Η ενοικίαση δωματίων ή διαμερισμάτων μέσω διαδικτύου έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μια προσοδοφόρα και ταχύτατα αναπτυσσόμενη δραστηριότητα. Η παγκόσμια τάση ενίσχυσης των οικονομιών διαμοιρασμού, ιδιαίτερα στον τομέα που αφορά τη διαμονή, άλλαξε ριζικά και την εγχώρια αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς αφενός ενίσχυσε την τοπική οικονομία, αφετέρου άσκησε πιέσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο (κυρίως σε μικρού και μεσαίου μεγέθους ξενοδοχεία).
Ωστόσο, ποια είναι η πραγματική εικόνα για τα Airbnb στη Θεσσαλονίκη, που για αρκετούς γνώστες του χώρου, αποτελεί μία φούσκα περιορισμένης διάρκειας και αντοχής;
Στο ερώτημα αυτό απαντά η μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) με θέμα: «Οικονομικά στοιχεία βραχυχρόνιων μισθώσεων στην Ελλάδα, μέσω πλατφορμών Airbnb και ΗomeAway».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης που αφορούν το δωδεκάμηνο Ιουνίου 2018 - Μαΐου 2019, η χαμηλότερη μέση τιμή καταλύματος Airbnb καταγράφεται στη Θεσσαλονίκη αγγίζοντας τα 45 ευρώ ανά διανυκτέρευση με το μέσο όρο πανελλαδικά να φτάνει τα 146 ευρώ. Η υψηλότερη τιμή πανελλαδικά εντοπίζεται στη Μύκονο καθώς αγγίζει τα 496 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί πως η μέση τιμή καταλύματος στην Αθήνα είναι στα 66 ευρώ που αποτελεί τη δεύτερη χαμηλότερη τιμή πριν από αυτή τη Θεσσαλονίκης. Σαφώς υψηλότερη είναι η μέση τιμή των Airbnb στον Πολύγυρο καθώς φτάνει τα 132 ευρώ.
Για τη Θεσσαλονίκη τα μέσα ετήσια έσοδα ανά κατάλυμα εκτιμώνται στα 4.105 ευρώ, για τον Πολύγυρο στα 5.979, ενώ ο μέσος όρος πανελλαδικά φτάνει στα 8.912 ευρώ. Στη Μύκονο τα έσοδα υπετριπλασιάζονται αγγίζοντας τα 27.263 ευρώ ετησίως ανά κατάλυμα, ενώ στη Σαντορίνη, όπου παρουσιάζειται και το υψηλότερο ετήσιο έσοδο ανά κατάλυμα φτάνουν τα 31.734 ευρώ.
Συνολικά τα έσοδα από τα Airbnb, στη Θεσσαλονίκη εκτιμώνται για το εξεταζόμενο διάστημα στα 11 εκατ. ευρώ, ενώ στον Πολύγυρο στα 41 εκατ. ευρώ. Επί του συνόλου των εσόδων η Θεσσαλονίκη συνεισφέρει μόλις το 1%, ενώ η Σαντορίνη το 10%, που αποτελεί και το υψηλότερο ποσοστό. Αξίζει να σημειωθεί πως τα συνολικά έσοδα από τις μισθώσεις καταλυμάτων στην Ελλάδα μέσω των πλατφορμών Airbnb και HomeΑway αγγίζουν τα 1,15 δισ. ευρώ.
Υψηλές πληρότητες στη Θεσσαλονίκη
Με τη μέση πληρότητα πανελλαδικά να βρίσκεται στο 53%, η πληρότητα στη Θεσσαλονίκη που αγγίζει το 57% είναι από τις πλέον υψηλές. Τα πρωτεία κρατά η Σαντορίνη με 62%, ακολουθεί η Αθήνα με 60%, η Κεφαλονιά με 59% και έπονται η Θεσσαλονίκη και η Κως με 57%. Η χαμηλότερη πληρότητα καταγράφεται στο Λασίθι με 48%.
Μόλις το 2% επί του συνόλου των ενεργών Airbnb στη Θεσσαλονίκη
Σε 3.018 εκτιμώνται τα διαθέσιμα Airbnb στη Θεσσαλονίκη, με τα 2.757, όμως, να είναι ενεργά. Επί του συνόλου των αυτόνομων καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης πανελλαδικά, αυτά της Θεσσαλονίκης αποτελούν μόλις το 2%. Σε 10% επί των ενεργών καταλυμάτων, πανελλαδικά, μεταφράζεται ο αριθμός αυτών στην Αθήνα, ενώ στον Πολύγυρο βρίσκεται το 6% των ενεργών καταλυμάτων (τα διαθέσιμα καταλύματα είναι 8.881, ενώ τα ενεργά 6.812).
