Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, η ΕΥΑΘ και η ΕΥΔΑΠ θα περάσουν στον έλεγχο του Δημοσίου και θα φύγουν από το Υπερταμείο. Η ρητή διαβεβαίωση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, λογικά θα πρέπει να χαροποιήσει άπαντες, ειδικά στη Θεσσαλονίκη. Ή μήπως όχι;
Και το αναφέρω επειδή έχουν περάσει κάποια χρόνια από τότε που η ΕΥΑΘ πέρασε στον έλεγχο του Υπερταμείου. Και όλοι μάλλον θυμούνται ποια κυβέρνηση την έβαλε (αναγκαστικά ή μη δεν έχει και τόση σημασία) στο Υπερταμείο...
Να τα κάνουμε λιανά για να καταλαβαινόμαστε. Και θα πάρω την περίπτωση της Θεσσαλονίκης, την οποία έχω παρακολουθήσει όσο μπορούσα πιο στενά.
Η ΕΥΑΘ είναι ΑΕ. Έχει χωρίσει τα τσανάκια της με τα Πάγια και έχουμε δυο εταιρείες που ασχολούνται με το νερό (κάτι σαν το τρένο ένα πράγμα) την ΕΥΑΘ ΑΕ και την ΕΥΑΘ Παγίων. Αυτά στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης, για να μην ξεχνιόμαστε.
Εν μέσω οικονομικής κρίσης και με τις γνωστές πιέσεις των δανειστών, ανοίγει θέμα ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ. Και αυτό γίνεται πράξη, παρά τις μεγάλες κινητοποιήσεις και τα δημοψηφίσματα που έβγαζαν τον κόσμο να λέει σε συντριπτικό ποσοστό όχι στην εκχώρηση της εταιρείας στο Υπερταμείο, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ το 2016. Ο νόμος 4389/2016 αναφέρεται ακριβώς σε αυτό. Στη μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών κυριότητας της ΕΥΑΘ στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, όπως είναι ο περισπούδαστος και πλήρης τίτλος του Υπερταμείου. Για πόσο πέρασαν στο Υπερταμείο οι μετοχές της ΕΥΑΘ; Για 99 χρόνια.
Τα διευκρινίζω αυτά για να ξέρουν όλοι ποιοι είναι αυτοί που φωνάζουν σήμερα για το νερό, που τους έπιασε ο καημός αν θα είναι στα χέρια ιδιωτών ή στα χέρια του Ελληνικού Δημοσίου. Να διευκρινίσω ότι ένα μεγάλο μέρος του κόσμου και των συνδικαλιστών ήταν απέναντι και μάλιστα με τη δέουσα ένταση και πάθος και τότε στην εκχώρηση των μετοχών στο Υπερταμείο, είναι και σήμερα στις κινητοποιήσεις ενάντια στον νέο νόμο. Συνεπής στάση και τίμια. Σε άλλους αναφέρομαι όνομα και μη χωριό...
Ξεκαθαρίζω ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό και ως τέτοιο θα πρέπει πάση θυσία να είναι στον έλεγχο του Δημοσίου. Και για λόγους συμβολικούς και για λόγους ουσιαστικούς. Ειδικά για την τιμολογιακή πολιτική και για τη διασφάλιση της ποιότητας και της επάρκειας. Μπορεί όλοι αυτοί που υποστηρίζουν ακριβώς το ίδιο πράγμα με μένα από τη μια να θέλουν κρατικοποιημένο νερό κι από την άλλη να καθυβρίζουν το Δημόσιο για το κακό χάλι που έχει; Μπορεί. Πώς δεν μπορεί; Αφού αυτό γίνεται στην πράξη.
Κι έχουν καταντήσει ανέκδοτο το ελληνικό Δημόσιο, αφού από τη μια το θεωρούν πηγή όλων των δεινών της καθημερινότητάς τους, από την άλλη όμως θέλουν να ελέγχει τα αγαθά, διότι είναι το πλέον αξιόπιστο. Κάπου εγώ τη χάνω τη λογική και μου ξεφεύγουν πράγματα. Μπερδεύομαι.
