Οι χώρες οι οποίες σημειώνουν υψηλές ταχύτητες στα προγράμματα εμβολιασμού μπορούν σιγά σιγά να απολαμβάνουν κάποια επίπεδα «κανονικότητας» με ανοιχτά σχολεία, «ελεύθερες» οικογενειακές συγκεντρώσεις και ρεαλιστικά σχέδια για καλοκαιρινές διακοπές.
Οι πολίτες στο Ισραήλ, τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα προγράμματα εμβολιασμού «τρέχουν» με αξιοσημείωτη ταχύτητα αρχίζουν πια να ρίχνουν κλεφτές ματιές στο πώς θα διαμορφωθεί το μέλλον μας μετά την πανδημία.
Ρίχνοντας, ωστόσο, μια ματιά στον υπόλοιπο κόσμο, γίνεται κατανοητό πως ο ιός εξακολουθεί να μαίνεται στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη και η άνιση διανομή των εμβολίων θέτει σημαντικό δημόσιο κίνδυνο καθώς εμφανίζονται οι νέες παραλλαγές του ιού.
Από τα μέσα Μαρτίου, οι θάνατοι λόγω Covid-19 έχουν αρχίσει να αυξάνονται και πάλι σε όλο τον κόσμο, παρόλο που οι αριθμοί βελτιώθηκαν στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τα δεδομένα του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς. Να σημειωθεί ότι από τα μέσα Ιανουαρίου τα κρούσματα Covid-19 σημείωναν παγκοσμίως πτωτική πορεία αποκλιμακώνοντας και τους υπόλοιπους επιδημιολογικούς δείκτες.
Την περασμένη εβδομάδα, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντχάνομ Γκεμπρεγέσους, σημείωσε ότι η άνιση χορήγηση των εμβολίων «δεν προκαλεί μόνο ηθική οργή, αλλά είναι επίσης οικονομικά και επιδημιολογικά αυτοκαταστροφική».
Σε όλο τον κόσμο, έχουν χορηγηθεί μισό δισ. δόσεις των εμβολίων, σύμφωνα με τον δείκτη του Bloomberg. Ενώ δόσεις έχουν δοθεί σε περίπου 140 χώρες, η συντριπτική πλειονότητα των δόσεων έχουν πάει σε ανεπτυγμένες χώρες που εξασφάλισαν νωρίτερα εκατοντάδες εκατομμύρια εμβόλια. Αυτή η ανισότητα κινδυνεύει να παρατείνει την πανδημία, ακόμη και για μέρη που οδηγούν επί του παρόντος τον αγώνα εμβολιασμού.
«Πρέπει να προσπαθήσουμε να γεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ όσων έχουν εμβόλια και όσων δεν έχουν εμβόλια ώστε να επιτύχουμε πραγματικά τους στόχους που επιδιώκουμε να επιτύχουμε για να τερματίσουμε αυτήν την πανδημία και να θέσουμε ξανά τις οικονομίες μας», υποστήριξε ο Τόμας Μπόλικι Thomas Bollyky, διευθυντής στο πρόγραμμα υγείας της οργάνωσης «Council on Foreign Relations».
Ο μηχανισμός Covax, που στοχεύει στη δίκαιη κατανομή των δόσεων σε όλο τον κόσμο, άρχισε να προσφέρει εμβόλια σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπως η Ακτή του Ελεφαντοστού και η Γκάνα, αλλά ο ΠΟΥ είπε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα.
Ποιες χώρες τα πάνε καλά και ποιες χώρες μένουν πολύ πίσω;
Οι χώρες που διαπρέπουν
Ισραήλ
Η χώρα προπορεύεται σταθερά και σημαντικά από την αρχή της έναρξης της κούρσας των εμβολιασμών. Η οικονομία του Ισραήλ έχει ανοίξει ως επί το πλείστον τώρα που η μισή χώρα είναι πλήρως εμβολιασμένη και τα νέα κρούσματα μειώνονται σταθερά.
Οι άνθρωποι επιστρέφουν στα εστιατόρια και τα μπαρ που επέζησαν της πανδημίας, γεμίζοντας τις παραλίες της χώρας και απολαμβάνοντας live συναυλίες και ποδοσφαιρικούς αγώνες τις πρώτες μέρες της άνοιξης.