Σημειώνεται πως στην Ελλάδα διατίθενται 170.542 καταλύματα, εκ των οποίων τα 137.484, δηλαδή το 81%, μισθώθηκαν τουλάχιστον μια φορά. Από αυτά, τα 121.287 ήταν αυτόνομα καταλύματα, ενώ στα υπόλοιπα 16.197 υπήρχαν κοινόχρηστοι χώροι εντός του ενοικιαζόμενου καταλύματος. Από τα 1,15 δισ. ευρώ συνολικών εσόδων, τα 1,08 δισ. ευρώ εισπράχθηκαν από τα αυτόνομα καταλύματα. Για τα εν λόγω καταλύματα αυτά, η μέση πληρότητα ανήλθε σε 53%, η μέση τιμή καταλύματος διαμορφώθηκε στα 146 ευρώ, το ημερήσιο έσοδο ανά διαθέσιμο κατάλυμα σε 77 ευρώ και το μέσο ετήσιο έσοδο ανά Κατάλυμα σε 8.912 ευρώ.
Tα χαρακτηριστικά των μισθώσεων μέσω Airbnb και HomeAway
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, στο 12μηνο Ιούνιος 2018 – Μάϊος 2019, για τα αυτόνομα καταλύματα που μισθώθηκαν τουλάχιστον μια φορά, οι μισθώσεις μέσω Airbnb και HomeAway, ακολούθησαν την εποχικότητα του τουρισμού στην Ελλάδα με ελαφρά μικρότερη ένταση κατά τη διάρκεια της θερινής σεζόν. Παρατηρείται κορύφωση στην υψηλή περίοδο του καλοκαιριού και έπειτα αναμενόμενη πτώση και στασιμότητα τους χειμερινούς μήνες, με την αύξηση να έρχεται πάλι από την άνοιξη και έπειτα. Η μεγαλύτερη πληρότητα παρατηρείται τον Αύγουστο του 2018 με 68% και ακολουθούν ο Ιούλιος με 60% και ο Σεπτέμβριος με 54%.
Τη μεγαλύτερη μέση τιμή καταλύματος είχε ο Ιούλιος στα 172 ευρώ, ακολούθησε ο Αύγουστος στα 171 ευρώ και ο Ιούνιος με 153 ευρώ.
Η διαφορά της μίσθωσης σε σχέση με τα ξενοδοχεία και τις επιχειρήσεις καταλυμάτων
Στη μελέτη επισημαίνεται και μια μεγάλη διαφορά της μίσθωσης μέσω Airbnb και HomeAway σε σχέση με τα ξενοδοχεία και τις επιχειρήσεις καταλυμάτων. Τα ξενοδοχεία και οι επιχειρήσεις καταλυμάτων, λειτουργούν μέσα σε ένα συγκεκριμένο, καθορισμένο χρονικό πλαίσιο κάθε χρόνο, συχνά ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση. Ενδεικτικά, τα ξενοδοχεία πόλεως και οι επιχειρήσεις καταλυμάτων που βρίσκονται σε πόλεις, λειτουργούν όλο το χρόνο, ενώ ξενοδοχεία και επιχειρήσεις καταλυμάτων σε νησιωτικούς προορισμούς, εξαιτίας της εποχικότητας του τουρισμού, συνηθίζουν να λειτουργούν ορισμένους μήνες. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ένα σαφές χρονικό πλαίσιο λειτουργίας, το οποίο είναι καθορισμένο. Ενδεχομένως να υπάρχει κάποια παράταση ή σμίκρυνσή του για τα εποχιακά ξενοδοχεία, αλλά οι αποκλίσεις από τις αρχικές προαναγγελθείσες ημέρες λειτουργίας, είναι μικρές. Επιπρόσθετα, δεν προβλέπεται η μη λειτουργία μέσα στη σεζόν, δηλαδή το ξενοδοχείο ή η επιχείρηση καταλυμάτων θα λειτουργεί όλες τις ημέρες της σεζόν.
Αντίθετα, η προσφορά καταλυμάτων μέσω των πλατφορμών Airbnb και HomeAway είναι συνεχώς μεταβαλλόμενη, ανάλογα με τη ζήτηση. Επί παραδείγματι, ενδέχεται κάποιο κατάλυμα να εμφανίζεται διαθέσιμο προς μίσθωση στις πλατφόρμες για κάποια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ή ακόμα και για ελάχιστες ημέρες, αλλά μετά να αποσύρεται από την πλατφόρμα. Αυτό κυρίως συμβαίνει, γιατί υπάρχει προσαρμογή της προσφοράς στη ζήτηση, δηλαδή σε περιόδους όπου υπάρχει μεγάλη ζήτηση (είτε εποχικά είτε για κάποιο σημαντικό έκτακτο γεγονός, πχ. αγώνες, συναυλίες, εκθέσεις) εμφανίζονται περισσότερα καταλύματα προς μίσθωση στις πλατφόρμες, ενώ σε περιόδους χαμηλής ζήτησης, πολλά αποσύρονται από την πλατφόρμα.
Επίσης, μπορεί ο εκάστοτε ιδιοκτήτης να κατοικεί ο ίδιος στο εν λόγω κατάλυμα και να επιχειρεί να το εκμισθώσει σε κάποιον άλλον τις ημέρες που ο ίδιος έχει προγραμματίσει να λείπει, αποκομίζοντας έτσι ένα επιπλέον εισόδημα, χωρίς να ενδιαφέρεται για περαιτέρω μίσθωση. Για το λόγο αυτό και η μεταβολή πληρότητας μεταξύ υψηλής και χαμηλής σεζόν είναι σχετικά μικρή (από 68% τον Αύγουστο 2018 σε 41% τον Ιανουάριο 2019 σε επίπεδο χώρας).