Η κρίση ασφαλείας στην Αϊτή έχει προσλάβει «κατακλυσμιαίες» διαστάσεις, τόνισε χθες Πέμπτη ο ΟΗΕ, καταγγέλλοντας πως τα «διάτρητα” σύνορα της χώρας διευκολύνουν τον εφοδιασμό των συμμοριών με όπλα και πυρομαχικά. Μόνο τους πρώτους τρεις μήνες του 2024 στη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου έχουν καταμετρηθεί 1.554 φόνοι.
Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, παρουσιάζοντας την έκθεση σχολίασε πως «είναι συγκλονιστικό να διαπιστώνεις πως παρά τη φρίκη της κατάστασης στο πεδίο, τα όπλα συνεχίζουν να εισέρχονται αφειδώς στη χώρα». Απηύθυνε έκκληση να εφαρμοστεί πιο αποτελεσματικά το εμπάργκο όπλων.
Η έκθεση του Οργανισμού περιγράφει το μέγεθος του προβλήματος με την εξής διατύπωση:
«Δομικοί και συγκυριακοί παράγοντες έχουν οδηγήσει την Αϊτή σε κατακλυσμιαία κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από βαθιά πολιτική αστάθεια και ακραία εύθραυστους θεσμούς»
Η ραγδαία κλιμάκωση, που αντιμετωπίζει η Αϊτή από την αρχή του Μαρτίου, στο υφιστάμενο πρόβλημα της κρίσης ασφαλείας σε συνδυασμό με αυτήν της πολιτικής κρίσης ένωσαν τις δυνάμεις των συμμοριών που κλιμάκωσαν τις επιθέσεις τους κι έβαλαν στο στόχαστρο τοποθεσίες στρατηγικής σημασίας στην πρωτεύουσα, διατρανώνοντας πως σκοπός τους ήταν να ανατρέψουν τον de facto πρωθυπουργό Αριέλ Ανρί.
Ο τελευταίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 11 Μαρτίου όταν δεν μπόρεσε να επιστρέψει στη χώρα του έπειτα από ταξίδι στην Κένυα, αμφισβητούμενος όλο και πιο έντονα.
Την ίδια μέρα, κατά τη διάρκεια έκτακτης διεθνούς συνόδου στην Τζαμάικα, με τη συμμετοχή χωρών μελών της κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM), και παρόντες αντιπροσώπους του ΟΗΕ και άλλων κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και των ΗΠΑ, ανατέθηκε σε διάφορες αϊτινές οργανώσεις και πολιτικές παρατάξεις να σχηματίσουν μεταβατικές αρχές, προεδρικό μεταβατικό συμβούλιο, αποτελούμενο κυρίως από αντιπροσώπους πολιτικών κομμάτων.
Το υπό ίδρυση συμβούλιο της χώρας, που ακόμη δεν έχει αναλάβει τα ηνία, στην πρώτη του επίσημη ανακοίνωση που δημοσιοποίησε προχθές Τετάρτη δεσμεύθηκε να αποκαταστήσει «τη δημόσια και τη δημοκρατική τάξη».
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, «η διαφθορά, η ατιμωρησία και κακοδιοίκηση, που επιδεινώνονται από τα αυξανόμενα επίπεδα βίας των συμμοριών, υπονόμευσαν το κράτος δικαίου και οδήγησαν τους κρατικούς θεσμούς στα όρια της κατάρρευσης».
Οι αριθμοί των νεκρών και των τραυματιών εξαιτίας της βίας των συμμοριών αυξήθηκαν με ραγδαίο ρυθμό το 2023: ανήλθαν αντίστοιχα σε 4.451 και 1.668, κατά τους “συντηρητικούς” αριθμούς του ΟΗΕ. Τα θύματα αυξήθηκαν ακόμα ταχύτερα τους πρώτους τρεις μήνες του 2024, με 1.554 νεκρούς και 826 τραυματίες να καταγράφονται ως την 22η Μαρτίου, κατά το κείμενο.
Η Ύπατη Αρμοστεία θεωρεί απαραίτητη την κατεπείγουσα ανάπτυξη πολυεθνικής αποστολής υποστήριξης ασφάλειας για να βοηθήσει την Αϊτινή αστυνομία να βάλει τέλος στη βία και να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου.
Ωστόσο ο κ. Τουρκ υπογραμμίζει στο δελτίο Τύπου που συνοδεύει την έκθεση πως είναι «απόλυτα απαραίτητο» η αποστολή να εγγυηθεί πως θα γίνονται σεβαστά «τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεών της».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι συμμορίες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν σεξουαλική βία για να τρομοκρατούν, να τιμωρούν και να ελέγχουν τον πληθυσμό. Όμως οι υποθέσεις σεξουαλικής βίας σπάνια καταγγέλλονται και συνήθως μένουν ατιμώρητες.
Οι συμμορίες συνεχίζουν επίσης να στρατολογούν ή και να κακοποιούν παιδιά ανεξαρτήτως φύλου, κάποια από τα οποία σκοτώθηκαν όταν αποπειράθηκαν να εγκαταλείψουν τις τάξεις των συμμοριών.
Είναι ενδεικτικό της αγριότητας που επικρατεί ότι καταγράφηκαν τουλάχιστον 528 λιντσαρίσματα (510 ανδρών, 18 γυναικών) το 2023 και άλλα 59 ήδη το 2024.
Μολονότι ορισμένοι φόνοι κατά τα φαινόμενα διαπράχθηκαν αυθόρμητα, άλλοι ενθαρρύνθηκαν, υποστηρίχθηκαν ή διευκολύνθηκαν από αστυνομικούς και μέλη συμμοριών που ανήκουν σε συμμαχία εγκληματικών οργανώσεων γνωστή ως G9 και συμμάχους της, κατά την έκθεση.