Το Ισραήλ εξακολουθεί να παραμένει κλειστό για τους ξένους τουρίστες λόγω ανησυχίας ότι η διάδοση των νέων παραλλαγών θα μπορούσε να υπονομεύσει το πρόγραμμα εμβολιασμού του. Ωστόσο, ορισμένα ξενοδοχεία αναφέρουν ότι έχουν πλήρεις κρατήσεις για τις διακοπές του Πάσχα, οι οποίες θα εορταστούν χωρίς νέους περιορισμούς στην κυκλοφορία. Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, όταν επιβλήθηκαν lockdowns κατά την πασχαλινή περίοδο για να αποφευχθεί η αύξηση των κρουσμάτων.
Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει σε lockdown, αλλά η κυβέρνηση σχεδιάζει το άνοιγμα της οικονομίας μέσα ενός σταδιακού σχεδίου προς την ομαλότητα για τον πληθυσμό που εμβολιάζεται γρηγορότερα από οποιονδήποτε άλλο στην Ευρώπη.
Η χώρα πέρασε πρόσφατα το ορόσημο της χορήγησης της πρώτης δόσης σε περισσότερους από τους μισούς ενήλικες της. Κατέγραψε επίσης ημερήσιο ρεκόρ στις 20 Μαρτίου, εμβολιάζοντας σχεδόν το 1,3% του πληθυσμού σε μια μέρα. Οι νοσηλείες μειώθηκαν επίσης περισσότερο από το ένα πέμπτο από την προηγούμενη εβδομάδα, φέρνοντας κάποια ανακούφιση στο εθνικό σύστημα υγείας.
Τα σχολεία έχουν ανοίξει και κάποιοι εργαζόμενοι ξεκινούν να επιστρέφουν στα γραφεία τους στις επιχειρηματικές περιοχές του Λονδίνου. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι δεν θα μπορούν να φάνε σε εστιατόρια ή να αγοράσουν μη απαραίτητα προϊόντα σε καταστήματα για άλλες δύο εβδομάδες. Η κυβέρνηση ελπίζει, ωστόσο, να καταργήσει όλους τους περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να ανοίξουν ξανά τα νυχτερινά κέντρα, έως τις 21 Ιουνίου.
ΗΠΑ
Από τα μέσα Φεβρουαρίου μειώνονται σταθερά οι νεκροί λόγω Covid-19 καθώς οι αμερικανικές πολιτείες προσπαθούν να επιταχύνουν τους εμβολιασμούς σε μια προσπάθεια να εξισορροπήσουν τις ιατρικές ανησυχίες που έχουν δημιουργήσει οι διαμαρτυρίες από ομάδες κατά των μέτρων και των lockdowns.
Παρόλα αυτά, οι ανισότητες παραμένουν. Ενώ το Νέο Μεξικό έχει χορηγήσει τουλάχιστον μία δόση σε πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού του, η Τζόρτζια πέτυχε μόλις το ένα πέμπτο. Οι ανισότητες παρατηρούνται επίσης μεταξύ των φυλετικών ομάδων: στις 16 πολιτείες των ΗΠΑ και την Ουάσινγκτον, λιγότερο από το 10% του ισπανόφωνο πληθυσμού εμβολιάστηκε μέχρι την Τετάρτη - ένα ορόσημο που οι περισσότερες πολιτείες έφτασαν με τους λευκούς πληθυσμούς πριν από εβδομάδες. Ωστόσο, περισσότερο από το ένα τέταρτο των Αμερικανών έχουν λάβει την πρώτη τους δόση εμβολίου.
Τα εστιατόρια στη Νέα Υόρκη - κάποτε το επίκεντρο της πανδημίας στις ΗΠΑ- μπορούν πλέον να λειτουργούν με χωρητικότητα 50% στους εσωτερικούς χώρους. Ο δήμαρχος της πόλης, Μπιλ ντε Μπλάζιο, ανακοίνωσε τα σχέδια του για ένα κέντρο εμβολιασμού στο Μπρόντγουεϊ για τον εμβολιασμό των εργαζομένων στη βιομηχανία του θεάτρο, πράγμα που προετοιμάζει το άνοιγμά του το Σεπτέμβριο.
Οι χώρες που μένουν πίσω ενώ ο ιός είναι σε έξαρση
Βραζιλία
Περίπου ένα χρόνο «μέσα» στην πανδημία και δύο μήνες μετά την έναρξη των εμβολιασμών, η Βραζιλία διέρχεται ακόμη τη χειρότερη φάση της υγειονομικής κρίσης.
