Τον κώδωνα του κινδύνου για τα «μακεδονικά» εμπορικά σήματα ελληνικών προϊόντων, που, όπως υποστηρίζει, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσμενείς συνέπειες από τη Συμφωνία των Πρεσπών, ακόμη και να χαθούν στα δικαστήρια εφόσον δεν κατοχυρωθούν σε διεθνείς οργανισμούς, κρούει το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ).
«Η συμφωνία έχει δομικά προβλήματα και ασάφειες. Όσες επιχειρήσεις δεν έχουν κατοχυρώσει τους όρους “Μακεδονία” και “μακεδονικό” ενδέχεται να βρεθούν σε δυσμενέστατη θέση, καθώς, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες της πΓΔΜ θα μπορούν να χρησιμοποιούν τον όρο “μακεδονικό”, δεν υπάρχει αντίστοιχη ρητή πρόβλεψη για τις ελληνικές», τόνισε ο πρόεδρος τη Διοικούσας Επιτροπής του Παραρτήματος Κ.Μακεδονίας του ΓΕΩΤΕΕ, Αθανάσιος Σαρόπουλος.
Όπως είπε ο ίδιος, οι ελληνικές επιχειρήσεις που δεν το έχουν πράξει θα πρέπει άμεσα να σπεύσουν ώστε να κατοχυρώσουν τα «μακεδονικά» σήματά τους στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, είτε στο Αλικάντε (με κόστος περίπου 1.000 ευρώ και κάλυψη για την ευρωπαϊκή αγορά) είτε στη Γενεύη (με κόστος περίπου 10.000 ευρώ και παγκόσμια κάλυψη). «Μετά από τρία χρόνια, όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες της διακρατικής επιτροπής των δύο χωρών για τα εμπορικά σήματα, οι Έλληνες επιχειρηματίες θα κληθούν να αποδείξουν την “μακεδονικότητα” των προϊόντων τους», σημείωσε.
Τους τελευταίους μήνες έχει συσταθεί ομάδα εργασίας φορέων της Θεσσαλονίκης, με στόχο τη μελέτη των προβλημάτων που προκύπτουν από τη συμφωνία των Πρεσπών στον ελληνικό αγροδιατροφικό τομέα. Σε αυτή συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι του ΓΕΩΤΕΕ, του Συνδέσμου Εξαγωγέων-ΣΕΒΕ, του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ), καθώς και καθηγητές του ΑΠΘ.
Στις 10 Ιανουαρίου η ομάδα εργασίας υπέβαλε το πόρισμά της στην κυβέρνηση, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στους παραγωγικούς και επιστημονικούς φορείς της πόλης. Σύμφωνα με αυτό, υπάρχουν 39 επιχειρήσεις αγροδιατροφικών προϊόντων στον νομό Θεσσαλονίκης με τον όρο «Μακεδονία» ή «Μακεδονικό» στην επωνυμία ή τον τίτλο τους. Παράλληλα, σύμφωνα με το ΕΒΕΘ, υπάρχουν 182 επιχειρήσεις όλων των κλάδων με «Μακεδονία» στο καταστατικό τους. Σε αυτές δεν συνυπολογίζονται οι επιχειρήσεις που έχουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός» στην επωνυμία επί μέρους προϊόντων τους.
Το πόρισμα
Τα προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι εν λόγω εταιρείες προκύπτουν, σύμφωνα με το πόρισμα, από διατάξεις της Συμφωνίας των Πρεσπών, που ενώ κατοχυρώνουν τα προϊόντα της «Βόρειας Μακεδονίας» δεν κάνουν το αντίστοιχο για τα ελληνικά. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, «η Συμφωνία των Πρεσπών, πέραν των άλλων προβλημάτων που δημιουργεί, αφήνει σε πλήρη αοριστία και το θέμα της εμπορικής ονομασίας, των εμπορικών σημάτων και της επωνυμίας των προϊόντων της Μακεδονικής Γης. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 1, παρ. 3, εδ. θ΄ υπάρχει μόνο ένα ευχολόγιο για έναν «ειλικρινή, δομημένο και με καλή πίστη διάλογο» μεταξύ των επιχειρηματικών κοινοτήτων και η αναφορά σε μια ακαθόριστη διμερή ομάδα ειδικών στο πλαίσιο της ΕΕ με συνεισφορά του ΟΗΕ και του ΔΟΤ (ISO), η οποία θα δράσει επί τριετία μετά το 2019, ενώ καμία διαδικασία επιβολής των αποφάσεων της διμερούς ομάδας ειδικών δεν θεσπίζεται. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το άρθρο 1, παρ. 3, εδ. ζ΄ της Συμφωνίας των Πρεσπών οι ιδιωτικές οντότητες της ΠΓΔΜ θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» χωρίς τον επιθετικό προσδιορισμό «Βόρεια», γεγονός που σε συνδυασμό με τη «Μακεδονική» ιθαγένεια (nationality = εθνικότητα στο πρωτότυπο κείμενο) του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. β΄ και τη «Μακεδονική» γλώσσα του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. γ΄ θα επιτείνουν την σύγχυση. Παράλληλα, δεν υπάρχει σε κανένα άρθρο της Συμφωνίας μία ανάλογη ρητή κατοχύρωση ότι οι ιδιωτικές οντότητες της Ελλάδας θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό».