Να το πάρουμε αλλιώς; Να αναφέρω τι έχω ξεκάθαρο στο μυαλό μου: Το Ελληνικό Δημόσιο έχει πολλές παθογένειες. Έχει στηθεί έτσι τις τελευταίες πολλές δεκαετίες, που πλέον αν δεν αλλάξουν γενιές δημοσίων υπαλλήλων, δεν πρόκειται να διορθωθούν τα πράγματα. Τα προβλήματά του είναι δομικά, θεμελιώδη. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι κομματική πελατεία, ο συνδικαλισμός αποδείχτηκε αναξιόπιστος στην πορεία των ετών στην Ελλάδα, εκτός από ορισμένες τόσο φωτεινές περιπτώσεις, που τυφλώνουν και τους ίδιους τους συνδικαλιστές, ενώ η οικονομική κρίση επιδείνωσε την κατάσταση που επικρατούσε. Οι νοοτροπίες που καλλιεργήθηκαν είναι αυτές που ενοχλούν τους μη δημόσιους υπαλλήλους κι όχι το Δημόσιο καθαυτό. Η μεγαλύτερη ασφάλεια είναι το Δημόσιο. Κι ας το περιφρονούν όλοι. Στη δύσκολη στιγμή το Δημόσιο σώζει. Και όποιος νομίζει ότι αυτό είναι αστείο ας σκεφτεί ποιους καλεί σε βοήθεια όταν βρεθεί σε ανάγκη. Κάποιους ιδιώτες ή δημόσιους υπαλλήλους; Αυτούς που καθημερινά κατά τα άλλα αναθεματίζει; Ποιους θεωρεί εγγυητές της νομιμότητας; Τις ιδιωτικές εταιρίες σεκιούριτι; Τις ιδιωτικές εταιρίες πιστοποίησης;
Πολλοί μπορεί να διαφωνήσουν, αλλά η δική μου εμπειρία λέει ότι η προχειρότητα που υπάρχει στο Ελληνικό Δημόσιο και οι παθογένειες, υπάρχουν και βασιλεύουν και στον ελληνικό ιδιωτικό τομέα.
Οι ίδιοι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν φρόντισαν να περιφρουρήσουν τη δουλειά τους (κρίμα στον συνδικαλισμό τους). Μέσα από ενοχικά σύνδρομα, που αρχίζουν από τη διαδικασία πρόσληψής τους, άφησαν να καλλιεργηθεί η φήμη της ανικανότητας, του βολέματος και του ωχαδελφισμού για το Ελληνικό Δημόσιο. Το δεύτερο σπίτι τους. Κι αυτό είναι εξοργιστικό ακόμη και για μένα που δεν είμαι δημόσιος υπάλληλος, πλην όμως επί είκοσι συναπτά έτη συνεργάζομαι και δουλεύω δίπλα σε δημόσιους υπαλλήλους. Δεν το ανέχομαι πια να τους θεωρούν την εργασιακή πλέμπα, διότι γνωρίζω πολύ καλά ότι δεν είναι. Θα μπορούσαν πολύ απλά να κλείσουν στόματα εάν δέχονταν την αξιολόγηση, την οποία ό,τι και να υποστηρίζουν φοβούνται όπως ο διάολος το λιβάνι. Ένα παράδειγμα δίνω, αλλά είναι τόσο χαρακτηριστικό...
Επιστρέφω στο νερό, γιατί αυτό είναι το ζήτημά μας. Η κυβέρνηση κατέθεσε ένα νομοσχέδιο για την ΕΥΑΘ. Αμέσως μόλις το κατέθεσε άρχισε η... επανάσταση. Κυριολεκτώ. Δεν πρόλαβα να δω καν το νομοσχέδιο, ούτε σε περίληψη, και ήδη είχα την πρώτη ανακοίνωση ενάντια στο νομοσχέδιο, όπου μάλιστα καλούσαν οι συντάκτες της σε κινητοποιήσεις για να μην ιδιωτικοποιήσει η κυβέρνηση το νερό.
Δεν έγραψα μέχρι σήμερα τίποτα περισσότερο από τις ανακοινώσεις που έβγαλαν όλοι για το νομοσχέδιο. Φρόντισα όμως στο μεσοδιάστημα να διαβάσω το νομοσχέδιο. Μπορεί ο δείκτης νοημοσύνης μου να μην είναι ιδιαιτέρως υψηλός για να καταλάβω πού υποκρύπτεται η ιδιωτικοποίηση της ιδιωτικοποιημένης ΕΥΑΘ, αλλά αλήθεια δεν το κατάλαβα. Και προτού προλάβω να ολοκληρώσω το ρεπορτάζ για να βγάλω μια άκρη, το κύμα είχαν καβαλήσει κάποιοι πολιτικά και πραγματοποίησαν μια μεγαλειώδη είναι η αλήθεια συναυλία με αντικυβερνητικό χαρακτήρα και ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, στη Θεσσαλονίκη.
Όμοιά της έχει να δει πολλά χρόνια η Θεσσαλονίκη. Να μην αναφέρω από πότε γιατί θα κατηγορηθώ για επαίσχυντες συγκρίσεις από όλες τις πλευρές. Προτού όμως κάποιος με πετροβολήσει, ας εξετάσει τα γεγονότα.