Το τεράστιο έθνος της Λατινικής Αμερικής ανακοίνωσε 3.650 θανάτους την Παρασκευή, τον υψηλότερο ημερήσιο αριθμό θανάτων. Την Τετάρτη, έγινε η δεύτερη χώρα μετά τις ΗΠΑ που κατέγραψε 300.000 θανάτους από κορωνοϊό. Από την έναρξη των εμβολιασμών στα μέσα Ιανουαρίου, μόλις το 6% του πληθυσμού έλαβε μια δόση. Η κρίση ανάγκασε τα γειτονικά της κράτη να κλείσουν τα σύνορα, επιβάλλοντας ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και αναγκαστική καραντίνα.
Ο πρόεδρος της χώρας, Ζαΐρ Μπολσονάρο, που από καιρό υποτιμούσε τον κορωνοϊό, υποσχέθηκε τώρα να επιταχύνει τις προσπάθειες εμβολιασμού. Η αναζωογόνηση του ιού ήρθε έπειτα από μήνες σχετικά χαλαρών περιορισμών, που περιελάμβαναν εορτασμούς της Πρωτοχρονιάς και παράνομα πάρτι γύρω από την καρναβαλική περίοδο στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η ανοδική πορεία συνέπεσε επίσης με την επικράτηση ενός πιο μεταδοτικού στελέχους που εντοπίστηκε στην πόλη Μανάους.
Ινδία
Η Ινδία παρόλο που πρόκειται για ένα τεράστιο παραγωγό εμβολίων που αποτελεί το κλειδί για τον εφοδιασμό εμβολίων με χαμηλό κόστος σε μεγάλο μέρος του κόσμο, αγωνίζεται για να εμβολιάσει τον δικό της πληθυσμό. Μετά την έξαρση του ιού και την αύξηση των λοιμώξεων, η χώρα του 1,4 δισ. πληθυσμού επιβραδύνει τις εξαγωγές της ώστε να διατηρήσει περισσότερες δόσεις για την ίδια. Να σημειωθεί ότι τα κρούσματα αυξήθηκαν έξι φορές από τον Φεβρουάριο, σε περισσότερα από 60.000 την ημέρα.
Αυτή την εβδομάδα, η κυβέρνηση επέκτεινε τη χορήγηση σε όλους άνω των 45 ετών και επέτρεψε στο τεράστιο δίκτυο ιδιωτικών νοσοκομείων να χρεώσει επιδοτούμενο ποσοστό για τα εμβόλια. Αυτές οι κινήσεις έχουν αυξήσει τα ποσοστά εμβολιασμού και μπορεί να βοηθήσουν τον πρωθυπουργό Ναρέντα Μόντι να επιτύχει έναν στόχο εμβολιασμού των 300 εκατ. Ινδών μέχρι τον Αύγουστο.
Ενώ η Ινδία ήταν απρόθυμη να επιβάλει εκ νέου lockdowns μετά από ένα δαπανηρό κλείσιμο πέρυσι δεν έκανε τίποτα για να σταματήσει την εξάπλωση του ιού, υπάρχουν πλέον αυξανόμενες ανησυχίες ότι ενδέχεται να απαιτούνται πιο αυστηροί περιορισμοί για τον έλεγχο της κατάστασης.
Ιταλία
Ένα χρόνο αφότου έγινε το ευρωπαϊκό επίκεντρο της πανδημία, η Ιταλία αναγκάστηκε και πάλι να επιβάλει ένα δαπανηρό lockdown.
Στη χώρα με τον υψηλότερο αριθμό θανάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι καθημερινές απώλειες αυξάνονται ξανά από τις αρχές του μήνα καθώς ένα εξαιρετικά μεταδοτικό στέλεχος εξαπλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι πιέζει την ΕΕ να στηριχθεί στις φαρμακευτικές εταιρείες για να τηρήσουν τις δεσμεύσεις παράδοσης των εμβολίων, προειδοποιώντας παράλληλα ότι η Ιταλία θα εμποδίσει τις εξαγωγές από εταιρείες που παραβιάζουν τις συμβάσεις, όπως έχει ήδη κάνει μία φορά.
Ένας στρατηγός έχει διοριστεί ως ο νέος επικεφαλής της επιχείρησης εμβολιασμού με στόχο να επιταχύνει την διάθεση εμβολίων και να διασφαλίσει ότι όλες οι ιταλικές περιοχές συνεχίζουν να ανεβάζουν ρυθμό. Ο Ντράγκι ελπίζει ότι θα χαλαρώσει σταδιακά το τους περιορισμούς της Ιταλίας μετά τις διακοπές του Πάσχα ενώ στοχεύει να εμβολιάσει το 80% των πολιτών μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.