Αδιανόητη και απόλυτα δυσμενής για τα ελληνικά συμφέροντα, είναι, σύμφωνα με το πόρισμα, και η προβλεπόμενη στο άρθρο 1, παρ. 3, εδ. ε΄ της Συμφωνίας των Πρεσπών χρήση από την ΠΓΔΜ των κωδικών χώρας ΜΚ και MKD για όλους τους σκοπούς, εκτός από τις πινακίδες των αυτοκινήτων, για τα οποία και μόνο προβλέπονται οι κωδικοί ΝΜ (από τα αρχικά της νέας ονομασίας North Macedonia = Βόρεια Μακεδονία) και ΝΜΚ. «Αυτή και μόνο η πρόβλεψη ακυρώνει την erga omnes χρήση του νέου ονόματος της κρατικής οντότητας της ΠΓΔΜ, πόσο μάλλον που στο άρθρο 1, παρ. 10 της Συμφωνίας των Πρεσπών προβλέπεται ότι σε όλα επίσημα έγγραφα της ΠΓΔΜ που προορίζονται για διεθνή χρήση, η αλλαγή του ονόματος θα γίνει εντός 5 ετών, ενώ η αλλαγή στα έγγραφα που προορίζονται για εσωτερική χρήση συνδέεται με την εξέλιξη της ενταξιακής διαδικασίας της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση με απροσδιόριστο χρονικό ορίζοντα», σημειώνεται.
Η πηγή των ασαφειών, των κινδύνων και των προβλημάτων, όμως, βρίσκεται, όπως αναφέρεται, κυρίως στο άρθρο 7. «Είναι διαχρονικά γνωστό ότι οι δύο πλευρές προσέρχονταν σε αυτό τον διάλογο δίνοντας διαφορετική έννοια στον όρο «Μακεδονία». Η Ελληνική πλευρά έδινε κυρίως γεωγραφικό περιεχόμενο, ενώ η πλευρά της ΠΓΔΜ έδινε κυρίως εθνολογικό περιεχόμενο καταχρώμενη του ονόματος και πλαστογραφώντας την ιστορία. Η διακήρυξη στο άρθρο 7, παρ. 1 ότι “τα Μέρη αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά” αφήνει να διαπερνά όλη τη συμφωνία η πραγματικότητα ότι το κάθε μέρος κρατάει τις δικές του αντιλήψεις, οι οποίες επουδενί δεν καθορίζονται στο κείμενο της Συμφωνίας και δεν είναι στην πράξη συμβατές. Η αναφορά σε Ελληνικό πολιτισμό στο άρθρο 7, παρ. 2 και σε αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό στο άρθρο 7, παρ. 4 σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζουν την Ελλάδα από την παραχάραξη της ιστορίας της», τονίζεται.
«Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι μετά από μία πιθανή είσοδο της «Βόρειας Μακεδονίας» στην ΕΕ, σύντομα θα ζητηθεί η αλλαγή της ονομασίας των Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης προϊόντων μας που περιέχουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» ή στην καλύτερη περίπτωση η συμπερίληψη σε αυτών και των αντίστοιχων της ΠΓΔΜ, και φυσικά αναμένεται η έντονη και συντονισμένη επιθετικότητα των επιχειρήσεων της ΠΓΔΜ με κάθε ένδικο μέσο στα Ελληνικά προϊόντα που, επίσης, φέρουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό». Δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ακόμη, ούτε το ενδεχόμενο η συναίνεση της «Βόρειας Μακεδονίας» μετά την ένταξη της στην ΕΕ για χρηματοδοτήσεις, προγράμματα κλπ. να περνάει μέσα από επώδυνες δεσμεύσεις της εκάστοτε Ελληνικής Κυβέρνησης, περί αναγνώρισης και παραχωρήσεων για «μακεδονική μειονότητα», αρχαίου μακεδονικού πολιτισμού, διευκολύνσεων στην «Ελληνική Μακεδονία» κλπ. Το αποτέλεσμα όλων των αυτών των διεκδικήσεων, πέραν της οικονομικής εξάντλησης και της βλάβης των επιχειρήσεων μας, αναμένεται να είναι δυσμενές γιατί θα αντιπαρατίθεται μια χώρα με επίσημα κατοχυρωμένο τον όρο «Μακεδονία» στο όνομα της και στον καθομιλούμενο χαρακτηρισμό της και μια Ελληνική γεωγραφική περιοχή», αναφέρει το πόρισμα.
Στην περίπτωση κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών από την Ελληνική Βουλή με τα προαναφερθέντα προβλήματα, οι μόνοι τρόποι αντίδρασης, όπως επισημαίνεται, για την αποφυγή μέρους των δυσμενών επιπτώσεων για τις Ελληνικές επιχειρήσεις είναι:
α) Η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα να καταθέσουν αιτήματα για καταχώρηση εμπορικών σημάτων στο Ευρωπαϊκό Γραφείο του Alicante ή σε οποιοδήποτε φορέα απαιτείται.
β) Η οργάνωση της κατάλληλης νομικής υποστήριξης που είναι ιδιαίτερα απαραίτητη στην περίπτωση διαμφισβητήσεων των σημάτων.
γ) Η οργάνωση και στελέχωση των Ελληνικών δημόσιων υπηρεσιών για τον έλεγχο της ποιότητας και της ασφάλειας των διακινούμενων προϊόντων.
δ) Η κατάλληλη υπεράσπιση των πιστοποιημένων αγροδιατροφικών προϊόντων σύμφωνα με τους Κανονισμούς της ΕΕ.
ε) Η δημιουργία Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση των υποβληθέντων αιτήσεων καταχώρησης σημάτων που περιλαμβάνουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» από όμορες χώρες.
στ) Η άμεση συγκρότηση της επιτροπής ειδικών εμπειρογνωμόνων του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. θ΄.
ζ) Η συστηματική προάσπιση των συμφερόντων των Ελληνικών επιχειρήσεων σε περίπτωση μελλοντικής διαδικασίας ένταξης της ΠΓΔΜ στην ΕΕ.