Τις σημαντικές προοπτικές, αλλά και τις προκλήσεις που υπάρχουν για τους Έλληνες επιχειρηματίες στην Αφρική αναζήτησαν οι μετέχοντες στην εκδήλωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), με θέμα «Ευκαιρίες για επιχειρηματικότητα και απασχόληση στους τομείς Ενέργειας, Κατασκευών και Τεχνολογίας στην υποσαχάρια Αφρική».
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε η εμπειρία Ελλήνων που δραστηριοποιούνται στην Αφρική, σε διάφορα έργα, καθώς και τα ευρωπαϊκά κονδύλια που διατίθενται για την ανάπτυξη της ηπείρου.
Ανοίγοντας τις εργασίες ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, χαρακτήρισε «νομάδες» τους Έλληνες μηχανικούς, διαπιστώνοντας μαζική μετακίνησή τους στο εξωτερικό. «Προσπαθούμε να συγκρατήσουμε εντός της χώρας το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, ωστόσο πρέπει να κοιτάξουμε και την εξωστρέφεια. Η εκτός Ελλάδος εργασία των Ελλήνων μηχανικών πρέπει να γίνει πιο οργανωμένα, με μεγαλύτερη πειθαρχεία και με στόχο τις συνέργειες», τόνισε.
Ο αντιπρόεδρος του Ελληνοαφρικανικού Επιμελητηρίου, Βασίλης Τακάς, παρουσίασε έξι λόγους, για τους οποίους, όπως είπε, η Ελλάδα πρέπει να δώσει έμφαση στην αγορά της υποσαχάριας Αφρικής: πρώτον, οι αφρικανικές χώρες καταγράφουν τη γρηγορότερη ανάπτυξη παγκοσμίως με ρυθμούς 3-5% ετησίως, δεύτερον, είναι η λιγότερο κορεσμένη αγορά στον κόσμο σε επίπεδο εισαγωγών και επενδύσεων, τρίτον, το επίπεδο ανάπτυξης των εν λόγω χωρών είναι τέτοιο που επιτρέπει στα ελληνικά προϊόντα να είναι ανταγωνιστικά, τέταρτον, υπάρχει μεγάλο καταναλωτικό και εργατικό δυναμικό (μέχρι το 2050 το 1/4 του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να είναι αφρικανοί, το κατακεφαλήν εισόδημά τους αναμένεται να αυξηθεί κατά έξι φορές, ενώ η μεσαία τάξη της ηπείρου εκτιμάται πως θα ανέλθει σε 1,4 δισ. ανθρώπους), οι συρράξεις και οι εμφύλιοι πόλεμοι – στις περισσότερες χώρες – ανήκουν στο παρελθόν και, έκτον, υπάρχουν τεράστιες ανάγκες σε υποδομές (λιμάνια, οδικά δίκτυα, ενέργεια – το 1/4 του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα), μεγάλες προοπτικές στην εκμετάλλευση ΑΠΕ, μία αχανής ανεκμετάλλευτη αγροτική γη και ευκαιρίες στην εξόρυξη ορυκτών (η Μποτσουάνα διαθέτει το 22% των παγκόσμιων αποθεμάτων διαμαντιού και η Νότια Αφρική το 20% της παγκόσμιας πλατίνας και το 12% του χρυσού).
Εκ μέρους της εταιρείας συμβούλων Planet μίλησε ο Δημήτρης Γαλάνης, ο οποίος παρουσίασε τα ευρωπαϊκά προγράμματα για τις χώρες της ΕΕ. Όπως είπε, αυτή τη στιγμή «τρέχουν» μέσω του προγράμματος EuropeAid (είναι σε φάση πρόσκλησης ενδιαφέροντος ή παρακολούθησης για εκδήλωση ενδιαφέροντος) συνολικά 323 projects ύψους 13 δισ. ευρώ (200 projects 7 δισ. ευρώ στον τομέα των υπηρεσιών και 123 projects 6 δισ. ευρώ στον τομέα των κατασκευών). Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η Αφρική αντιπροσωπεύει το 35% της συνολικής βοήθειας που παρέχει η ΕΕ σε παγκόσμιο επίπεδο. Μόνο το 2016 από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της χορηγήθηκε αναπτυξιακή βοήθεια στην Αφρική ύψους 21 δισ. ευρώ. Παράλληλα, το 1/3 των ξένων άμεσων επενδύσεων στην Αφρική προέρχεται από χώρες της ΕΕ (32 δισ. ευρώ το 2015).
