Του Γιώργου Δώρα
Πριν από μερικές δεκαετίες τα Λαδάδικα ήταν αυτό που λέει το όνομά τους. Λαδάδικα.
Μια περιοχή με έντονη εμπορική δραστηριότητα, κυρίως στον τομέα των τροφίμων (λάδια, όσπρια, τυροκομικά). Εδώδιμα αποικιακά, που πάει να πει τα φαγώσιμα, αυτά που τρώγονται (εδώδιμα) και όσα έρχονται από μακρινά, εξωτικά μέρη, δηλαδή τις αποικίες (αποικιακά), όπως το τσάι, ο καφές, τα μπαχαρικά. Η γειτνίαση της περιοχής με το λιμάνι βόλευε το εμπόριο. Όπως επίσης η γειτνίαση με το λιμάνι άναβε το βράδυ στα Λαδάδικα τα κόκκινα φώτα των μπαρ και των οίκων ανοχής. Η περιοχή, δηλαδή, ήταν ζωντανή όλη την ημέρα, πρωί και βράδυ, με διαφορετικούς όρους.
Τα τελευταία χρόνια οι δραστηριότητες με τις οποίες τα Λαδάδικα έγιναν γνωστά στα όρια του θρύλου και του τραγουδιού σταμάτησαν. Το εμπόριο μετακόμισε αλλού –ή μάλλον παντού, σε κάθε γειτονιά- και ο πληρωμένος έρωτας που δεν αφορά, πλέον, τους ναυτικούς, οι οποίοι δεν κατεβαίνουν καν από τα καράβια που φορτώνουν και ξεφορτώνουν στις προβλήτες της ΟΛΘ, βρήκε στέγη στα δυτικά της πόλης. Τις τελευταίες δεκαετίες τα Λαδάδικα στην αρχή εγκαταλείφθηκαν, μετά πεζοδρομήθηκαν και αργότερα –μέχρι σήμερα- φιλοξενούν εστιατόρια, ταβέρνες, καφέ, μπαρ, κλαμπ, μπουζουξίδικα. Ταυτίζονται, δηλαδή, με τη διασκέδαση, την ψυχαγωγία, τα φραπεδάκια, το ξενύχτι, το ποτό, το φαγητό.
Χθες, όπως ανέφερε σε ρεπορτάζ η Voria.gr, οι επιχειρηματίες της περιοχής, δηλαδή οι άνθρωποι του ευρύτερου επαγγελματικού χώρου της εστίασης, συναντήθηκαν με εκπροσώπους της νέας διοίκησης του δήμου Θεσσαλονίκης και συζήτησαν τα προβλήματα που υπάρχουν. Η καθαριότητα και η παράνομη στάθμευση είναι τα πιο σημαντικά, που πρέπει να επιλυθούν, όχι μόνο στα Λαδάδικα, αλλά σε ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη. Μόνο που το πρόβλημα της συγκεκριμένης περιοχής δεν είναι αυτό. Για την ακρίβεια δεν είναι μόνο αυτό, αφού τόσο ο έλεγχος της στάθμευσης, όσο και η καθαριότητα και η αποκομιδή των απορριμμάτων είναι βασικές αυτονόητες υποχρεώσεις ενός δήμου, παντού στον πολιτισμένο κόσμο. Το μεγάλο πρόβλημα των Λαδάδικων συνδέεται με την προοπτική τους, κάτι που αφορά ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη, αφού βρίσκονται στο κέντρο της πόλης. Στην καρδιά του ιστορικού της κέντρου, που κατά γενική ομολογία είναι ό,τι πιο σημαντικό διαθέτει. Βρίσκονται κοντά στη θάλασσα, εφάπτονται με τη σύγχρονη αγορά της Τσιμισκή και των παραδρόμων της, ενώ ταυτόχρονα αναδίδουν αέρα παλιού καλού καιρού. Της εποχής που η Θεσσαλονίκη ξεχώριζε μέσα σε αυτοκρατορίες για τον κοσμοπολιτισμό και την οικονομική δύναμη του εμπορίου της.
