Τρία εγκλήματα στη συσκευασία ενός: Υγειονομικό, ιστορικό, αισθητικό. Στην οδό Βασιλίσσης Όλγας 110, στη Θεσσαλονίκη, στην περιοχή της Ανάληψης, όπου βρίσκεται ο «Κόκκινος Πύργος», ένα υπέροχο νεοκλασικό, που η πολιτεία έχει ανακηρύξει ως διατηρητέο. Ένα κτηριακό συγκρότημα που έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του και καταρρέει υπό το βλέμμα των περιοίκων, οι οποίοι θλίβονται, στεναχωριούνται, αλλά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Ένας φιλότιμο κύριος, Πέτρος το όνομα του, προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα, ενός χώρου απολύτως εκτεθειμένου, αφού η αυλόπορτα παραμένει ορθάνοιχτη.
Ως αποτέλεσμα όλων αυτών σήμερα τα δύο κτίρια να είναι απολύτως εγκαταλειμμένα και καταρρέουν –ακριβώς πριν από τρία χρόνια μια πυρκαγιά που ξέσπασε πυροδότησε μια συζήτηση, η οποία γρήγορα ξεχάστηκε-, ενώ σκουπίδια και αδέσποτα γατάκια κάνουν πάρτι στην αυλή. Ο κίνδυνος να απαξιωθούν πλήρως τα δύο κτήρια είναι κάτι παραπάνω από εμφανής, αλλά η υπόθεση αφορά και την δημόσια υγεία στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα με κατοίκους της περιοχής ο βασικός λόγος εξαιτίας το οποίου ο «κόκκινος πύργος» βρίσκεται σε αυτή την άθλια κατάσταση είναι η πολυιδιοκτησία. Απ’ όσο γνωρίζει η γειτονιά, το ακίνητο ανήκει από κοινού στο Ιωαννείδιο Ίδρυμα και σε μερικές δεκάδες κληρονόμους –ιδιώτες και φιλανθρωπικά σωματεία-, που είτε δεν μπορούν, είτε δεν ενδιαφέρονται να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Κάπως έτσι εκτός από εστία κινδύνου για τη δημόσια υγεία η κατάρρευση του «Κόκκινου Πύργου» συμπαρασύρει ένα ιδιαίτερο κτήριο μεγάλης ομορφιάς και σημαντικής αρχιτεκτονικής παράδοσης, το οποίο η πολιτεία ανακήρυξε σε διατηρητέο το 1984, χωρίς να υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον συντήρησης. Επιπλέον, μαζί με τον «κόκκινο πύργο» χάνεται μια ιστορική στιγμή για τη Θεσσαλονίκη, που δεν αναφέρεται στα βιβλία με την ιστορία της πόλης, επειδή αφορά τον μεγάλο έρωτα ενός από τους κατοίκους της στα τέλη του 19ου αιώνα. Αλλά στην πραγματικότητα τι περισσότερο είναι η ιστορία ενός τόπου από ένα παζλ των καθημερινών ιστοριών των ανθρώπων που έζησαν σ’ αυτόν;
Ιστορία έρωτα και πάθους
Ο Δημήτρης Ιωαννίδης – Τσακιρτέκης κατάγονταν από τη Σιάτιστα της Δυτικής Μακεδονίας. Η Ευτυχία υπήρξε ο μεγάλος του έρωτας. Στη δεκαετία του 1890, ως τεκμήριο του πάθους του για εκείνη, ο Ιωαννίδης χρηματοδότησε με 140.000 γρόσια την κατασκευή ενός πύργου στη Θεσσαλονίκη, σε οικόπεδο τριών στρεμμάτων δίπλα στη θάλασσα, η οποία βρισκόταν υψηλότερα απ’ ότι σήμερα. Στην αριστοκρατική τότε συνοικία των «Εξοχών». Ο Ιωαννίδης έδωσε στη βίλα το όνομα «Chateau mon Bonheur», δηλαδή «Ο πύργος της ευτυχίας μου», με τη λέξη ευτυχία σε διπλό… ρόλο. Τα σχέδια ήταν το Φρειδερίκου Σαγιό, ο οποίος επέλεξε τα κόκκινα τούβλα και τον μεσαιωνικό ρυθμό με τις πολεμίστρες. Το οικόπεδο που φιλοξενεί τα δύο κτήρια βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο συγκρότημα της βίλας Καπατζή, η οποία σήμερα ανήκει στην Εθνική Τράπεζα, που φροντίζει για τη συντήρησή της, με αποτέλεσμα η σύγκριση να είναι συντριπτική.
Οικοτροφείο και πρόσκοποι
Ο Ιωαννίδης πέθανε το 1906 και λίγο μετά ο «Κόκκινος Πύργος» κατέληξε να στεγάζει οικοτροφείο. Κάποια στιγμή φιλοξένησε πρόσφυγες και πολύ αργότερα εγκαταστάθηκαν σε αυτόν Πρόσκοποι, η αποχώρηση των οποίων σήμανε την πλήρη εγκατάλειψη του ακινήτου. Προφανώς η περίπτωση είναι ανάμεσα στις πολλές που οι ιδιώτες ιδιοκτήτες διαφωνούν και το ακίνητο παραμένει όχι απλώς αναξιοποίητο, αλλά και πλήρως ασυντήρητο. Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων –δηλαδή το υπουργείο Πολιτισμού- γνωρίζει το θέμα, αλλά μάλλον δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα. Μήπως η οργανισμοί της αυτοδιοίκησης θα έπρεπε –αν μπορούν- να ασχοληθούν; Ο δήμος Θεσσαλονίκης; Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας; Πέραν όλων των άλλων η δημόσια υγεία βρίσκεται λόγω πανδημίας στην απόλυτη επικαιρότητα.