Από τα 7,1 εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας, τα 3,7 εκατομμύρια – περισσότερα από τα μισά – δεν πηγαίνουν σχολείο, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύει σήμερα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Η έκθεση «Ανεβάζοντας Ταχύτητα: Η Εκπαίδευση των Προσφύγων σε Κρίση» (Stepping Up: Refugee Education in Crisis) δείχνει ότι καθώς τα παιδιά πρόσφυγες μεγαλώνουν, τα εμπόδια που συναντούν για να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση γίνονται όλο και πιο ανυπέρβλητα: μόνο το 63% των παιδιών προσφύγων πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο, σε σύγκριση με το 91% των παδιών παγκοσμίως. Σε όλο τον κόσμο, το ποσοστό των εφήβων που φοιτούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι 84%, ενώ μόλις το 24% των προσφύγων έχει αυτή την ευκαιρία.
«Το σχολείο είναι το μέρος όπου δίνεται στους πρόσφυγες μία δεύτερη ευκαιρία», δήλωσε ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Αποτυγχάνουμε απέναντι στους πρόσφυγες όταν δεν τους δίνουμε τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις ικανότητες και τη γνώση που χρειάζονται για να επενδύσουν στο μέλλον τους».
Η απότομη μείωση στις εγγραφές παιδιών προσφύγων από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτελεί άμεση συνέπεια της έλλειψης χρηματοδότησης για την εκπαίδευση των προσφύγων. Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί, συνεπώς, τις κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα, τους εκπαιδευτικούς φορείς και τους δωρητές να προσφέρουν οικονομική υποστήριξη σε μια νέα πρωτοβουλία που στόχο έχει να δώσει ώθηση στη φοίτηση των παιδιών προσφύγων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Χρειάζεται να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των προσφύγων ή αλλιώς θα πληρώσουμε το τίμημα μιας γενιάς παιδιών καταδικασμένων να μεγαλώσουν χωρίς να είναι ικανά να ζήσουν ανεξάρτητα, να βρουν δουλειά και να συμβάλουν πλήρως στις κοινότητές τους», συνέχισε ο Grandi.
Η πρωτοβουλία για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στόχο έχει τη δημιουργία και την ανακαίνιση σχολείων, την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και την οικονομική ενίσχυση των οικογενειών των προσφύγων, ώστε να μπορούν να καλύψουν τα έξοδα που απαιτούνται για να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Η φετινή έκθεση κάνει έκκληση επίσης για την ένταξη των προσφύγων στα εθνικά συστήματα εκπαίδευσης αντί να εγκλωβίζονται σε παράλληλα ανεπίσημα σχολεία. Τα παιδιά πρόσφυγες θα πρέπει να μπορούν να παρακολουθούν το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα σε όλες τις βαθμίδες από την προσχολική έως τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έτσι θα έχουν αναγνωρισμένη πιστοποίηση που μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για το πανεπιστήμιο ή την ανώτερη επαγγελματική εκπαίδευση.
Σήμερα, ακόμα και αν οι έφηβοι πρόσφυγες καταφέρουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να φοιτήσουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μόλις το 3% θα είναι αρκετά τυχερό ώστε να εξασφαλίσει μια θέση στην ανώτερη εκπαίδευση, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό παγκοσμίως είναι 37%.
Η Ύπατη Αρμοστεία καλεί επίσης για μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση από τη μεριά των σχολείων, των πανεπιστημίων και των αρμόδιων Υπουργείων για θέματα εκπαίδευσης στο θέμα των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Πολλοί πρόσφυγες βρίσκονται εκτός σχολικής τάξης επειδή άφησαν πίσω στην πατρίδα τους πιστοποιητικά παρακολούθησης και σπουδών, καθώς και έγγραφα ταυτοποίησης. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που αυτά τα έγγραφα είναι διαθέσιμα, κάποιες χώρες υποδοχής αρνούνται να τα αναγνωρίσουν όταν έχουν εκδοθεί στις χώρες καταγωγής των προσφύγων.
Το ζήτημα της εκπαίδευσης των παιδιών προσφύγων παγκοσμίως είναι επείγον. Ως το τέλος του 2018, ο πληθυσμός των προσφύγων στον πλανήτη έφτασε τα 25,9 εκατομμύρια, με τα 20,4 να εμπίπτουν στην εντολή της Ύπατης Αρμοστείας. Περίπου το μισό αυτού του πληθυσμού είναι ηλικίας κάτω των 18 ετών και εκατομμύρια ζούν σε παρατεταμένες προσφυγικές καταστάσεις, με αμυδρές ελπίδες να επιστρέψουν σπίτι τους στο άμεσο μέλλον.
Η συγκέντρωση βοήθειας για την πρωτοβουλία για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα αποτελέσει σημαντικό κομμάτι στο προσεχές Παγκόσμιο Φόρουμ για τους Πρόσφυγες, το οποίο θα λάβει χώρα τον Δεκέμβριο του 2019 και αποτελεί σημαντική ευκαιρία να ενισχυθεί η παγκόσμια συλλογική ανταπόκριση στις προσφυγικές καταστάσεις.
Για την έκθεση
Η έκθεση «Ανεβάζοντας Ταχύτητα: Η Εκπαίδευση των Προσφύγων σε Κρίση» (Stepping Up: Refugee Education in Crisis) είναι η τέταρτη ετήσια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σχετικά με την εκπαίδευση. Η πρώτη, με τίτλο «Μένοντας Εκτός» (Missing Out), δημοσιεύτηκε το 2016 πριν από τη Γενική Σύνοδο του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τους Μετανάστες που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς. Η έκθεση καλούσε τους δωρητές να παρέχουν μακροπρόθεσμη και προβλέψιμη χρηματοδότηση για την εκπαίδευση των προσφύγων. Η δεύτερη, με τίτλο «Μένοντας πίσω» (Left Behind), δημοσιεύτηκε το 2017. Η έκθεση επισήμανε το χάσμα ανάμεσα στις ευκαιρίες που προσφέρονται στα παιδιά πρόσφυγες σε σχέση με τους υπόλοιπους συνομηλίκους τους, επισημαίνοντας την ανάγκη να αποτελεί η εκπαίδευση θεμελιώδες κομμάτι της ανταπόκρισης στις προσφυγικές κρίσεις. Η τρίτη, με τίτλο «Να Αντιστρέψουμε το Ρεύμα», δημοσιεύτηκε το 2018 και τόνιζε ότι ως το τέλος του 2017, τέσσερα εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες δεν πήγαιναν σχολείο, με τον αριθμό των παιδιών προσφύγων εκτός σχολείου να έχει αυξηθεί κατά μισό εκατομμύριο σε ένα μόλις χρόνο.
Τη φετινή έκθεση προλογίζει ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και κλείνει με τα σχόλιά του ο Gordon Brown, Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Εκπαίδευση.