Σήμερα, σύμφωνα με το τηλεγράφημα, η Ισπανία προσπαθεί να ανταγωνιστεί χώρες, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Και την ώρα που η Ελλάδα δεν έχει καμιά πολιτική πάνω στο συγκεκριμένο τομέα, στην Ισπανία η κυβέρνηση προσφέρει φοροαπαλλαγές για παραγωγούς του κινηματογράφου και ταινιών κινούμενων σχεδίων, με την ελπίδα ότι θα αυτό θα συμβάλλει στην τόνωση της οικονομίας που ανακάμπτει από την κρίση αλλά συνεχίζει να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον τουρισμό για θέσεις εργασίας.
«Έως το 2007, ο τουρισμός και ο κατασκευαστικός κλάδος αντιστοιχούσαν σε περισσότερο από το 30% του ισπανικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων τότε έπληξε σοβαρά την απασχόληση στον κατασκευαστικό κλάδο και ο τουρισμός δε στάθηκε αρκετός για να βοηθήσει να ολοκληρωθεί η ανάκαμψη της οικονομίας. Τα κίνητρα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην παραγωγή ταινιών δίνουν μια μικρή μόνο ώθηση ύστερα από τις περικοπές δαπανών της κεντροδεξιάς κυβέρνησης, η οποία, ενώ πιστώνεται σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, δεν έχει κάνει πολλά για να ενισχύσει νέους κλάδους, που είναι άκρως απαραίτητοι για να μειωθεί η ανεργία.
Με τις εθνικές εκλογές να έχουν προγραμματιστεί για τις 20 Δεκεμβρίου, η Ισπανία προσφέρει έκπτωση φόρου 15% στα έξοδα παραγωγής ξένων εταιριών, αν και αυτό το ποσοστό είναι λιγότερο γενναιόδωρο σε σχέση με άλλες χώρες. Το όριο των 2,5 εκατ. ευρώ ανά ταινία θεωρείται αυστηρό για τους προϋπολογισμούς δεκάδων εκατομμυρίων στις μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές», αναφέρεται στο τηλεγράφημα.
Η Ισπανική Επιτροπή Κινηματογράφου υποστηρίζει ότι μέχρι πέρσι το 80% των ταινιών που θα μπορούσαν να γυριστούν στη χώρα γυρίζονταν αλλού και καλεί την κυβέρνηση για περαιτέρω έκπτωση φόρου για να ενισχυθεί η κινηματογραφική βιομηχανία. Το παράδειγμα το έχουν ήδη οι Ισπανοί από την επιτυχία των Κανάριων νήσων, όπου ως αυτόνομη περιφέρεια προσφέρει περισσότερα δέλεαρ στους κινηματογραφιστές.
Η Σάντα Κρουζ της Τενερίφης «ντύθηκε» Αθήνα για λογαριασμό ακόμη μιας ταινίας από τη σειρά του Τζέισον Μπορν (πρωταγωνιστής ο Ματ Ντέιμον), το πρώτο μέρος της οποίας είχε γυρίσματα και στη Μύκονο το 2002 (τίτλος της ταινίας «Χωρίς ταυτότητα» - The Bourne Identity). Ο δήμαρχος της Σάντα Κρουζ ισχυρίζεται ότι σε πέντε εβδομάδες γυρισμάτων τα κέρδη είναι τεράστια (14 εκ. ευρώ σε ξενοδοχεία και εστιατόρια, 350 θέσεις εργασίας στο συνεργείο γυρισμάτων και 600 κομπάρσοι).
Όλα αυτά είναι ενδεικτικά του προβληματισμού και της προσπάθειας που γίνεται στην Ισπανία για να προσελκύσουν αυτό που εμάς μας προσφέρεται απλόχερα και δεν απλώνουμε καν το χέρι να το πάρουμε. Και για όσους υποστηρίζουν ότι ο μύθος της Ελλάδας ταξιδεύει μόνος του έχω να ρωτήσω: Θα μας πείραζε να του δώσουμε κι εμείς μια ώθηση;
Κατά τα άλλα θέλουμε ανάπτυξη και επενδύσεις και κάνουμε προσπάθειες να το επιτύχουμε...