Ένας ιστορικός και ακαδημαϊκός από την Τουρκία ζητάει να κλείσει η Αγιά Σοφιά για επισκευές, καθώς θεωρεί ότι το σπουδαίο βυζαντινό μνημείο, που μετέτρεψε σε τζαμί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης.
Ο Ιλμπέρ Ορταϊλί είχε γράψει στις 17 Σεπτεμβρίου 2023 ένα άρθρο στην μεγάλη εφημερίδα της Τουρκίας, την Hurriyet για το όλο θέμα. Εκεί έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι η Αγιά Σοφιά έχει υποστεί μεγάλες φθορές με το πέρασμα των χρόνων, δεν πρέπει να επιτρέπεται τόσο μεγάλος αριθμός επισκεπτών στο ξακουστό μνημείο και πρέπει να κλείσει διότι ο ναός έχει θέμα στατικότητας και κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Ο ιστορικός και ακαδημαϊκός επανήλθε στο θέμα της Αγιάς Σοφιάς με δηλώσεις που έκανε σε τηλεοπτικό κανάλι της Τουρκίας.
«Μπορεί να επιτραπεί η είσοδος τόσων ανθρώπων σε ένα κτίριο 1.500 ετών; Τι θα συμβεί αν δεν κλείσει;» ρωτήθηκε ο Τούρκος ακαδημαϊκός και καθηγητής και απάντησε ότι η Αγιά Σοφιά κινδυνεύει να πέσει.
«Θα καταρρεύσει αν δεν κλείσει»
Ο καθηγητής είπε χωρίς περιστροφές: «Φυσικά και δεν μπορεί να επιτραπεί η είσοδος. Γι’ αυτό πρέπει να κλείσει και να αποκατασταθεί. Αέναη αποκατάσταση. Αν είναι έξυπνοι, θα την κλείσουν. Αν δεν κλείσει θα καταρρεύσει» δήλωσε ο Ιλμπέρ Ορταϊλί για την Αγιά Σοφιά.
Στο άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet, στις 17 Σεπτεμβρίου ο Τούρκος ακαδημαϊκός είχε εκφράσει την ανησυχία του για τις φθορές που έχουν προκληθεί στο μνημείο, από την μετατροπή του σε τέμενος, επισημαίνοντας ότι η Αγιά Σοφιά πρέπει να κλείσει για ορισμένο χρονικό διάστημα ώστε να γίνουν εργασίες αποκατάστασης.
Επίσης τόνισε ότι θεωρεί καταστροφικό το γεγονός ότι κάθε χρόνο μπαίνουν στο μνημείο 3 εκατομμύρια προσκυνητές και τεράστιος αριθμός τουριστών.
«Πρέπει να γίνουν επισκευές»
«Η Αγιά Σοφιά δεν είναι ένας δρόμος από τον οποίο όλοι μπορούν να περάσουν ελαφρά τη καρδία, καθώς τα υπόγεια κτίσματα, και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της ροής των υδάτων, των αποβλήτων, η υγρασία αλλά και το σύστημα εξαερισμού δεν είναι τόσο ανθεκτικά στην παρουσία τόσο πολυάριθμων επισκεπτών και πρέπει να επισκευαστούν, να καθαριστούν και να αποκατασταθούν επειγόντως», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τούρκος ιστορικός και ακαδημαϊκός.
Κατά τον καθηγητή ακόμα και ο αριθμός των 20.000 – 30.000 επιστημόνων, ιστορικών, αρχαιολόγων, εκπροσώπων της μουσουλμανικής θρησκείας, πολιτικών και δημόσιων λειτουργών που περνάνε ετησίως από την Αγιά Σοφιά θα μπορούσε να θεωρηθεί υπερβολικός για την αντοχή του μνημείου.
«Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούν τις τουαλέτες»
Ο καθηγητής ήταν επικριτικός και για παρεμβάσεις που αφορούν στις τουαλέτες και τις κρήνες του μνημείου.
«Δεν μπορούν να εγκατασταθούν τουαλέτες και κρήνες που άπτονται των καθημερινών αναγκών ενός τεμένους, στην Αγιά Σοφιά. Χώροι που διανέμουν νερό όπως μεγάλα σιντριβάνια δεν μπορούν να υφίστανται. Το νερό που καταναλώνεται και διαρρέει από την κλασική οθωμανική κρήνη και τις σημερινές τουαλέτες δεν είναι το ίδιο. Η Αγία Σοφία υφίσταται εδώ και 1500 χρόνια. Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούνται οι τουαλέτες της Αγίας Σοφίας για αφόδευση. Εάν κάθε επισκέπτης χρησιμοποιεί τα σιντριβάνια και τις τουαλέτες, πώς θα αντέξει το αποχετευτικό σύστημα κάτω από αυτό το κτίριο;», ανέφερε
Είχαν προαναγγείλει έργα ενίσχυσης της στατικότητας
Σύμφωνα με τον υπουργό Τουρισμού και Πολιτισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Έρσοϊ, η Αγιά Σοφιά έχει δεχθεί 21 εκατομμύρια επισκέπτες από τότε που μετατράπηκε σε τέμενος, πριν από τρία χρόνια.
Πριν από δύο μήνες, ο Τούρκος υπουργός προανήγγειλε έργα ενίσχυσης της στατικότητας της Αγιάς Σοφιάς, στο πλαίσιο της αποκατάστασης σημαντικών ιστορικών μνημείων της Κωνσταντινούπολης.
Σύμφωνα με το σχέδιο αποκατάστασης, πρώτα θα γίνει καθαρισμός του τσιμεντοκονιάματος, θα αφαιρεθούν οι γερασμένες μολύβδινες επιφάνειες στους θόλους και θα πραγματοποιηθούν εργασίες για την αποκατάσταση των ρωγμών και των σχισμών κάτω από τον θόλο.
Στη συνέχεια θα επισκευαστεί και θα τοποθετηθεί στη θέση του το μολύβδινο κάλυμμα. Επίσης θα αποσυναρμολογηθεί ο πρώτος μιναρές, ο επονομαζόμενος μιναρές του Βαγιαζίτ και, αφού ολοκληρωθούν οι επισκευές, θα τοποθετηθεί ξανά στη θέση του. Στους άλλους μιναρέδες, συνεχίζεται η μελέτη για τη στατική τους κατάσταση.