*Του Στέργιου Χρ. Καμπέρη, Φυσίατρου
Το προσωπικό νεύρο (VII εγκεφαλική συζυγία) είναι ένα κρανιακό νεύρο κατά βάση κινητικό για τους μυς του προσώπου, αλλά η ενσωμάτωση σε αυτό του διάμεσου νεύρου τού προσθέτει αισθητικές και παρασυμπαθητικές (εκκριτικές) λειτουργίες.
Η περιφερική πάρεση του προσωπικού νεύρου (παράλυση του Bell) οφείλεται σε αγγειόσπασμο – ισχαιμία και επακόλουθο οίδημα που λαμβάνει χώρα εντός του φαλλόπιου πόρου από όπου διέρχεται το νεύρο ή μετά την έξοδό του από το βελονομαστοειδές τρήμα. Σε αυτήν τη φάση το νεύρο βρίσκεται σε μια λανθάνουσα κατάσταση γνωστή ως νευραπραξία, η οποία διαρκεί περίπου 20 ημέρες. Στο χρονικό αυτό διάστημα το νεύρο είναι σε αδράνεια και αρχίζει η επαναλειτουργία του μετά το πέρας των 20 ημερών και καθημερινά βελτιώνεται μέχρι να φτάσει στην πλήρη αποκατάστασή του, η οποία μπορεί να διαρκέσει από 40 έως και 90 ημέρες. Στην πράξη έχουμε διαπιστώσει ότι όσο περνάει το χρονικό διάστημα και δεν έχουμε την επιθυμητή βελτίωση τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μείνει νευρολογικό έλλειμμα.
Γιατί συμβαίνει;
Η πιο συχνή είναι η ιδιοπαθής μορφή (αγνώστου αιτιολογίας) και ονομάζεται παράλυση του Bell ή εκ ψύξεως από απότομη έκθεση στο κρύο. Άλλες πιθανές αιτίες προσβολής του νεύρου είναι: οι ιογενείς λοιμώξεις (κοινό κρυολόγημα, ιός του έρπητα HSV-1, HSV-2, ιός της ανεμοβλογιάς VZV και, EBV( HHV-6), Borrelia Burgdorferi, μυκόπλασμα της πνευμονίας), μεταβολικές παθήσεις, μηνιγγίτιδα, φλεγμονές του έσω ωτός, όγκοι σπλαχνικού κρανίου, κατάγματα των οστών του προσώπου, καθώς και η ιατρογενής κάκωση.
Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από σύστοιχη αποπλάτυνση του μετώπου, αδυναμία ρυτίδωσης του μετώπου, διεύρυνση της βλεφαρικής σχισμής, αδυναμία σύγκλισης των βλεφάρων, επιπέδωση της ρινοχειλικής αύλακας, πτώση της γωνίας του στόματος, απόκλιση του στόματος προς το αντίθετο πλάγιο. Πολλές φορές η πάρεση συνοδεύεται και από διαταραχές του διάμεσου νεύρου, με συνέπεια να εμφανίζεται υπογευσία στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας, καθώς και μείωση στην έκκριση σιέλου και δακρύων.
Η επίπτωση κάθε χρόνο στον γενικό πληθυσμό αφορά 20-30/100.000 ανθρώπους και είναι ελάχιστα συχνότερη στις γυναίκες απ' ότι στους άνδρες. Η πάρεση του προσωπικού νεύρου μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, παρότι βιβλιογραφικά αναφέρεται πιο συχνά στις ηλικίες μεταξύ 15-45 ετών. Εποχιακά εμφανίζεται πιο συχνά το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Αυξημένο κίνδυνο φαίνεται να διατρέχουν έγκυες γυναίκες, διαβητικοί, ανοσοκατασταλμένοι και όσοι προσβλήθηκαν πρόσφατα από γρίπη ή λοίμωξη του αναπνευστικού.
Διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση
Η διάγνωση της περιφερικής πάρεσης του προσωπικού νεύρου γίνεται από τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και την καλή κλινική νευρολογική εξέταση.
