Στο τέλος της περασμένης εβδομάδας η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας άναψε το πράσινο φως για την καύση υπολειμμάτων ανακύκλωσης RDF/SRF από το εργοστάσιο του ΤΙΤΑΝΑ στην Ευκαρπία. Το θέμα αναδύθηκε στην επικαιρότητα στα μέσα Μαρτίου όταν έγινε γνωστή η κατ' αρχήν έγκριση της τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων με την οποία εμπλουτίζεται ο κατάλογος των εναλλακτικών καυσίμων τα οποία νομιμοποιείται να χρησιμοποιεί ως καύσιμη ύλη ο ΤΙΤΑΝΑΣ στη συγκεκριμένη μονάδα του.
Στο διάστημα το οποίο μεσολάβησε έως την προ ημερών τελική έγκριση εκ μέρους του ΥΠΕΝ, υπήρξαν αντιδράσεις από δήμους (Παύλου Μελά και Ωραιοκάστρου), κόμματα της αντιπολίτευσης (κυρίως εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ), καθώς και διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Έγινε, μάλιστα, πριν από μερικές ημέρες και πορεία στην περιοχή με τη συμμετοχή εκατοντάδων κατοίκων. Αίτημα όσων διαμαρτύρονται είναι να ακυρωθεί η αδειοδότηση που επιτρέπει τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Το πρόβλημα με αυτές τις αντιδράσεις είναι ότι έγιναν μάλλον καθυστερημένα, ορισμένες εξ αυτών είναι προδήλως προσχηματικές, ενώ απουσιάζει και η, στοιχειώδης έστω, πλην όμως, αναγκαία, ώστε να είναι αποτελεσματική, επιστημονική τεκμηρίωση.
Εξηγούμαι:
1. Οι αντιδράσεις είναι καθυστερημένες καθώς η πρώτη αδειοδότηση για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων δόθηκε στον ΤΙΤΑΝΑ, ήδη από το 2014. Έκτοτε η μονάδα της Ευκαρπίας αξιοποιεί επεξεργασμένα υπολείμματα ανακύκλωσης συσκευασιών τα οποία προέρχονται από Κέντρα Διαλογής και Ανακύκλωσης Υλικών (SRF), επεξεργασμένα υπολείμματα -εκτός ελαστικών- από μονάδες ανακύκλωσης Οχημάτων Τέλους Κύκλου Ζωής, καθώς και βιομάζα. Σύμφωνα, δε, με τα στοιχεία τα οποία είναι αναρτημένα στην ειδική ιστοσελίδα της εταιρείας, συνολικά το 2019, το εργοστάσιο Ευκαρπίας υποκατέστησε τα συμβατικά του καύσιμα με εναλλακτικά σε θερμιδικό ποσοστό 15%.
Με την προ ημερών έγκριση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων, το εργοστάσιο θα μπορεί να αξιοποιεί και SRF/RDF εναλλακτικό καύσιμο το οποίο μπορεί να προκύψει από τη βιομηχανική επεξεργασία των υπολειμμάτων της ανακύκλωσης εμποροβιομηχανικών αποβλήτων και συσκευασιών, καθώς και από την επεξεργασία αστικών στερεών απορριμμάτων. Πρόκειται δηλαδή για υλικά όπως χαρτί, πλαστικό, ύφασμα, μικρές ποσότητες ξύλου, ενώ δεν περιλαμβάνονται σε αυτά μέταλλα, βιοαπόβλητα, τα οποία οδηγούνται για κομποστοποίηση και ανακυκλώσιμα υλικά.
2. Ορισμένες από τις αντιδράσεις είναι προσχηματικές. Κυρίως οι προερχόμενες από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος ως κυβέρνηση παρείχε ανάλογες αδειοδοτήσεις στη μονάδα της ΑΓΕΤ, στον Βόλο, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων οι οποίες διαρκούν ως και σήμερα. Πέραν αυτού, και στην περίπτωση του ΤΙΤΑΝΑ, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εστιάζει την κριτική του στη μη τήρηση των προϋποθέσεων (διαβούλευση, αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης) για την τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων καθώς, όσον αφορά την ουσία, δηλαδή τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων από τις τσιμεντοβιομηχανίες, δεν έχει αντιρρήσεις. Όπως δεν έχει βεβαίως ούτε η Νέα Δημοκρατία η κυβέρνηση της οποίας, άλλωστε παρείχε την αδειοδότηση.
3. Παρότι το θέμα απασχολεί τα τελευταία χρόνια ορισμένες τοπικές κοινωνίες (Βόλος, Ευκαρπία), εντούτοις δεν κατέστη δυνατό έως και σήμερα, να υπάρξει συγκεκριμένη επιστημονική τεκμηρίωση περί της μη χρήσης των εναλλακτικών καυσίμων, με τη βοήθεια της επιστημονικής – ακαδημαϊκής κοινότητας. Μια τέτοια προσπάθεια ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια με πρωτοβουλία του Ιατρικού Συλλόγου Βόλου και οργανώσεων οι οποίες αντιδρούν για την ανάλογη αδειοδότηση της ΑΓΕΤ, ωστόσο, η μελέτη δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η ύπαρξή της θα ενίσχυε ασφαλώς την επιχειρηματολογία όσων αντιδρούν στη χρήση αυτού του είδους των εναλλακτικών καυσίμων, καθώς έως σήμερα, διατυπώνονται μόνον ορισμένες γενικόλογες αντιρρήσεις.
Επιπλέον, τα περιβαλλοντικά κινήματα θα πρέπει να διατυπώσουν και κάποιες πειστικές εναλλακτικές προτάσεις προκειμένου να μετριαστεί -διότι να απαλειφθεί τελείως είναι αδύνατον- το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ρυπογόνων βιομηχανιών. Διότι, η καύσιμη ύλη την οποία χρησιμοποιεί σήμερα ο ΤΙΤΑΝΑΣ, όπως και άλλες τσιμεντοβιομηχανίες, δηλαδή τα εξαιρετικά ρυπογόνα συμβατικά ορυκτά καύσιμα, είναι απείρως χειρότερα από τα εναλλακτικά, ακόμη και τα απορριμματογενή. Εκτός εάν, το αίτημα είναι να παύσουν να λειτουργούν ρυπογόνες βιομηχανίες στα όρια του πολεοδομικού συγκροτήματος, κάτι που, πάντως, δεν έχει διατυπωθεί έως τώρα.