Διπλό οικονομικό πλήγμα δέχθηκαν οι δήμοι εξ αιτίας της πανδημίας. Αφ' ενός λόγω της μείωσης των εσόδων τους, καθώς μεγάλος αριθμός καταστημάτων και επιχειρήσεων δεν κατέβαλαν δημοτικά τέλη για το διάστημα που είχαν κατεβάσει ρολά, αφ' ετέρου, λόγω των έκτακτων δαπανών στις οποίες υποχρεώθηκαν οι δήμοι, για μια σειρά μέτρα και δράσεις με σκοπό την μέγιστη δυνατή προστασία από τον κορωνοϊό.
Ήδη το υπουργείο Εσωτερικών έχει προχωρήσει σε μια πρώτη καταγραφή των διπλών αυτών οικονομικών απωλειών των δήμων, για το διάστημα από την έναρξη της πανδημίας στην Ελλάδα, τον Μάρτιο του 2020, έως και έναν χρόνο αργότερα, τον Μάρτιο του 2021. Στο διάστημα αυτό, το σύνολο της οικονομικής ζημίας αγγίζει τα 570 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών περίπου 200 εκατ. αφορούν τις απώλειες από τη μη είσπραξη των δημοτικών και άλλων τελών που αφορούν καταστήματα και επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα 370 εκατ. τις έκτακτες δαπάνες στις οποίες υποχρεώθηκαν οι δήμοι, για τον έλεγχο της πανδημίας.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το προηγούμενο έτος 2020 η μείωση στα ίδια έσοδα ανέρχεται σε 155 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 88 εκατ. θεωρείται ότι είναι μη ανακτήσιμα (οριστικές απώλειες). Οι δε έκτακτες δαπάνες υπολογίστηκαν, κατά δήλωση των δήμων, στα 95 εκατ. τα οποία, ωστόσο, έπειτα από την αξιολόγηση των στοιχείων από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Εσωτερικών υπολογίστηκαν στα 60 εκατ. ευρώ.
Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι το υπουργείο Εσωτερικών έχει καλύψει ένα μέρος αυτών των απωλειών με έκτακτες χρηματοδοτήσεις προς τους δήμους. Ειδικότερα, έως και τον προηγούμενο μήνα το υπουργείο διέθεσε προς τους δήμους ποσόν ύψους 220 εκατ. ευρώ, έναντι απωλειών 570 εκατ. Επίσης, ένα μέρος των απωλειών αναμένεται να καλυφθεί από την εκτιμώμενη αύξηση των εισπράξεων στα τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού, έπειτα από τη διαδικασία εκκαθάρισης των δηλώσεων των πρόσθετων τετραγωνικών μέτρων.
Η συρρίκνωση των εσόδων επηρέασε και τη δυνατότητα των δήμων να διαχειριστούν τα χρέη τους προς τρίτους. Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, το 2020 οι δήμοι είχαν μεν μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους κατά 44 εκατ. ευρώ (από 153 εκατ. το 2019 στα 109 εκατ. το 2020), αλλά την ίδια ώρα υπήρξε αύξηση των απλήρωτων υποχρεώσεων προς τρίτους από 453 εκατ. το 2019 σε 532 εκατ. το 2020 (+79 εκατ.).
Οι δήμοι με τις μεγαλύτερες απώλειες
Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία επεξεργάστηκε το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ σημαντικό ρόλο στη μείωση των εσόδων έπαιξε η δραματική συρρίκνωση της τουριστικής κίνησης. Για τον λόγο αυτόν, στους πρώτους τριάντα ΟΤΑ με τις μεγαλύτερες απώλειες περιλαμβάνονται δήμοι από τουριστικές περιοχές. Σε ό,τι αφορά την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, στην πρώτη εικοσάδα των δήμων με τις μεγαλύτερες απώλειες για το έτος 2020 περιλαμβάνονται οι δήμοι Θεσσαλονίκης, Θέρμης και Κασσάνδρας (βλέπε σχετικό πίνακα).
Συγκεκριμένα, ο δήμος Θεσσαλονίκης, ο οποίος βρίσκεται στην τρίτη θέση των δήμων με τις μεγαλύτερες ζημίες (έπειτα από τους δήμου Αθηναίων και Ρόδου), είχε συνολικές απώλειες περίπου 3,9 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 3,4 εκατ. από μη είσπραξη δημοτικών τελών και άλλες 500.000 από έκτακτες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Όπως εξηγεί ο αντιδήμαρχος Οικονομικών Μιχάλης Κούπκας “οι βασικές απώλειες οφείλονται στο ότι τα καταστήματα, κυρίως της εστίασης, ήταν κλειστά. Έτσι, εκτός από τα δημοτικά τέλη, είχαμε απώλειες και από τις εισπράξεις του 5% και του 0,5% επί του τζίρου, από τα τέλη κατάληψης πεζοδρομίου κ.ο.κ. Είχαμε επίσης απώλειες από μη είσπραξη μισθωμάτων, από τη μη καταβολή τροφείων στους δημοτικούς παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς κ.λπ.”.
Ο δήμος Θέρμης βρίσκεται στην 14η θέση πανελλαδικά, των δήμων με τις μεγαλύτερες απώλειες οι οποίες φτάνουν στα 1,9 εκατ. ευρώ. Τα έσοδά του κατά το 2020 παρουσίασαν μείωση περίπου 1,3 εκατ., ενώ οι δαπάνες για την πανδημία ανήλθαν κοντά στις 600.000 ευρώ. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Θεόδωρο Παπαδόπουλο “οι μεγάλες απώλειες αφορούν τις εισπράξεις από τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις. Ο δήμος Θέρμης μόνον από το καζίνο έχασε κοντά ένα εκατομμύριο ευρώ. Επίσης, πήραμε πολλές πρωτοβουλίες και αναπτύξαμε σημαντικές δράσεις για την προστασία όλων των δημοτικών υπαλλήλων μας, γι' αυτό και οι δαπάνες για την πανδημία είναι τόσο μεγάλες”.
Στην 18η θέση βρίσκεται ο δήμος Κασσάνδρας με συνολικές απώλειες κοντά στο 1,4 εκατ. ευρώ. Στο σύνολό τους, σχεδόν, αφορούν ανείσπρακτα δημοτικά τέλη, τέλη χρήσης κοινοχρήστων χώρων και μισθώματα καθώς πρόκειται για τουριστική περιοχή στην οποία τα περισσότερα καταστήματα αλλά και οι τουριστικές επιχειρήσεις παρέμειναν κλειστές ή υπολειτούργησαν κατά το 2020.
Οι δήμοι με τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες λόγω COVID για το 2020