Η μέχρι πρότινος θεραπευτική αντιμετώπιση της περιφερικής πάρεσης του προσωπικού νεύρου συνίστατο σε λήψη φαρμακευτικής αγωγής από το στόμα (κορτικοστεροειδή και ιοστατικά για τον έρπητα), χρήση τεχνητών δακρύων και επικάλυψη του οφθαλμού με γάζα κατά την κατάκλιση. Παράλληλα, εκπονείται ένα πρόγραμμα αποκατάστασης της κινητικότητας των μυών του προσώπου, το οποίο περιλαμβάνει ηλεκτρικό μυϊκό ερεθισμό με δερματικά ηλεκτρόδια, καθώς και ασκήσεις ενδυνάμωσης των μιμητικών μυών του προσώπου.
Ακολουθώντας αυτό το πρωτόκολλο θεραπείας, παρατηρήσαμε ότι η αποκατάσταση της βλάβης άρχιζε να εμφανίζεται μετά τις δυόμιση με τρεις εβδομάδες και η πλήρης αποκατάσταση σημειωνόταν μέσα σε δύο με τρεις μήνες. Πολλές φορές η αποκατάσταση διαρκούσε και περισσότερους μήνες και δυστυχώς συχνά έμενε ένα σημαντικό νευρολογικό έλλειμμα της τάξεως του 20 % με 40 %.
Στο Ιατρείο μας
Στο ιατρείο μας τα τελευταία δύο χρόνια παράλληλα με το προαναφερόμενο πρωτόκολλο έχουμε συμπληρώσει στο πρόγραμμα της αποκατάστασης, τον εν τω βάθει ηλεκτρικό μυϊκό ερεθισμό με την μέθοδο του ηλεκτροβελονισμού, καθώς και την ενδοδερμική έγχυση του κολλαγόνου με την τεχνική της μεσοθεραπείας.
Η τεχνική του ηλεκτροβελονισμού συνίσταται στην τοποθέτηση βελονών (αποστειρωμένες μίας χρήσεως) σε διάφορα σημεία στο πρόσωπο, κρανίο, αυτί και στα άκρα και στη συνέχεια στη σύνδεση με την ηλεκτρική συσκευή κάποιων βελονών σε ζεύγη με ηλεκτρόδια. Η διάρκεια θεραπείας είναι είκοσι λεπτά.
Η τεχνική της μεσοθεραπείας συνίσταται στην ενδοδερμική έγχυση κολλαγόνου στην πάσχουσα πλευρά του προσώπου σε συγκεκριμένα σημεία, σχηματίζοντας πομφούς στο δέρμα.
Τα αποτελέσματά μας
Τα αποτελέσματά μας ήταν άκρως ενθαρρυντικά. Σημειώθηκε σχεδόν πλήρης αποκατάσταση (85% έως 100%) σε χρονικό διάστημα από επτά έως και 25 ημέρες. Οι ασθενείς ήταν άντρες και γυναίκες και οι ηλικίες κυμάνθηκαν από 12 έως και 82 ετών.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε τρεις ή τέσσερις συνεδρίες ηλεκτροβελονισμού την εβδομάδα και για όσους υποβλήθηκαν και στην μεσοθεραπεία εφαρμόσθηκαν μία με δύο εγχύσεις την εβδομάδα. Συνήθως η θεραπεία διαρκεί δύο με τρεις εβδομάδες.
Ασφαλώς, παρότι τα αποτελέσματα μας είναι πολύ ενθαρρυντικά, πρέπει να επισημανθεί ότι ο κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσω ότι οι πιθανότητες της ίασης αυξάνονται, όταν ο ασθενής ενταχθεί στο πρωτόκολλο θεραπείας εντός των 48 με 72 ωρών από την εμφάνιση της πάρεσης. Το πρόγραμμα που θα καταρτισθεί για τον καθένα είναι ξεχωριστό και η αντίδραση, καθώς και η ανάρρωση του καθενός, είναι εξατομικευμένες και δεν μπορούν να προβλεφθούν εκ των προτέρων. Όσο πιο πρώιμα σημειωθεί βελτίωση τόσο καλύτερη πρόγνωση έχουμε. Βεβαίως, στη αποθεραπεία συμβάλλει σημαντικά η συνεργασία και η συνέπεια του κάθε ασθενή ξεχωριστά.
*Στέργιος Χρ. Καμπέρης
MD, FEBP.R.M
Φυσίατρος, Α.Π.Θ., Επιστημονικά Υπεύθυνος του Τμήματος Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης της Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης.
Email: s_kamberis@hotmail.com
http://www.velonismos-kamberis.gr
