Λύση στο μεγάλο πρόβλημα της υπερθέρμανσης των θαλασσών όσον αφορά την καλλιέργεια μυδιών φαίνεται πως φέρνει το ιαπωνικό στρείδι crassotrea gigas, το οποίο δείχνει πως είναι ανθεκτικότερο στις υψηλές θερμοκρασίες.
Οι μυδοκαλλιέργειες σε Κύμινα, Χαλάστρα και Πιερία έχουν δοκιμαστεί αρκετά τα τελευταία χρόνια από τα τερτίπια της κλιματικής αλλαγής, αφού η μεγάλη άνοδος της θερμοκρασίας τη θερινή περίοδο οδηγεί στον αφανισμό των μυδοκαλλιεργειών, κάτι που φέτος ευτυχώς δεν έγινε διότι οι αρμαθιές βγήκαν για να καλύψουν τις ανάγκες στις εξαγωγές.
Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη την προηγούμενη χρονιά, με αποτέλεσμα πολλοί μυδοκαλλιεργητές να καταστραφούν.Ο Δρ Βασίλης Μιχαηλίδης, ιχθυολόγος και καθηγητής στο Τμήμα Βιολογικού του ΑΠΘ, προχώρησε μαζί με την ομάδα του σε ένα πρωτοποριακό πείραμα σε μυδοκαλλιέργειες της Πιερίας, ώστε να διασαφηνιστεί εάν το συγκεκριμένο στρείδι μπορεί να αποτελέσει μια αξιόπιστη λύση όταν το καλοκαίρι ο υδράργυρος εκτοξεύεται.
Όπως επισήμανε στην Ημερίδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης για τις πρακτικές και την ανάπτυξη της οστρακοκαλλιέργειας στη Βόρεια Ελλάδα, η αρχή έγινε με την τοποθέτηση γόνου του στρειδιού σε καφάσια, όπου έγινε ανάλυση όλων των παθογόνων οργανισμών, κάτι που δεν έγινε σε αντίστοιχη περίπτωση το 2018 και οι γόνοι που μπήκαν σε πειραματικό στάδιο είχαν πεθάνει.
«Οι έλεγχοι αυτοί είναι απαραίτητοι για την εύρυθμη λειτουργεία της οστρακοκαλλιέργειας», επισήμανε ο κ. Μιχαηλίδης, εξηγώντας πως οι γόνοι τοποθετήθηκαν σε δεξαμενές μέσα στο εργαστήριο ώστε να προσαρμοστούν στα ελληνικά νερά, στη συνέχεια μπήκαν σε ειδικά καλάθια και τοποθετήθηκαν στο θαλάσσιο περιβάλλον, ώστε να διαπιστωθεί εάν το περιβάλλον αυτό ευνοεί την ανάπτυξη αυτού του είδους.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ, «το αποτέλεσμα ήταν μέσα σε τέσσερις με πέντε μήνες να φτάσει σε εμπορεύσιμο μέγεθος, δέκα περίπου εκατοστά (μεγαλύτερο και από το εμπορεύσιμο)».
Κατά τον ίδιο, το αποτέλεσμα του πειράματος, που συνεχίζεται, είναι αισιόδοξο, αφού λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων της κλιματικής αλλαγής οι μυδοκαλλιέργειες της Βόρειας Ελλάδα, που αποτελούν μοχλό ανάπτυξης με 12.000 συνολικά εργαζόμενους, βαίνουν συνεχώς μειούμενες.
«Τα μύδια βρίσκονται στο ανώτερο άκρο της θερμικής τους αντοχής, ενώ έχουμε και τα θαλάσσια θερμικά κύματα που προκαλούν απότομες θανατώσεις», σημείωσε.
Ανάγκη για καλλιέργεια ελληνικών ειδών
Η γκάμα της ελληνικής οστρακοκαλλιέργειας περιλαμβάνει ως επί το πλείστον μύδια, κάτι που έχει αφήσει απ’ έξω άλλα είδη των ελληνικών θαλασσών, που δεν έχουν καλλιεργηθεί ποτέ, παρότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στη γαστρονομία.
Αυτό που γίνεται τώρα είναι να αλιεύονται οι άγριοι πληθυσμοί και τελικά να εξαφανίζονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι μικρές αχιβάδες από τις οποίες είναι γεμάτος ο Θερμαϊκός κόλπος και αυτήν την περίοδο είναι έτοιμες προς αλιεία.
Σε δύο με τρεις εβδομάδες ο πυθμένας θα είναι άδειος από τα χάβαρα του Θερμαϊκού, όπως είναι αλλιώς γνωστά.
Για αυτόν τον λόγο, όπως επισημαίνει ο κ. Μιχαηλίδης, είναι απαραίτητη η ίδρυση οστρακογεννητικού σταθμού.
«Η αναπλήρωση του πληθυσμού μπορεί να γίνει μέσω ενός οστρακογεννητικού σταθμού που θα δημιουργείται γόνος χαβάρων ή άλλων οστρακοειδών (φούσκες, χτένια, γυαλιστερές κτλ) που ευδοκιμούν στις ελληνικές θάλασσες. Η βιωσιμότητα των οστρακοκαλλιεργειών περνά από τη δημιουργία τέτοιων κέντρων, αλλιώς θα παραμείνουμε στα ίδια», σημειώνει ο καθηγητής και ιχθυολόγος.
Παράλληλα οι νέοι θα βοηθήσουν στη δημιουργία νέων ειδών και τη δυνατότητα καλλιέργειάς τους.«Με νέες μοριακές και γενετικές μεθόδους δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας στελεχών ανθεκτικών στις υψηλές θερμοκρασίες και τις ασθένειες», τόνισε ο κ. Μιχαηλίδης, ενώ όπως είπε ενδείκνυται και η καλλιέργεια με φύκια που λειτουργούν ως καθαριστές του θαλάσσιου περιβάλλοντος και διευκολύνουν την καλλιέργεια και την καλύτερη ποιότητα σάρκας των οστράκων.
Ελληνοποιήσεις από τη Χιλή;
Την ώρα που οι παραγόμενες ποσότητες των 25.000 τόνων ετησίως σε ελληνικό μύδι είτε λιγοστεύουν είτε εξάγονται σε ποσοστό 95%, ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η εγχώρια αγορά είναι τα εισαγόμενα μύδια.
Και εάν οι εισαγωγές δεν είναι εν προκειμένω κάτι κακό, αφού σε αυτές στηρίζεται η αγορά και το παγκόσμιο εμπόριο, οι ελληνοποιήσεις κατεψυγμένων μυδιών και συγκεκριμένα από τη Χιλή του είδους Mytilus chilensis σίγουρα είναι μια υπόθεση που προκαλεί ερωτηματικά.
Όπως αναφέρει στη Voria.gr ο επίκουρος καθηγητής της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και ΑΠΘ Ιωάννης Γιάντσης, «στα σούπερ μάρκετ είναι κλασικό φαινόμενο να βλέπουμε ως επί το πλείστον μύδια από τη Χιλή».
Όσον αφορά τις ελληνοποιήσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, στην εστίαση αυτό μπορεί να γίνει σε πιάτα όπως μύδια σαγανάκι, όπου ο καταναλωτής δεν μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά του ελληνικού από το χιλιανό μύδι.
«Δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία για τη νοθεία στο μύδι και τις ελληνοποιήσεις. Ωστόσο εάν κάποιος δει στον κατάλογο χαμηλές τιμές σε πιάτο με μύδια, θα πρέπει να είναι καχύποπτος», εξηγεί ο κ. Γιάντσης.