Οι Έλληνες που δραστηριοποιούνται στην Αφρική
Τις χώρες της Ανατολικής Αφρικής (Κένυα, Αιθιοπία, Ουγκάντα, Τανζανία) έχει θέσει ως κορυφαίες αγορές-στόχους ο διευθύνων σύμβουλος της Olympia Electronics, Δημήτρης Λακασάς. Όπως είπε, η εταιρεία του έχει παρουσία στην αφρικανική ήπειρο από τη δεκαετία του ‘90, όταν ανέλαβε την εγκατάσταση του συστήματος ασφαλείας στο αεροδρόμιο της Αντίς Αμπέμπα. Ως δεύτερη αγορά-στόχο έθεσε τη δυτική Αφρική, και κυρίως τη Νιγηρία, ενώ για τη Νότια Αφρική είπε πως είναι μία ώριμη αγορά, που μοιάζει με τις δυτικές στην ανάπτυξή της.
Ο διευθυντής ανάπτυξης για την Αφρική της Μυτιληναίος ΑΕ, Ευάγγελος Καμάρης, έκανε λόγο για μία «τρομακτική ευκαιρία» στην υποσαχάρια Αφρική σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας. Ο ίδιος είπε πως ο Όμιλος Μυτιληναίος έχει τοποθέτηση ύψους ενός δις ευρώ στη Γκάνα με τρία έργα παραγωγής ενέργειας, ενώ έχει δραστηριότητα και στην Ουγκάντα, τη Νιγηρία και την Αλγερία. Σε ό,τι αφορά το mega-project των 400 εκατ. ευρώ στη Λιβύη για την κατασκευή μονάδας παραγωγής ενέργειας, είπε ότι υπάρχει αναμονή για να ανοίξει η πίστωση από την κυβέρνηση της χώρας. «Οι χώρες της Αφρικής έχουν τρομερή ανάγκη για ιδιωτικές επενδύσεις στην ενέργεια, καθώς σχεδόν καμία από τις κρατικές υπηρεσίες παροχής ενέργειας δεν είναι σε καλή οικονομική κατάσταση. Περίπου το 90% των κρατών ζητούν τη συνδρομή ιδιωτικών κεφαλαίων σε αυτό το πεδίο. Παρά τις μεγάλες προοπτικές υπάρχουν και σημαντικές προκλήσεις για τους επιχειρηματίες, καθώς σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και δεν υπάρχει το ιδανικό θεσμικό πλαίσιο. Απαιτείται φυσική παρουσία, συνεχής αξιολόγηση του ρίσκου, ανάλυση της αγοράς σε καθημερινή βάση και σε βάθος χαρτογράφηση. Εάν κάποιος τα κάνει όλα αυτά, δεν θα χάσει τα λεφτά του», υπογράμμισε.
Ο Ανδρέας Διαμαντέας της Intrasoft International, που ειδικεύεται στην παροχή τραπεζικών υπηρεσιών διαπίστωσε τεράστιες ευκαιρίες, κυρίως στην Αιθιοπία, όπου «υπάρχει σταθερότητα και σημαντική ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και του τραπεζικού συστήματος» και στην Ουγκάντα, όπου η εταιρεία του συνεργάζεται με τη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας.
Ο Μάριος Πατσαλίδης της J&P ΑΒΑΞ τόνισε ότι σήμερα η Αφρική είναι μονόδρομος για τις επενδύσεις και πως «όλοι πρέπει να στραφούμε εκεί». Ο ίδιος διηγήθηκε τις αρνητικές εμπειρίες που βίωσε τα προηγούμενα χρόνια η εταιρεία του σε έργα που είχε αναλάβει στη Λιβύη, την Αλγερία και την Αιθιοπία, όπου έχασε χρήματα, ωστόσο τόνισε πως τώρα τα προβλήματα έχουν ξεπεραστεί και υπάρχουν ευκαιρίες για μεγάλα κέρδη. Πρότεινε οι Έλληνες να στραφούν σε έργα που αφορούν την ενέργεια και να αφήσουν το πεδίο των κατασκευών στους Κινέζους και τους Τούρκους, με τους οποίους, όπως είπε, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν οι ελληνικές επιχειρήσεις.