Η κυβέρνηση έχασε τη μπάλα, το momentum, σε αυτή την υπόθεση. Βγήκαν κεντρικά διάφορα στελέχη της προεξάρχοντος βεβαίως του πρωθυπουργού και διαβεβαίωσαν δια ανακοινώσεων ότι το νερό δεν ιδιωτικοποιείται και πως ο επίμαχος νόμος 5037/2023 κάνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή περιφρουρεί τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού και ενισχύει την εποπτεία και τις ασφαλιστικές δικλείδες ως προς την ποιότητα και την αποφυγή κατασπατάλησής του. «Θωρακίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας των παρόχων ύδατος», αναφέρεται στη σχετική κυβερνητική ανακοίνωση. Μόνο που ήρθε με καθυστέρηση σε σχέση με τα αντανακλαστικά όσων υποστηρίζουν το αντίθετο...
Η άλλη πλευρά λοιπόν επιμένει. Ο νόμος ανοίγει την κερκόπορτα για περαιτέρω ξεπούλημα των εταιρειών ύδρευσης. Έρχεται και το συλλαλητήριο, η συναυλία της Θεσσαλονίκης και τότε ξύπνησαν στην κυβέρνηση για τα καλά, ρίχνοντας τον ίδιο τον πρωθυπουργό στη μάχη, ο οποίος διαβεβαιώνει στα τέλη Μαρτίου στις Βρυξέλλες ότι «δεν υπάρχει κανένα απολύτως ζήτημα ιδιωτικοποίησης του νερού, το οποίο ήταν, είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό».
Το θέμα δεν έκλεισε. Απέναντι στον πρωθυπουργό και τις διαβεβαιώσεις του βγήκαν πολλές απόψεις δημοσίως και σχεδόν το σύνολο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που επιμένουν πως ανοίγει πόρτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού.
Και το θέμα παραμένει ζεστό μέχρι σήμερα, καθώς ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει να διαψεύδει και να δηλώνει ρητώς ότι η ΕΥΑΘ και η ΕΥΔΑΠ περνούν στον έλεγχο του Ελληνικού Δημόσιου και φεύγουν από το Υπερταμείο.
Γιατί με πείθει αυτή η δήλωση του πρωθυπουργού; Επειδή δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς. Υπάρχει σχετική απόφαση του ΣτΕ... Άρα τι ακριβώς συζητάμε όταν μιλάμε περί ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ δια του νέου νόμου;
Κι επειδή στη Θεσσαλονίκη (και σε όλη την Ελλάδα) δεν υπάρχουν ως πάροχοι υπηρεσιών υδροδότησης μόνον η ΕΥΑΘ (και η ΕΥΔΑΠ), αλλά υπάρχουν συνολικά 295, με το μπάχαλο σε αυτούς να είναι αμίμητο, ο νέος νόμος ασχολείται και με αυτούς τους παρόχους. Φαντάζομαι δεν ενοχλεί κι αυτό... Δεν ενοχλεί δηλαδή να ασχοληθεί κάποιος επισταμένως (μια αρμόδια Αρχή ας πούμε...) με τις τραγελαφικές καταστάσεις στις δημοτικές εταιρείες ύδρευσης. Κάποιους τους ενοχλεί. Ας πούμε όσους δεν μετρούν και χρεώνουν κατά την έμπνευση και τη διάθεσή τους τους καταναλωτές (έναντι διαρκείας...); Εκείνους που διοικούν και λειτουργούν εταιρείες υπερχρεωμένες στη ΔΕΗ και τους χαρίζονται εκατομμύρια ευρώ για να καλύψουν τις τρύπες; Τους άλλους που το νερό χάνεται κάπου στην πορεία προτού φτάσει στον τελικό καταναλωτή (ορισμένοι δηλώνουν ότι χάνεται το 65% του νερού); Εκείνους που μέχρι προσφάτως δεν μετρούσαν την κατανάλωση ανά νοικοκυριό; Τους άλλους που χρεώνουν ό,τι θέλουν με μια απόφαση δημοτικού συμβουλίου ή οικονομικής επιτροπής τους πολίτες;
Δεν γνωρίζω εάν ο νέος νόμος θα βάλει τάξη σε όλα αυτά. Γνωρίζω όμως ότι υπάρχει ρητή διαβεβαίωση πως σκοπός του νέου νόμου δεν είναι να ιδιωτικοποιηθεί περαιτέρω η ΕΥΑΘ (και η ΕΥΔΑΠ). Προς τι λοιπόν όλη αυτή η κινητοποίηση; Υπό τον φόβο μην...; Σκέφτομαι πολύ «κεντροδεξιά» εάν πω ότι «εκλογές είναι θα περάσουν»;