Κατά την άποψη πολλών στη Θεσσαλονίκη το πρόβλημα των Λαδάδικων είναι η επιχειρηματική μονοκαλλιέργεια, που ευνοείται εδώ και χρόνια από τις πρωτοβουλίες του δήμου και τα έργα που γίνονται. Από τους πεζοδρόμους μέχρι τα σιντριβάνια, όλα συνηγορούν στη δημιουργία καφέ και μπαρ. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι, πλέον, δεν υπάρχουν ούτε στα Άνω, ούτε στα Κάτω Λαδάδικα και πολλές κατοικίες το γήπεδο είναι στρωμένο για δραστηριότητες που απλώνονται στους πεζόδρομους και απαιτούν μουσική και φασαρία κυρίως τη νύχτα. Με αυτές τις συνθήκες οι κλασικές εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες ευνουχίζονται, αν δεν υπονομεύονται ευθέως. Διότι μπορεί τα πολλά φώτα στα Λαδάδικα να ανάβουν τη νύχτα, αλλά με το φως της ημέρας η περιοχή είναι… σιωπηλή. Ενώ, δηλαδή τα Λαδάδικα βρίσκονται ανάμεσα στην Εγνατία, την Πολυτεχνείου, που είναι επέκταση της Τσιμισκή, και την Κουντουριώτου, ελάχιστοι τη διασχίζουν με το φως της ημέρας. Πάλι καλά που υπάρχουν τα γραφεία στις πολυκατοικίες, διότι τα ελάχιστα, πλέον, εμπορικά καταστήματα που εξακολουθούν να λειτουργούν υποφέρουν. Ο καθένας μπορεί να το επιβεβαιώσει αυτό με μια σύντομη βόλτα.
Είναι βέβαιον ότι λύσεις υπάρχουν. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τις έχουν βρει και οι δραστηριότητες της ημέρας συνυπάρχουν με ότι έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε με τη νυχτερινή ζωή. Ας δουν το θέμα οι τοπικοί παράγοντες. Σε μια ελεύθερη οικονομία κανένας δήμος και κανένα κράτος δεν μπορεί να υποχρεώσει κάποιον να ασχοληθεί με μία συγκεκριμένη δραστηριότητα ή να εγκαταλείψει κάποια άλλη, αλλά σαφώς οι πολιτικοί και θεσμικοί φορείς έχουν άποψη. Διαμορφώνουν και εφαρμόζουν πολιτικές με συγκεκριμένη στόχευση και θέτουν όρια, με γνώμονα το κοινό καλό. Έτσι, τουλάχιστον, πρέπει να λειτουργούν τα πράγματα. Βέβαια στη Θεσσαλονίκη, όπου ο καφές, η ρετσίνα και το σουβλάκι είναι κυρίαρχες έννοιες, τα Λαδάδικα με τη σημερινή τους μορφή αποτελούσε αίτημα πολλών. Μόνο που όταν διατυπώθηκε το συγκεκριμένο αίτημα, στις δεκαετίες του 1990 και του 2000, η πόλη των 110.000 χιλιάδων φοιτητών –η πόλη με το μεγαλύτερο ποσοστό νέων ανθρώπων στην Ευρώπη, όπως υποστηρίζουν κάποιοι- ζούσε υπερβολικά τη νύχτα και δεν είναι λίγοι όσοι πίστευαν ότι έτσι θα πορευτεί για πάντα, σαν ένα μικρό μεσογειακό και βαλκανικό Λας Βέγκας, ενδεχομένως χωρίς τα πολλά καζίνο, τον υπερβολικό τζόγο και τους ολιγόλεπτους γάμους.
ΥΓ. Το γεγονός ότι πολλά –εγκαταλειμμένα μέχρι πρότινος- κτίρια στα Λαδάδικα μετατρέπονται σε ξενοδοχεία και άλλους χώρους φιλοξενίας, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν. Ακόμη και ο πιο έξαλλος νέος –ασφαλώς δεν είναι αυτού του τύπου οι περισσότεροι επισκέπτες της Θεσσαλονίκης- επιθυμεί ασφάλεια όταν κυκλοφορεί σε κάποιο ξένο μέρος και σχετική ησυχία όταν αποφασίζει να πάει για ύπνο. Οι ημερήσιες δραστηριότητες αποτελούν δικλείδα ασφαλείας, υπό την έννοια ότι θέτουν γενικότερα όρια εκεί όπου ασκούνται και αναμφίβολα συμβάλλουν στην ισορροπία.